Rutte heeft ons met zijn 'doe normaal' campagne een rariteitenkabinet bespaard zoals dat in Amerika en in Engeland gaande is. 'Doe normaal' appelleert aan onze nuchterheid: we willen geen NederTrump en geen Nexit. Maar wat willen we dan wel?
Arbeidsmarkt
Een ding is duidelijk: ook wij willen het anders dan het nu is. Ook niet-PVV-stemmers willen dat de boel wordt opgeschud, want we zitten vast. Op de arbeidsmarkt zitten we vast in een spagaat tussen te vast en te flex. De woningmarkt zit vast door overregulering en ons belastingstelsel zit ook muurvast wat elke vorm van écht ondernemerschap remt en arbeidsdeelname ontmoedigt.
Verandering
Dat we allemaal verandering willen, wil niet zeggen dat die verandering dezelfde kant op moet gaan. Het wil ook niet zeggen dat een deel naar links wil en een deel naar rechts. Het is eerder zo dat een deel van de kiezers terug wil naar zoals het vroeger was. Het andere deel wil de toekomst tegemoet.
Lees ook: Dit willen de politieke partijen met ondernemers en het mkb
Privatisering
Zij die naar vroeger willen stemden op de PVV of op de 'goede' populisten zoals CDA, 50+, SP. Bij al deze partijen gaat het over terug naar het verleden, naar toen Zwarte Piet zwart was, alle banen voor het leven waren, we het volkslied uit ons hoofd kenden, we met 65 jaar een goed pensioen hadden en de touwtjes uit de brievenbus hingen, er nog geen (of weinig) allochtonen waren en privatisering niet bestond. Logischerwijze zijn het vooral de mensen uit de blanke middenklasse die in deze richting stemmen, want daar valt welvaart te verliezen. Deze mensen hebben wat opgebouwd en zien dat sinds de crisis en misschien al ver daarvoor afbrokkelen.
Zzp'ers
De andere groep kiezers wil dat er ruimte komt voor hen en anderen. Zij stemden op GroenLinks, D66, Christenunie. Het zijn de jongeren, de zzp'ers, de vrouwen, de allochtonen en de hoogopgeleide stedelingen die verandering naar de toekomst zien als iets waardoor ze beter af worden of in ieder geval niet slechter af. Zij zien de ontwrichtende werking van het internet, automatisering en internationale afspraken als iets positiefs, ze verplaatsen zich met Uber en slapen in AirBnB-huizen. Maar vooral zien deze mensen economische groei als een groene ontwikkeling. Geld verdienen en duurzaamheid gaan hand in hand. Het vorig jaar gesloten klimaatakkoord kwam uit de koker van Nederlandse multinationals. Ook private instellingen kunnen publieke doelen verwezenlijken, vindt deze groep.
Groene groei
Mark Rutte staat precies tussen deze twee groepen in. Hij moet kiezen in welke richting het gaat. Aangezien dit heel wel zijn laatste keer zou kunnen zijn is de kans groot dat hij niet langer de mensen naar de mond praat, maar voor zijn eigen idealen uitkomt: sociaal liberaal. Rutte kan zijn salon-populisme rustig laten varen als hij niet opnieuw terug hoeft naar de kiezer. Zijn progressieve inborst zal hem ook met Klaver kunnen doen slagen, want groene groei is allang omarmd door zowel bedrijfsleven als de overheid. Laat die groene lente maar doorbreken.
Rutte kan zijn salon-populisme rustig laten varen als hij niet opnieuw terug hoeft naar de kiezer
Sandra Phlippen
