Opvolger familiebedrijf lastig te vinden: ‘Je kunt niet zeggen ‘je moet en je zal’’

De boerderij van de familie Rouw uit Goes zit sinds 1908 in de familie. Maaike (21) is de zesde generatie die in het bedrijf zit. Tot voor kort runden Daniël en Leonie Rouw uit Goes de boerderij samen, maar hun dochter is nu ook officieel mede-eigenaar. ,,Ik riep van jongs af aan al dat ik de boerderij later wilde overnemen. Ik liep als klein meisje tussen de kalfjes en ging vaak mee op de trekker. Mijn interesse was er daardoor altijd al”, vertelt Maaike aan de PZC.

Haar vader vindt het heel mooi om te zien dat zij zo enthousiast is over het voortzetten van de boerderij, zeker omdat Maaikes jongere broer en zus andere ambities hebben. ,,Het is natuurlijk heel leuk dat de volgende generatie klaarstaat, opa en oma vinden dat ook prachtig. Mijn vrouw en ik vinden het heel belangrijk dat het voor Maaike ook aantrekkelijk is om de boerderij over te nemen, daar doen we hard ons best voor.”

‘Het moet vanzelf gaan’

Het aantrekkelijk houden kan soms best een uitdaging zijn, vindt Daniël. ,,Er komt veel op ons af wat betreft regelgeving en alles waar we steeds aan moeten voldoen. Het up-to-date blijven kan daardoor weleens lastig zijn. Doordat Maaike nu bij ons in het bedrijf zit, kunnen we samen naar de toekomst kijken. Ze krijgt veel inspraak in de plannen die we hebben voor de boerderij. Haar stem in de keuzes die we maken is heel belangrijk voor ons.”

Voor Maaike zijn alle regels waar zij als jonge boerin mee te maken krijgt nooit een reden geweest om het bedrijf op te geven. ,,Ik voel zo’n connectie met de boerderij, dus ondanks alle uitdagingen wil ik er toch voor gaan. En er zijn natuurlijk ook een hele hoop leuke dingen, dat maakt het altijd weer goed.”

Wat is nou het geheim om ervoor te zorgen dat je kroost de boel later wil overnemen? ,,Dat moet gewoon vanzelf gaan”, zegt Daniël. ,,Je kunt niet zeggen ‘je moet en je zal’, zo werkt het niet. Ze moeten dat echt zelf willen. Door verantwoordelijkheid binnen het bedrijf mee te geven en ze mee te laten beslissen ontstaat dat gevoel van mee willen doen meer. En dan is de keuze om het wel of niet te doen aan de kinderen zelf.”

Lang niet alle ondernemers hebben zo veel geluk als Daniël en Leonie Rouw. Veel familiebedrijven worstelen met de opvolging, concludeerde onderzoeksbureau MCR retailminds onlangs. De gemiddelde leeftijd van ondernemers loopt op, omdat ze hun bedrijf niet kunnen overdragen aan hun kinderen of aan anderen. In sommige gevallen worden bedrijven noodgedwongen opgeheven.

‘Mijn zoon zou de zevende generatie worden, dat vind ik heel bijzonder’

Richard Fabery de Jonge (56) is eigenaar van juwelierszaak Fabery de Jonge in Goes, dat al sinds 1834 in zijn familie zit. Hij is de zesde generatie. Richard ziet om zich heen dat familiebedrijven inderdaad steeds vaker ermee stoppen. Doodzonde, vindt hij. ,,Mijn zoon krijgt de laatste tijd steeds meer interesse in het overnemen van de zaak. Dat is natuurlijk mooi om te zien. Voor mij is het heel belangrijk dat die interesse wel uit hemzelf komt. Het enthousiasme voor de overname kun je niet forceren, dat moet vanzelf gaan. Als de overname van een familiebedrijf een verplichting is waar je niet op zit te wachten, dan gaat het niet werken.”

Dat het zorgen voor een goede opvolging lastig kan zijn, begrijpt Richard wel. ,,De wil om het bedrijf voort te zetten moet er echt zijn. Als je niet bereid bent veel op te geven voor een eigen bedrijf, dan moet je er ook niet aan beginnen, want dan is het niet te doen. Soms denk ik ook, moet je het bedrijf wel willen doorgeven aan de kinderen? Tegenwoordig komen er zoveel nieuwe regeltjes bij, waardoor zo’n overname erg lastig kan zijn.”

De interesse van zijn zoon is ondanks dat toch zeker welkom. ,,Hij zou dan de zevende generatie worden, dat vind ik heel bijzonder. Mijn twee dochters hebben al aangegeven de zaak niet te willen overnemen, wat ook helemaal prima is. Ik geef altijd mee aan mijn kinderen: als je het niet wil, dan hoeft het niet. Het familiebedrijf moet niet als een verplichting worden gezien.”

Niek wilde eerst niet: ‘Maar het begon toch te kriebelen’

Aannemersbedrijf Jonkheijm en van Hove Bouw BV in Vogelwaarde kent sinds kort net zoals de boerderij van de familie Rouw een nieuwe mede-eigenaar en toekomstige opvolger. Niek van Hove (28) zit sinds kort samen met zijn vader in hun familiebedrijf, wat eigenlijk voorheen niet zijn plan was.

,,Vroeger werkte ik in de weekenden en vakanties bij mijn vader in het bedrijf. Toen ik ging studeren in Eindhoven ben ik weggegaan uit Zeeland. Ik ging bouwkunde studeren, dus wel dezelfde richting als het aannemersbedrijf, maar mijn interesse lag heel ergens anders dan wat ons bedrijf doet. Ik wilde constructeur worden en had niet echt de ambitie om het bedrijf over te nemen,” vertelt Niek.

Na zijn studie ging hij werken als constructeur en bleef hij in de buurt van Eindhoven wonen. ,,Mijn vriendin ging ook in de bouwsector werken. Zij ging dezelfde richting op als het bedrijf van mijn vader: een bedrijf dat verbouwingen, renovatie en onderhoud deed. Toen begon het bij mij toch te kriebelen.” Na zo’n 10 jaar weg te zijn geweest uit Zeeland besloot Niek om toch terug te gaan en samen met zijn vader het familiebedrijf voort te zetten. Hij is daarmee de vijfde generatie in het bedrijf.

‘Fijn om nog een paar jaar met mijn vader te werken’

,,Mijn vader werkt nu nog een jaar of vijf, daarna nemen mijn vriendin en ik de zaak volledig over. Ik vind het fijn om nog een paar jaar samen met mijn vader te werken, ik kan veel van hem leren en meer ervaring opdoen. Zo kan hij het bedrijf op een goede manier aan ons overdragen. En nu we eenmaal betrokken zijn bij het bedrijf lijkt het ons toch ook heel mooi om het later weer door te geven aan een volgende generatie.” Niek lacht. ,,Maar dan moet die er eerst komen natuurlijk.”

Lees ook: Utrechts initiatief versoepelt opvolgingstraject binnen familiebedrijf