,,We hadden er samen twee mooie salarissen van. Daar bleef nu nog maar een half salarisje van over.” Tja, duidelijker kan René Pulles (57) in het AD niet illustreren waarom hij en zijn vrouw Miranda (54) over een week of drie voor de laatste keer de friteuses van snackbar ’t Heike zullen aanjagen.
Er is momenteel bijna niemand die met een gerust hart de energierekening tegemoet ziet, maar de bedragen die René en Miranda het afgelopen jaar om de oren vlogen zijn haast hallucinant. ,,We zaten gemiddeld op zo’n 750 euro per maand. In februari kregen we te horen dat er 1300 euro bij kwam. Vorige maand stegen onze energiekosten tot 3200 euro per maand.”
Vijf of zes euro voor een frietje mayo
En daar valt simpelweg niet tegenop te bakken. Als hij de hogere energiekosten zou moeten doorberekenen naar de klant dan zou die voor een simpel frietje mayo zo vijf of zes euro moeten dokken. En daar hebben ze geen zin in. ,,Da’s bezopen. Mensen gaan dan toch aardappels bij de supermarkt halen en zelf friet bakken. Die hebben zelf ook minder te besteden.”
Het stel heeft echt nog wel geprobeerd om de tering naar de nering te zetten. Ook vroeger al probeerden ze de energiekosten te drukken. ,,In 2004 gebruiken we nog 35.000 kilowattuur, dat was nu nog maar 20.000.” En wat ook niet helpt; ze vallen buiten de steunmaatregelen die het Rijk heeft opgetuigd voor cafetaria’s en snackbars.
Het wrange is dat ze daarvoor juist te weinig energie verbruiken. ,,We waren al een dag extra gesloten, ik had m’n vriescel al uitgezet. Die kostte 17 euro. Per dag, hè.”
Het hangt allemaal af van hoe dat proefpensioen gaat verlopen. Het zou ook kunnen dat we de zaak gewoon weer open gooien
René Pulles
Voor René en Miranda zit er weinig anders op dan de stekker eruit trekken. ,,Ik heb altijd gezegd dat ik op m’n 63ste met pensioen zou gaan. Daarna heb ik dat nog teruggedraaid naar 60.” Noodgedwongen stopt hij nu dus nog eens drie jaar eerder. ,,Ik noem het maar mijn proefpensioen”, zegt hij.
Om te beginnen gaan ze eens een paar weken op vakantie. ,,Daarna gaan we de zaak goed schoonmaken.” Gelukkig hebben ze hun zaakjes wel goed op orde. ,,Het pand is gewoon van ons. En we hebben net ons woonhuis verkocht.”
Lees ook: Winter in de horeca: frituur en grill uit, verwarming pas aan als er klanten zijn
Het frietbakkersechtpaar is zich ondertussen aan het oriënteren op een toekomst in het zonnige Spanje, kunnen ze zelf een keertje bakken in de zon. ,,Misschien kopen we daar wel een huisje. We hebben een beetje een luxeprobleem”, erkent hij. ,,We hebben onze dochters nog, in Waalwijk en Eindhoven, mijn vader van 87 is er nog, en Miranda’s moeder. Kunnen we die achterlaten?”
Het pand van ’t Heike aan het Antoniusplein, daar gebeurt vooralsnog niks mee. ,,Dat is van ons. Dat gaan we niet verkopen, dan brengen we een groot deel meteen naar de belastingen.”
En nee, René zul je niet horen roepen dat hij daar nooit meer een snack in het vet zal gooien. ,,Het hangt allemaal af van hoe dat proefpensioen gaat verlopen. Het zou ook kunnen dat we de zaak gewoon weer open gooien.”
‘We hebben zo veel reacties gekregen, de tranen schieten je in de ogen’
Feit blijft dat ze het liever anders hadden gezien. ,,We hebben zo veel reacties gekregen, de tranen schieten je in de ogen.” En zijn hart gaat uit naar zijn collega-frietbakkers. ,,Die zijn soms net begonnen, zitten vast aan een energiecontract, verplichtingen, ik vrees het ergste.”
Cafetaria Mico, aan de Kerkstraat in Sprang-Capelle, is sinds kort alleen nog op vrijdag, zaterdag en zondag open: ‘Wegens almaar stijgende inkoopprijzen en energieprijzen zijn wij genoodzaakt onze openingstijden aan te passen, hopende op uw begrip’, melden de uitbaters op hun Facebookpagina.
Ik denk dat ik nog maar de helft verdien van wat ik twee jaar geleden overhield. Da’s best pittig. Ik hoor het ook van collega’s
Yunus Yurdakul
Yunus Yurdakul van Eethuys Vlijmen heeft een soortgelijke ervaring als René Pulles. De energierekening van zijn zaak aan de Burgemeester Van der Venstraat steeg van 700 naar 3200 euro. ,,Ik denk dat ik nog maar de helft verdien van wat ik twee jaar geleden overhield. Da’s best pittig. Ik hoor het ook van collega’s. Ik hoop dat die oorlog snel afgelopen is.”
Volgens Frans van Rooij van de belangenorganisatie voor frietbakkers ProFri begonnen de energieprijzen najaar 2021 al te stijgen, waarna daar met de Russische inval in Oekraïne nog een grote klap overheen kwam. ,,Wij hebben dit in een vroeg stadium aangekaart in Den Haag.”
Een btw-verlaging hielp niet. Het kabinet kwam onlangs met een regeling voor energie-intensieve mkb-bedrijven, maar het overgrote deel van de frietbakkers viel buiten de boot. ,,De voorwaarden zijn gelukkig nog wat aangepast”, zegt Van Rooij. ,,Maar het duurt nog tot zeker begin volgend jaar eer ondernemers daar een beroep op kunnen doen. Dat zal voor sommige te laat zijn.”
Via strategisch energie-adviseur ComCam heeft ProFri veel snackbar/cafetariahouders aan een lagere energierekening kunnen helpen. ,,Ik voorzie wel dat er veel gaan stoppen. Die zijn net als René Pulles op een leeftijd dat het stopmoment niet zo ver meer is. Die gaan dat naar voren halen.”
Hij schat dat de komende tijd honderden frituurzaken de deuren definitief gaan sluiten. ,,Ooit lag het aantal snackbars en cafetaria’s rond de 8.000, maar dat is door de jaren heen gedaald tot 5.700. Een verdere daling is onvermijdelijk.”
Lees ook: Directeur belangenvereniging frituurders: 'Misschien hebben die ambtenaren wel gelijk'
