Waarom valse online recensies nu uitdrukkelijk verboden zijn

Het probleem ligt er vooral in dat websites niet informeren hoe ze aan de recensies komen en de meeste websites boden ook geen informatie over hoe ze nep-recensies proberen te weren. Het grootste probleem was dat websites niet vertelden of er nog een voordeel tegenover een recensie had gestaan, zoals een vergoeding, korting of kans om iets te winnen, maar ook niet dat ze zoiets in zijn geheel verboden.

Het was al verplicht om alleen betrouwbare informatie, waaronder recensies, te delen bij het promoten van een product. Maar de nieuwe regels verduidelijken dat nog wat meer. In 2021 legde de Autoriteit Consument en Markt al een boete op van 100.000 euro aan webwinkel Bicep Papa B.V. van de influencer Mobicep, omdat hij neplikes en nepvolgers had ingezet voor de promotie van zijn webwinkel.

Alleen nog recensies van echte gebruikers

Websites moeten er meer voor doen om te controleren of recensies wel bij echte gebruikers vandaan komen. Deze gebruikers hoeven dus geen directe klant te zijn van de betreffende webwinkel, maar handig is dat natuurlijk wel.

Als iemand schoenen koopt van een bepaald merk, zou hij reviews mogen achterlaten op de website van de winkel waar hij ze gekocht heeft én op die van het merk én bijvoorbeeld bij Google, maar ook bij een platform zoals Wehkamp of bol.com, als daar de schoenen ook te koop zijn. En al deze recensies mogen dus inderdaad ook als iemand de schoenen cadeau heeft gekregen. Het gaat er namelijk om dat de recensie over het product gaat. Dan mag de recensie overal waar het product verkocht wordt ook geplaatst worden, omdat die persoon een gebruiker van het product is.

De Europese Commissie geeft een aantal voorbeelden van hoe dit gecontroleerd zou kunnen worden:

• Opgeven van een boekingsnummer.
• Registratieplicht voor het plaatsen van een recensie.
• Met technische middelen controleren of iemand consument is, zoals controleren van een IP-adres of het e-mailadres verifiëren.

Geen valse recensies meer

Valse recensies, neplikes en nepvolgers mochten dus al niet, omdat ze geen eerlijke informatie geven over het product. Zo letterlijk stond dat eerst echter niet in de wet en nu wel.

Valse beoordelingen of aanbevelingen plaatsen of door iemand anders laten plaatsen is nu uitdrukkelijk verboden. Ook op andere wijze beoordelingen op een misleidende wijze voorstellen, bijvoorbeeld door ze in een andere context te plaatsen, mag niet meer. Dat geldt zowel op websites als op sociale media. Zelfs dat staat expliciet in de wet genoemd.

De Europese Commissie beveelt aan om onder meer:

• frauduleuze activiteiten automatisch op te sporen;
• een klachtenregeling te hebben om valse recensies te kunnen verwijderen.

Verplicht recensiebeleid

Een recensiebeleid wordt verplicht. Als er reviews geplaatst worden, moet er namelijk bij vermeld worden of en hoe de website verzekert dat het echte gebruikers zijn.

Om te voorkomen dat recensies van echte gebruikers alsnog als misleidend gezien kunnen worden, is het ook van belang transparant te zijn over bijvoorbeeld het beleid om recensies toe te laten en hoe ze gerangschikt worden:

• Worden negatieve recensies ook getoond en zo ja, komen die dan onderaan te staan of is er sprake van een andere rangschikking?
• Hoe wordt een gemiddelde beoordeling berekend? Als er bijvoorbeeld met een sterrensysteem wordt gewerkt, hoe wordt er dan afgerond?

Bol.com geeft het voorbeeld

Bol.com heeft deze regels al deels geïmplementeerd. Onder het aantal sterren staat een link naar het reviewbeleid. Eerst kort, maar je kunt doorklikken naar het volledige beleid. Is het product bij bol.com gekocht, komt er achter de naam te staan ‘heeft dit product gekocht’. Is dat niet het geval, dan staat er niets bij.

Een recensie achterlaten zonder het bij bol.com te kopen, kan dus nog steeds. Ze controleren vooral automatisch of een recensie (mogelijk) nep is.