Structurele aanpassingen in het financieringslandschap voor ondernemers zijn, zoals vastgelegd in het Nationaal Convenant MKB-Financiering, essentieel. Koningin Máxima sprak onlangs haar steun uit voor deze inclusieve benadering tijdens haar toespraak bij het jaarcongres van Stichting MKB Financiering.
Koningin Máxima zet zich al jaren in voor inclusieve financiering in haar rol als UNSGSA (United Nations Secretary-General’s Special Advocate for Inclusive Finance for Development). In deze rol werkt ze wereldwijd aan het verbeteren van toegang tot financiële diensten voor iedereen, met een bijzondere focus op ondervertegenwoordigde groepen. De verbinding tussen inclusieve financiering en inclusief ondernemerschap is helder: door toegang tot financiering te verbeteren, kunnen meer diverse en innovatieve ondernemers hun ideeën realiseren en bijdragen aan economische groei.
Onderzoek toont aan dat startups met een waarde van meer dan een miljard dollar vaak geleid worden door oprichters die in een ander land geboren zijn
,,Diversiteit in ondernemerschap is niet alleen een morele keuze, maar een economische noodzaak.” Dit is een visie ondersteund door overtuigend bewijs uit zowel nationale als internationale bronnen. Onderzoek door Endeavor Insight toont aan dat startups met een waarde van meer dan een miljard dollar vaak geleid worden door oprichters die in een ander land geboren zijn of internationale ervaring hebben.
Voorbeelden van dergelijke unicorn founders met een migratieachtergrond zijn Steve Jobs, medeoprichter van Apple en zoon van een Syrische immigrant, Sergey Brin, medeoprichter van Google en geboren in Rusland, en Tope Awotona, oprichter van agenda-management platform Calendly, die uit Nigeria naar de Verenigde Staten emigreerde. Hun bijdragen hebben een aanzienlijke impact gehad op de wereldwijde technologie-industrie en economie. Hun succes onderstreept het belang van diverse perspectieven en ervaringen, wat leidt tot innovatie en economische groei.
Ondersteuning van ‘ontbrekende’ ondernemers
De OECD benadrukt de noodzaak om ‘ontbrekende’ ondernemers te ondersteunen door toegang tot middelen en netwerken te verbeteren, met name voor vrouwen en migranten. Deze groepen vertegenwoordigen een onbenut potentieel van 7,5 miljoen extra ondernemers in de EU dat, indien gerealiseerd, aanzienlijke economische voordelen en innovatie kan opleveren.
In de SER Werkagenda 2024-2026 is ook speciaal aandacht gevraagd voor een Inclusieve samenleving en Ondernemerschap als twee van de vier pijlers voor het realiseren van Brede Welvaart.
Potentie van het Nederlandse startup-ecosysteem
McKinsey’s analyse van het Nederlandse startup-ecosysteem illustreert de potentie van ons land om een wereldwijde leider in ondernemerschap te worden door diversiteit te bevorderen. Door het aantal startups te vergroten en hun schaalvergroting te faciliteren, met speciale aandacht voor diversiteit onder oprichters, kan Nederland naar schatting een economische impact van 250 tot 400 miljard euro genereren en tot 250.000 nieuwe banen creëren tussen 2022 en 2030.
Actuele cijfers van het CBS laten ook zien dat het aantal startende ondernemers met een migratieachtergrond al hard aan het groeien is. In 2022 waren er bijna 100.000 startende ondernemers met een migratieachtergrond. Dit is 42 procent van alle nieuwe ondernemingen die zijn gestart en meer dan het dubbele van 10 jaar geleden. Elk jaar voegt dit 88 miljard euro (11 procent) toe aan ons BBP en dat groeit snel. Om te zorgen dat deze ondernemers dezelfde ruimte krijgen, is het belangrijk dat het ecosysteem van ondernemerschap hier ook op aansluit.
McKinsey’s analyse van het Nederlandse startup-ecosysteem illustreert de potentie van ons land om een wereldwijde leider in ondernemerschap te worden
MeJudice en het Centraal Planbureau (CPB) wijzen respectievelijk op de noodzaak voor en legitimiteit van een inclusiever ondernemerschapsecosysteem voor het welzijn van de Nederlandse economie. Door barrières voor ondervertegenwoordigde groepen te verlagen en toegang tot financiering te verbeteren, kan Nederland niet alleen economische groei stimuleren, maar ook een rechtvaardiger en inclusieve samenleving bevorderen.
Schrijnende onderfinanciering van vrouwen en oprichters met migratieachtergrond
Koningin Máxima wees in haar toespraak ook op de schrijnende onderfinanciering van vrouwelijke ondernemers. Ondanks hun potentieel krijgen vrouwen wereldwijd nog steeds minder dan 2 procent van de venture capital funding, zoals bevestigd door het toonaangevende blad Forbes. Voor zwarte oprichters is de situatie nog schrijnender: volgens het recente impact report van Google Black Founders Fund - het initiatief van Google for Startups dat ondersteuning en financiering biedt aan zwarte ondernemers om hun bedrijven te laten groeien en hun innovaties te stimuleren - ontvangen zij slechts 0,51 procent van de beschikbare financiering. Dit is een enorme gemiste kans gezien de bewezen positieve economische impact van diverse en inclusieve financiering.
Het belang van inclusieve financiering wordt verder onderbouwd door een recent artikel van Melinda French Gates, waarin zij stelt dat het stimuleren van vrouwelijk ondernemerschap de wereld 6.000 miljard dollar rijker kan maken. Haar artikel is gebaseerd op het onderzoek van de Wereldbank, dat de enorme economische voordelen van inclusieve financiering aantoont.
Brede welvaart voor nazaten van het koloniale verleden
Een treffend voorbeeld van het belang van inclusief ondernemerschap is de focus op het creëren van brede welvaart voor nazaten van het koloniale verleden. De Stichting Dutch New Narrative Lab (DNNL) heeft via een reactie op de Internetconsultatie over maatschappelijke initiatieven gerelateerd aan het slavernijverleden in Europees Nederland, een krachtig pleidooi gehouden voor het ondersteunen van initiatieven die economische emancipatie en inclusievere economie bevorderen. DNNL stelt voor om investeringen te richten op het professionaliseren van grassroots-organisaties, gemeenschapsversterkende initiatieven, en substantiële impact-initiatieven die inclusief ondernemerschap bevorderen, waardoor niet alleen de economische positie van individuen en gemeenschappen verbeterd wordt, maar ook bijdraagt aan een veerkrachtige en inclusieve samenleving. Door te investeren in startup incubators en ondernemerschapstrainingen die gericht zijn op nazaten van het slavernijverleden, kan Nederland een concrete stap zetten naar brede welvaart, via innovatief ondernemerschap, en tegelijkertijd intergenerationele issues uit het verleden in heden oplossen, met het oog op de toekomst waarin demografische aardverschuivingen verwacht zijn.
Brede welvaart als basis voor versterking inclusief ondernemerschap
Deze inzichten vormen een solide basis voor de noodzaak om structureel beleid te ontwikkelen rond Inclusief Ondernemerschap. Inclusief ondernemerschap is essentieel voor onze toekomstige welvaart en het is belangrijk dat wordt geborgd dat er concrete activiteiten worden ontwikkeld om dit te realiseren. Het gaat hierbij om het waarderen van elke ondernemersstem en het ontsluiten van het volle economische potentieel in het gehele Nederlandse Koninkrijk. ‘Investeren in ondernemersdiversiteit is investeren in onze toekomst’.
Activistische rol van alle spelers in het ecosysteem
Koningin Máxima benadrukte tijdens haar toespraak dat het belang van inclusieve financiering verder gaat dan alleen banken: “En dus heeft iedereen een steentje bij te dragen: financiers – bancair én non-bancair – maar ook ondernemers zelf, hun verenigingen en netwerken, en private en publieke dienstverleners. In het ecosysteem van MKB-financiering moeten alle spelers actief zijn. En misschien zelfs een beetje activistischer worden.” Om deze doelen te bereiken, moet iedereen in het ondernemerschapsecosysteem een rol spelen. Het verlagen van barrières en verbeteren van toegang tot financiering zijn cruciaal om een rechtvaardigere en inclusievere samenleving te bevorderen. Een van de concrete acties zal dan ook moeten zijn dat inclusieve financiering opgenomen moet worden in het Nationaal Convenant MKB-Financiering.
De noodzaak van inclusie in een veranderende maatschappij
De maatschappij verandert in hoog tempo, de toekomst is onzeker en de komende jaren zullen we moeten omgaan met nieuwe maatschappelijke uitdagingen. Ondernemerschap biedt hiervoor oplossingen, en is dan ook harder nodig dan ooit. Het Nederlandse ecosysteem voor ondernemerschap is echter onvoldoende inclusief. Dit leidt tot een ondervertegenwoordiging van verschillende groepen, waardoor Nederland welvaart misloopt door “ontbrekende ondernemers”.
Meer diversiteit en inclusie dragen bij aan een vruchtbare bodem voor ondernemerschap. Dit leidt tot meer en beter ondernemerschap dat bijdraagt aan brede welvaart.
We roepen alle spelers op, van financiers tot ondernemers en beleidsmakers, om barrières te verlagen en toegang tot financiering te verbeteren
Het is nu tijd om samen actie te ondernemen en bij te dragen aan een inclusiever ondernemerschapsecosysteem. We roepen alle spelers op, van financiers tot ondernemers en beleidsmakers, om barrières te verlagen en toegang tot financiering te verbeteren voor alle ondervertegenwoordigde groepen. Dit is wellicht minder moeilijk dan gedacht, zoals bewezen door de recente DNNL unConference, een inspiratie en inclusief netwerkwerk event, dat bijna 1 miljoen euro aan deals heeft gegenereerd voor innovatieve ondernemers van ondervertegenwoordigde groepen.
Laten we samen bouwen aan een toekomst waarin diversiteit en inclusie de drijvende kracht zijn achter onze economische en maatschappelijke groei, een toekomst waarin we het volle potentieel van onze samenleving succesvol benutten.
Over de auteurs
Ronald Kleverlaan staat bekend als een autoriteit op het gebied van crowdfunding, alternatieve financiering, en sociale innovatie in Nederland. Hij is oprichter en bestuursvoorzitter van Stichting MKB Financiering, een organisatie die zich inzet voor betere toegang tot financiering voor álle ondernemers. Ronald is daarnaast directeur van het European Centre for Alternative Finance van de Universiteit Utrecht, een internationaal kenniscentrum voor alternatieve en innovatieve financiering. Met zijn uitgebreide ervaring en deskundigheid adviseert hij verschillende Europese organisaties en overheden over de ontwikkeling van de financieringsmarkt voor startups en mkb. Zijn passie ligt in het ondersteunen van ondernemerschap en innovatie door het creëren van een robuust ecosysteem voor inclusieve financiering. Meer informatie over inclusief financieren is te vinden op de website Stichting MKB Financiering, bij: Kleurrijk en divers MKB Financieringscongres - Mind the Gap wijst de weg voor inclusief financieren.
Ruben Brave is een meervoudig tech-ondernemer, investeerder, en bestuurder met een rijke achtergrond in technologie, media, en innovatie. Ook heeft hij verschillende board functies, zoals bij de Sociaal-Economische Raad (SER, Diversiteit in Bedrijf), Fonds Cultuurparticipatie en Internet Society Nederland. Hij is Entrepreneur in Residence bij de Vrije Universiteit te Amsterdam, oprichter van Stichting Dutch New Narrative Lab Foundation (DNNL) en heeft diverse startups en initiatieven (mede) gelanceerd die gericht zijn op digitale innovatie en maatschappelijke impact. Ruben heeft een sterke focus op het bevorderen van inclusiviteit en diversiteit binnen de technologie- en ondernemersgemeenschap. Hij is betrokken bij diverse maatschappelijke projecten en platforms die zich inzetten voor het verkleinen van de digitale kloof en het stimuleren van ondernemerschap onder ondervertegenwoordigde groepen. Met zijn werk op het snijvlak van technologie, maatschappij, en cultuur streeft Ruben ernaar positieve sociale verandering te bewerkstelligen via innovatie door inclusie. Meer informatie over DNNL is te vinden bij de Rijksoverheid op de website van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
