Dit kan de reddingsboei zijn voor ondernemers met een problematische schuldenlast

Problematische schuldenlast

'1 op 3 kleine ondernemers technisch failliet: ‘Ze zitten echt in een spagaat’', 'Mkb in zwaar weer door coronaschuld', 'Corona-schulden en oplopende rente steeds problematischer mkb'ers'. Verontrustende koppen als deze zijn de laatste tijd aan de orde van de dag. Het zijn uitdagende omstandigheden voor veel ondernemers: 1 op 20 bedrijven heeft problematische schulden en met name de terugbetaling van coronaschulden zorgt voor grote problemen.

Om als ondernemer deze problemen te kunnen oplossen, is de eerste stap onder ogen (durven) zien dat de onderneming een problematische schuldenlast heeft. Hiervan is sprake wanneer de onderneming niet meer aan zijn lopende verplichtingen kan voldoen óf wanneer het de verwachting is dat dit binnen nu en één jaar het geval zal zijn. Signalen van een problematische schuldenlast zijn bijvoorbeeld het steeds later betalen van schuldeisers, het uitstellen van investeringen, het schenden van betalingsafspraken met de bank, het bij-lenen vanuit gelieerde vennootschappen of het niet kunnen terugbetalen van coronasteun.

Oplossing voor een problematische schuldenlast

Hoewel de situatie van een problematische schuldenlast uitzichtloos lijkt, hoeft dit niet per definitie het faillissement van de onderneming te betekenen. Het is in sommige gevallen namelijk mogelijk om de schuldenlast van een onderneming te saneren/verminderen door middel van een vrijwillig of dwingend schuldeisersakkoord. Voorwaarde is wel dat de onderneming in de kern levensvatbaar moet zijn: als de bovenmatige schulden (zoals coronasteun of energiecrisis) er niet meer zijn, moet de bedrijfsvoering structureel rendabel zijn.

1. Vrijwillig schuldeisersakkoord

In het geval van een vrijwillig schuldeisersakkoord gaat de ondernemer met zijn schuldeisers in gesprek en probeert hij afspraken te maken over een gedeeltelijke betaling en een gedeeltelijke kwijtschelding van de openstaande schuld. Zo’n akkoord zou bijvoorbeeld kunnen inhouden dat alle schuldeisers een aanbod krijgen om genoegen te nemen met betaling van 40 procent op de openstaande facturen. De ondernemer koopt als het ware zijn schulden af, waardoor de resterende schuldenlast verdwijnt.

Een dergelijk akkoord berust op vrijwillige instemming en komt dus ook alleen tot stand als alle schuldeisers met een gedeeltelijke kwijtschelding instemmen. Schuldeisers kunnen hiertoe bereid zijn, omdat het uitblijven van een akkoord in de regel zal leiden tot een faillissement. In dat geval zullen de schuldeisers hoogstwaarschijnlijk géén gedeeltelijke betaling meer ontvangen, waardoor zij onder het vrijwillig schuldeisersakkoord beter af zullen zijn en dus instemmen.

2. Dwingend schuldeisersakkoord

Hoewel de schuldeisers bij de totstandkoming van een schuldeisersakkoord gebaat kunnen zijn, komt het geregeld voor dat één of meer schuldeisers niet vrijwillig met een gedeeltelijke kwijtschelding instemmen. In dat geval is het mogelijk om de schuldenlast te verminderen door middel van een dwingend schuldeisersakkoord.

Het dwingend schuldeisersakkoord is geregeld in de Wet Homologatie Onderhands Akkoord (WHOA). Kenmerkend voor een dwingend schuldeisersakkoord is dat de ondernemer het akkoord door de rechter kan laten goedkeuren (in de wet ‘homologeren’ genoemd). Wanneer het akkoord aan alle wettelijke voorwaarden voldoet en de rechter het akkoord goedkeurt, zijn alle schuldeisers – ook degenen die niet hebben ingestemd – aan het akkoord gebonden. Daarmee voorkomt de WHOA dat een levensvatbare onderneming door een klein aantal weigerachtige schuldeisers alsnog failliet gaat.

Versoepeld beleid Belastingdienst

Het aanbieden van een schuldeisersakkoord is juist nu voor veel ondernemers interessant. De Belastingdienst hanteert tot en met 30 september 2023 namelijk een versoepeld beleid bij de behandeling van schuldeisersakkoorden. Deze soepele houding geldt ten aanzien van alle belastingschulden en houdt in dat een kwijtscheldingsverzoek bij twijfel wordt toegekend.

Ook doet de Belastingdienst tijdelijk afstand van zijn positie als bevoorrechte schuldeiser. De positie als bevoorrechte schuldeiser houdt in dat de schuld van de Belastingdienst in principe vóór de schuld van de gewone schuldeiser moet worden voldaan. Met een schuldeisersakkoord gaat de Belastingdienst daarom normaal gesproken pas akkoord als hij in procenten twee keer zoveel als de gewone schuldeiser ontvangt. Gedurende het versoepeld beleid doet de Belastingdienst afstand van dit uitgangspunt en neemt hij genoegen met hetzelfde percentage als de gewone schuldeiser.

In het geval een akkoord zou inhouden dat alle schuldeisers een aanbod krijgen om genoegen te nemen met een betaling van 40 procent op de openstaande facturen, eiste de Belastingdienst eerst 80 procent, terwijl zij nu met 40 procent genoegen neemt.

Door het versoepeld beleid van de Belastingdienst wordt een akkoord beter te financieren en is de kans op succes groter. Des te meer reden dus om nú in actie te komen.