Elmira Baghery
Elmira is advocaat in Amsterdam. Ze adviseert en procedeert over een breed scala aan ondernemingsrechtelijke kwesties, zoals conflicten tussen aandeelhouders en zakenpartners, bestuurdersaansprakelijkheidszaken, geschillen die uit bedrijfsovernames ontstaan en contractuele vraagstukken.
Elmira is de oprichter van het boutique advocatenkantoor Legal Notes. Ze is daarnaast plaatsvervangend rechter in het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden en lid van de raad van toezicht van de Nierstichting Nederland.
De communicatie is verslechterd. Er zijn verschillen van inzicht ontstaan, een andere toekomstvisie, teleurstelling in elkaar, niet geziene emoties, enzovoorts. Maarten vindt dat zijn bijdrage groter is en Freek vindt dat zijn werk juist de groei van het product en het bedrijf faciliteert. Freek vindt dat Maarten zich te dominant gedraagt en te veel ruimte inneemt. Maarten vindt zichzelf juist een leider en de probleemoplosser. Hij vindt Freek passief. Maarten wil zijn idee zien groeien, Freek vindt dat ze niet te snel moeten gaan. Een crisis is geboren.
Een zakelijke samenwerking is net als een huwelijk dat ontwricht kan raken. Hoe kun je je daarop voorbereiden en wat doe je als je niet meer samen verder kunt? Bestaat er ook zoiets als een zakelijke echtscheiding?
Voorkomen is beter dan genezen
Hoe minimaliseer je de kans op problemen in de toekomst? Door je zakenpartner wijs uit te kiezen, zoals je dat ook doet met je levenspartner. Door in een vroeg stadium ook kritisch na te denken over de menselijke aspecten van de samenwerking. Maarten en Freek zijn ervan uitgegaan dat hun zakelijke samenwerking zou slagen omdat ze al jaren vrienden zijn, maar vriendschap of familiebanden zijn geen garantie voor succes, vaak juist in tegendeel blijkt uit de praktijk.
Ze hadden zich bijvoorbeeld moeten afvragen: wat zoeken we in elkaar? Wat brengt eenieder in (niet alleen financieel) en is er een balans tussen eenieders bijdrage? Wat zijn de concrete wederzijdse verwachtingen? Hoeveel is eenieder bereid te investeren, niet alleen in geld maar ook in tijd en energie? Kunnen en willen we in gelijke mate inleggen als er geld nodig is en het aantrekken van financiering op zich laat wachten? En last but not least: is er een balans tussen onze persoonlijkheden en wat voor dynamiek heerst er? Is de één bijvoorbeeld erg dominant en kan dat later problematisch worden? Veel zakelijke conflicten zijn terug te voeren tot een van deze factoren.
Lees ook: Werknemer meldt zich op vakantie ineens ziek: vraag je een doktersverklaring als werkgever?
Hoe bereid je je voor op problemen?
Als je een weloverwogen keuze hebt gemaakt, hoe bereid je je dan zo goed mogelijk voor op problemen? Het antwoord is een open deur maar zo belangrijk: regel vooraf je eigen scheiding. Dat wil zeggen: denk samen na over het worstcasescenario, hoe wil je dan uit elkaar? Welke onderwerpen moeten er dan zeker geregeld zijn en hoe? Wie treedt uit en wat krijgt die persoon mee? Wees de architect van je eigen zakelijke huwelijkse- en scheidingsvoorwaarden en houd zoveel mogelijk controle over je eigen lot. Check regelmatig gedurende de samenwerking of de gemaakte afspraken nog steeds passen bij de fase waarin de samenwerking en het bedrijf verkeren. Ontstaat er een conflict, dan zijn deze voorwaarden het kompas dat moet leiden tot een oplossing.
Freek en Maarten hadden niets geregeld, want waarom zouden ze? Ze zijn goede vrienden en vertrouwen elkaar volledig. Ze zouden ieder probleem samen kunnen oplossen, zo was de gedachte. Maar toen de relatie eenmaal onder spanning was komen te staan, was het vertrouwen omgeslagen in wantrouwen en lagen ze mijlenver uit elkaar. Ze hadden geen kompas om ze de weg te wijzen in de storm waarin ze waren beland.
Wat als je niets hebt vastgelegd?
Alles is dan mogelijk. Je hebt geen andere keus dan met elkaar in gesprek te gaan om vanaf scratch een oplossing te ontwerpen want je kunt niet zomaar weglopen. Stel je voor hoe dat ging met Maarten en Freek die inmiddels zo diep waren weggezakt in hun conflict dat ze elkaar het licht in de ogen niet meer gunden. Dat werd dus een uitdagend, lang en kostbaar traject.
Wat als je bij de rechter eindigt, is er dan ook zoiets als een wettelijke zakelijke scheiding?
Ja, die is er. Tot 1 januari 2025 hadden we een zogenoemde wettelijke geschillenregeling. Een procedure bij de rechtbank die ervoor moest zorgen dat zakenpartners van elkaar afscheid konden nemen. Maar die regeling werkte in de praktijk niet. De wetgever had de regeling te streng geformuleerd waardoor er maar in beperkte gevallen een beroep op kon worden gedaan. Ook duurde de procedure eindeloos. Die regeling werd dus een (bijna) dode letter. De wetgever heeft dat onderkend en per 1 januari 2025 is er een nieuwe wettelijke geschillenregeling in werking getreden.
Wat kan er allemaal onder de nieuwe regeling?
Uittreding. Je vraagt de rechter dat je medeaandeelhouders en/of de vennootschap jou gedwongen uitkopen. Je zult dan moeten aantonen dat jij door gedragingen van één of meer van de medeaandeelhouders of de vennootschap zodanig in je rechten of belangen bent geschaad dat het voortduren van je aandeelhouderschap in redelijkheid niet meer van je kan worden verwacht.
Uitstoting. Je kunt alleen of samen met andere aandeelhouders, mits je alleen of samen een derde van de aandelen hebt, vragen dat een andere aandeelhouder wordt gedwongen moet vertrekken. Daarvoor moet je aantonen dat de gedragingen van die medeaandeelhouder, al dan niet in hoedanigheid van aandeelhouder, schade toebrengen aan het belang van de vennootschap zodanig dat het voortduren van het aandeelhouderschap van die aandeelhouder in redelijkheid niet meer kan worden geduld.
Vriendelijke uittreding: om de prijs van de aandelen door de rechter te laten bepalen als partijen het er al over eens zijn wie er moet vertrekken.
Gedwongen overgang van stemrecht. Deze laat ik onbesproken omdat het zich in uitzonderlijke situaties voordoet.
Verstoorde menselijke verhoudingen
Er is nu om meerdere redenen verbetering te verwachten. De procedure gaat nu veel sneller omdat de zaak in eerste instantie aan de Ondernemingskamer van het gerechtshof Amsterdam wordt voorgelegd. Dus niet meer eerst naar de rechtbank en dan in hoger beroep bij het gerechtshof. Dat levert 1,5 – 3 jaar tijdswinst op. De gronden om uittreding of uitstoting te kunnen vragen zijn verspoeld waardoor aandeelhouders er sneller een beroep op kunnen doen. Andere samenhangende geschilpunten mogen aan dezelfde rechter worden voorgelegd zodat je in één keer klaar bent. Niet alleen aandeelhouders maar ook alle soorten certificaathouders kunnen nu gebruikmaken van deze procedure.
Mocht je met je zakenpartner(s) in een stormachtige periode verkeren, houd voor ogen dat conflicten, ook de zakelijke, vooral gaan over verstoorde menselijke verhoudingen. Zorg dus dat er niet gelijk onnodige juridisering en escalatie optreedt, overweeg in een vroeg stadium mediation en begeleiding en kies een adviseur die niet alleen de kunst van oorlogvoering beheerst maar ook de psychologie achter conflicten begrijpt, weet hoe de balans te herstellen en ruimte en draagvlak te creëren voor verschillende oplossingsrichtingen.
Lees ook: Werknemer meldt zich na arbeidsconflict ineens ‘ziek’: mag de werkgever bepalen of dat terecht is?
