Zo geef je leiding aan teams met verschillende culturen

De cultuur van een bedrijf wordt bepaald door waarden en normen van de groep. Wat accepteer je en waar trek je de grens? Wordt het normaal gevonden om mensen uit te lachen om hun uiterlijke kenmerken? De collega met rood haar collectief “Rooie” te noemen, is een begin, een gezette collega “Bolle” noemen kan al kwetsend zijn en een medewerker met Indische roots “pinda” noemen is ver over de grens. Toch gebeurt dit nog vaak.

En zeker niet alleen op de werkvloer. Ook op kantoor valt gedrag vaak buiten grenzen van fatsoen. Zo ken ik in het buitenland een beleggingskantoor met een portfolio van enkele miljarden, waar de volstrekt toxische eigenaar alle grenzen voortdurend over gaat door een directe medewerker steevast aan te spreken met “Fat Fuck”.

Is je brein bang voor het onbekende?

Ons brein is geprogrammeerd om ons te waarschuwen voor alles wat we niet kennen. Zo heeft het onze soort al duizenden jaren in veilig en in leven gehouden. Je brein zorgt ervoor dat je mensen die er anders uitzien wantrouwt. Deze processen spelen zich af op instinctniveau. Je brein doet dit zonder dat je er veel controle op uit kunt oefenen, het overkomt je. Je voelt je ongemakkelijk bij wat je niet kent of begrijpt.

Lees ook: Dit is hoe vertrouwen je bedrijfsresultaat kan vergroten

Maar nu je dit weet kun je, sterker nog, móet je die instincten bewust maken en van een eigen vertaling voorzien. Bewustzijn van primaire instincten is een teken van beschaving. Het is wat ons onderscheidt van dieren.

De buitenlandse collega gaat niet meer weg, je kunt hem of haar maar beter leren kennen.

Migratie en met name arbeidsmigratie wordt momenteel gezien als een groot probleem in de Nederlandse politiek. Maar het bedrijfsleven weet dat deze mensen van grote waarde zijn voor het bedrijfsleven. Veel sectoren draaien voor een groot deel op arbeidsmigranten. De fout die er wordt gemaakt is dat er weinig moeite wordt gedaan om de mens achter de migrant te leren kennen. Iedereen heeft een verhaal, een verleden, een familie, interesses, droomt van een betere toekomst.

In plaats van praten over bijvoorbeeld ‘die Roemenen’ kun je er ook méé praten en vragen wat hen drijft, waar ze vandaan komen en waar zij van dromen. Interesse in elkaar hebben is de eerste stap om elkaar te begrijpen en samen verder te komen.

Lees ook: Ben jij een betrouwbare leider en hoe kom je daar achter?

Leidinggeven aan mensen uit verschillende culturen vergt een extra inspanning. Het is belangrijk iedereen te zien als mens en individu. Verplaats je in hun schoenen en verdiep je in de mens achter de niet-Nederlander of migrant. Leg uit wat voor jou als manager belangrijk is en vraag wat voor hen belangrijk is. Organiseer hoe er bijvoorbeeld tijdens de lunch geen afzonderlijke tafels zijn waar iedereen met dezelfde achtergrond bij elkaar zit, maar dat iedereen door elkaar heen zit.

Hieronder enkele tips om met culturele verschillen om te gaan:

• Begin met een open en constructieve mindset

• Erken dat er verschillen zijn, maak deze bespreekbaar

• Ga op zoek naar wat je gemeen hebt

• Vier verschillen

• Deel belangrijke culturele rituelen en tradities, leg uit waarom deze belangrijk zijn

• Spreek uit waar grenzen lopen, wat kwetst en wat niet

• Ga geen zweverige diversity-trainer inhuren als dit niet past bij de bedrijfscultuur. Gebruik dezelfde taal als op de werkvloer

• Een prettiger samenleving begint in de bedrijven

De verkiezingswinst van Geert Wilders heeft niet van alle stemmers racisten gemaakt, maar wat wel naar boven komt, is dat we anders met elkaar moeten omgaan. Het begint met het leren kennen van elkaar. De werkvloer of het kantoor is daarvoor de uitgelezen plek, maar het gebeurt niet vanzelf.

Ceo's, dga's en managers hebben hierin een erg belangrijke taak te vervullen. Elkaar zien als mens en aandacht hebben voor omgangsvormen moet een vaste plaats krijgen in elk bedrijf, maar het moet wel georganiseerd worden, het gaat niet vanzelf. Het maakt het verschil tussen onbegrip en spanningen en prettig samenwerken en samenleven.