RIVM ziet stijging coronagevallen als voorbode nieuwe golf: wat te doen?

Het RIVM kreeg in de afgelopen week 15.526 meldingen van positieve tests. Dat is het hoogste weektotaal in zeven weken tijd. Vergeleken met vorige week steeg het aantal coronagevallen met 64 procent, en in vergelijking met de week daarvoor is het aantal positieve tests meer dan verdubbeld. Het aantal ziekenhuisopnames neemt ook toe. In de afgelopen week zijn iets meer dan 200 mensen vanwege hun coronabesmetting in een ziekenhuis opgenomen, het hoogste aantal in vijf weken tijd.

De stijging komt mogelijk door de opmars van twee nieuwe versies van de omikronvariant van het coronavirus, weet AD.nl te melden. Volgens het RIVM ‘winnen die steeds meer terrein in Nederland’. Die subvarianten maken mensen niet zieker dan de eerdere versies van de omikronvariant. Het RIVM houdt de ontwikkeling van de pandemie in de gaten door het aantal virusdeeltjes in het rioolwater te meten. Die aantallen stijgen sinds twee weken. Het RIVM heeft ook een site waar gebruikers hun klachten en hun zelftests bijhouden. Op die Infectieradar neemt het aantal meldingen ook toe.

Vraag naar zelftesten corona

Drogisterijen merken dat de vraag naar coronazelftests weer toeneemt. Ten opzichte van vorige week is er een ‘sterke toename’, aldus koepelorganisatie Centraal Bureau Drogisterijbedrijven (CBD). Ook bij Kruidvat en Trekpleister herkennen ze dat en spreken ze over een toename van 50 procent in een week.

Desondanks is de vraag nog niet vergelijkbaar met die van begin dit jaar, toen er een grote coronagolf woedde. ,,In de eerste maanden verkochten we vijf keer zo veel”, laat een woordvoerder van Kruidvat en Trekpleister weten. De ketens voorzien, net als Etos en Albert Heijn, geen problemen met de beschikbaarheid van de tests. Ook in de rest van de branche zijn genoeg tests beschikbaar, laat CBD-directeur Jos Jongstra weten.

Maatregelenladders

In het corona-najaarsplan dat minister Kuipers naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, staat dat er per branche ‘maatregelenladders’ komen om open te blijven. Die maatregelen variëren van lichte ingrepen - looproutes en spatschermen - tot zware restricties, zoals het coronatoegangsbewijs. Later deze week debatteert de Tweede Kamer over dat plan waarbij de ‘eigen verantwoordelijkheid’ centraal staat. Zo moeten generieke lockdownregels zo lang mogelijk voorkomen worden. Sectoren hebben allerlei ideeën aangeleverd, maar de specifieke plannen per branche komen pas later.

De langverwachte ‘langetermijnaanpak corona’, waarmee het ministerie van Volksgezondheid het land wil wapenen tegen heroplevingen van het virus, is af. Het is alleen de vraag of het wankele idee om de covidbestrijding voortaan aan de maatschappij zelf over te laten, wel werkt, schrijft de Volkskrant.

Niet alleen een OMT, ook een MIT: Maatschappelijk Impact Team

‘Sectorplannen’ waarin sectoren zoals horeca, sport en cultuur aangeven wat ze zélf denken te gaan doen tegen oplevingen van het virus. Een ‘Maatschappelijk Impact Team’ onder leiding van Jolande Sap dat boven op het OMT bij oplevingen van het virus adviezen moet geven. En achter de deur nog altijd die stok: als het dit najaar helemaal misgaat, kan en zal het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport gewoon weer ingrijpen, met maatregelen zoals inperking van evenementen en desnoods gedwongen sluiting.

Dat is zo ongeveer de inhoud van het langverwachte coronaplan dat minister Ernst Kuipers maandag presenteerde. Een plan dat vooral opvalt door wat er níét in staat. Zo geeft het ministerie nog steeds geen antwoord op de vraag, met nadruk gesteld door de maatschappij, wanneer men nu precies hoe hard in actie moet komen tegen het virus. Ook ontbreekt het aan een overtuigend antwoord op de vraag hoe het straks moet als de ziekenhuizen onverhoopt toch weer vollopen. Kuipers eerdere idee voor een leger van ‘zorgreservisten’ is in het nieuwe plan in elk geval ingedampt tot: misschien moeten in geval van crisis ook oud-zorgmedewerkers bijspringen.

Heilig geloof in zelfredzaamheid van de maatschappij

Heilig zegt het ministerie te geloven in de zelfredzaamheid van de maatschappij. Als het virus straks weer om zich heen grijpt, zullen de maatschappelijke sectoren uit goed begrepen eigenbelang maatregelen treffen om besmettingen te voorkomen, zo herhaalde Kuipers ook maandag weer tegen journalisten. De middenstand zal toch willen voorkomen dat het personeel straks ziek thuiszit, is het voorbeeld dat Kuipers op dit punt altijd gebruikt.

Maar die strategie heeft twee tekortkomingen. Het idee van ondernemen is om de klant te verleiden en te behagen, niet om hem het leven moeilijker te maken. Neem een stadshart vol winkels, of een straat met uitgaansgelegenheden: wie gaat straks als eerste zijn klanten beperkingen opleggen, met mondkapjes, afstandsregels of QR-codes aan de deur?

Winkels en anderen bedrijven goed ventileren - en daarna dan?

Dat spreekt ook uit de lange Kamerbrief die Kuipers maandag verstuurde. De middenstand vraagt vooral om duidelijkheid wanneer men in actie moet komen, staat daarin. Op eigen houtje lijken de sectoren in elk geval niet veel verder te komen dan: we willen onze zaak goed ventileren. Een belangrijke openingszet in de strijd tegen het virus, maar wat er daarna moet gebeuren, blijft ongewis: eerst willen de sectoren van Kuipers horen welke maatregel nu precies hoeveel nut heeft. Het gevolg is een patstelling: de sectorplannen, die eigenlijk deze maand af zouden zijn, worden naar verwachting nu pas afgerond in september, als het virus misschien al met zijn najaarsopleving is begonnen.