Aflossen coronaschuld zet ondernemers klem: 'Achteraf had ik mijn personeel beter kunnen ontslaan'

1 oktober 2022 is een datum die ondernemers maanden geleden al rood hebben omcirkeld in hun agenda. Vanaf die dag moet de in coronatijd opgebouwde belastingschuld worden ingelost. Momenteel hebben 269.000 ondernemers nog een openstaande belastingschuld van ruim 19 miljard euro. Voor de meesten voelt dat als een molensteen die ze de komende vijf tot zeven jaar met zich mee moeten zeulen. ,,Want dat geld is er natuurlijk niet’’, zegt de Apeldoornse horecaondernemer Jacco Talen van eetcafé en dancing de Babbel tegen de Stentor.

Overleven in tijden van lockdowns en andere corona-ellende

Om te overleven in tijden van lockdowns en andere corona-ellende hebben veel ondernemers in het midden- en kleinbedrijf zich in de schulden gestoken. Pandhuur, leveranciers, personeel en belasting kostten bakken met geld, terwijl er in die periodes weinig tot niets werd verdiend omdat de ene gedwongen sluiting volgde op de andere. Er waren van overheidswege wel regelingen, maar die dekten lang niet alle schade. Sterker nog, Talen voelt zich door het kabinet ‘bij de neus genomen’.

,,Ik heb mijn personeel in dienst gehouden. Dat was op advies van de overheid. Er zou namelijk hulp komen via regelingen. Ik heb NOW (Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid, red.) aangevraagd, maar dat was nooit dekkend voor het hele personeel. Achteraf had ik ze beter kunnen ontslaan. Dan had ik ze na twee jaar corona weer in dienst genomen.’’ Dat had hem en zijn collega-ondernemers een hoop schulden gescheeld, denkt hij. ,,Iedereen maakt zich zorgen.’’

Een biefstuk van 50 euro? 'Dat betaalt natuurlijk niemand'

Talen, tevens voorzitter van Koninklijke Horeca Nederland Apeldoorn en omgeving, vroeg in die periode uitstel van betaling aan bij de fiscus. Zo bouwde hij een schuld op van ‘enkele tonnen’. Sinds twee weken weet hij welk bedrag hij maandelijks moet aflossen. ,,Dat moet ik gaan betalen van toekomstige inkomsten.’’

Daar zit nu net de moeilijkheid. ,,Een begroting maken is lastig in deze tijd. We zitten met oplopende energiekosten, de loonkosten stijgen komend jaar met 10 procent en ook de inkoopprijzen stijgen door. Als ik alles zou doorberekenen, kost een biefstuk 50 euro. Dat betaalt natuurlijk niemand.’’

Oorlog en inflatie: 'Aflossing komt op een ‘ongelukkig moment’

De start van de aflossing komt op een ‘ongelukkig moment’, zegt ook Raymond van Schaik van de Apeldoornse modezaak Instijl. ,,De oorlog, de gasrekening. Toen we na corona weer opengingen, dacht ik dat we het ergste wel hadden gehad. Als ik toen wist wat er nog meer op ons af zou komen, had ik misschien wel afgezien van het openen van een derde zaak, in Voorthuizen. Het perspectief is in een paar maanden tijd compleet veranderd.’’

Onder gelijkblijvende omstandigheden is het voor Van Schaik te doen om zijn belastingschuld in de komende vijf jaar te voldoen. ,,Ook als er een dipje van een procent of 4 in de omzet komt, red ik het wel. Maar duikt de omzet met 10 of 12 procent, dan heb ik wel een serieus probleem. Het lastige is: niemand weer wat er in de komende maanden gaat gebeuren. Het zijn spannende tijden.’’

KVK adviseert ondernemers na te gaan hoe levensvatbaar hun bedrijf nu is

Deze onzekerheid vreet aan veel ondernemers, weet Hans Klein Swormink van de Kamer van Koophandel. Hij hoort als programmamanager Zwaar Weer dagelijks verhalen aan van ondernemers die in de problemen dreigen te komen. ,,We hebben te maken met een gelijktijdige stapeling van oorzaken’’, weet hij. ,,De oorlog, de energiecrisis en de uitstaande belastingschulden zorgen voor wanhoop. ‘Hoe moet ik dit allemaal in godsnaam oplossen?’ is wat we veel horen van ondernemers die ons benaderen.’’

In de zomer meldden zich maandelijks circa tweehonderd ondernemers met problemen bij de KVK. Dat aantal is de afgelopen maand verdubbeld. De KVK adviseert ondernemers ‘in zwaar weer’ goed na te gaan hoe levensvatbaar hun bedrijf op dit moment is. ,,Als je problematische schulden hebt, kun je tot de conclusie komen dat het beter is om te stoppen en bijvoorbeeld te kiezen voor loondienst’’, zegt Klein Swormink. ,,Laat het niet tot een faillissement komen. Want als je persoonlijk aansprakelijk bent, zijn je schulden tot vijftien jaar opeisbaar.’’

Kwijtschelding van de belastingschulden

Aan ondernemers die het even niet zien zitten, biedt de KVK een ‘luisterend oor’, zegt Klein Swormink. ,,Er is veel schaamte’’, weet hij. ,,Een ondernemer stapt niet zo makkelijk naar de gemeente. Wij kunnen ze doorverwijzen naar organisaties die ondernemers in zwaar weer gericht ondersteunen.’’ Deze organisaties staan ondernemers bij die failliet dreigen te gaan door mee te denken over oplossingen als schuldsanering.

Talen hoort zorgelijke geluiden van collega’s in de horeca. ,,De overheid is de enige partij die ons op dit moment kan helpen.’’ Hij pleit voor kwijtschelding van de belastingschulden. ,,Dat zou de eerlijkste oplossing zijn. Ondernemers die hun schuld al hebben afbetaald, moeten hun geld terugkrijgen.’’ Eerder dit jaar pleitte de Apeldoornse burgemeester Ton Heerts actief voor deze optie. ,,Onze wethouder Jeroen Joon vertolkt dat geluid ook’’, zegt Talen. ,,Maar zij bepalen helaas het beleid niet.’’

Prijsplafond voor de energiekosten van ondernemers

Naast een kwijtschelding moet het kabinet volgens Talen ook werk maken van een prijsplafond voor de energiekosten van ondernemers. ,,Daar kun je makkelijk een berekening op loslaten. Wat is je gemiddelde verbruik, wat heb je altijd betaald?’’

Minister Adriaansens van Economische Zaken heeft vorige week toegezegd met een plan te komen voor bedrijven die veel energie verbruiken. Zij verwacht in november een steunpakket te kunnen presenteren. De VVD riep het kabinet op om een betaalpauze van zes maanden in te voeren voor ondernemers die vanaf 1 oktober moeten afbetalen.