Steun voor zzp-ondernemers: 'Tozo is slechts een manier om in de bijstand te komen'

Alsof de 1,2 miljoen Nederlandse zzp-ondernemers het nu nog niet zwaar genoeg hebben, stelde toenmalig minister Eric Wiebes van Economische Zaken dat zij "bewust risico nemen" door geen vast dienstverband te willen. Dat hij vergat dat velen - neem medewerkers van platforms als Uber en Deliveroo - zzp'er zijn omdat hun werknemers geen contracten geven, was hem te vergeven zo schrijft nu.nl. Hij kwam namelijk op zijn uitspraak terug.

Maar ook voor zzp-ondernemers die er bewust voor kiezen, blijft de opmerking een beetje flauw, vindt econoom Ronald Mulder: ,,Een pandemie is nou niet echt een risico waartegen jij je als zelfstandig ondernemer kunt verzekeren. Als je een strandtent hebt en het regent een zomer lang, dan spreek je van een ondernemersrisico. Maar als de gemeente zegt: jij moet een jaar dicht, dan weet ik niet of je dat ook zo kunt noemen."

'Steun is een manier om in te stromen in de bijstand'

Waarom deze groep financieel zo kwetsbaar is, ligt volgens Mulder aan het gebrek aan overheidsondersteuning: ,,Tozo (Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers) is niet veel meer dan een makkelijke manier om in te stromen in de bijstand." De uitkering is namelijk een aanvulling tot het sociaal minimum, oftewel bijstandsniveau.

,,Stel: je verdiende maandelijks 3.500 euro en moet nu rondkomen op bijstandsniveau", vervolgt Mulder. "Vaak zijn je woonlasten al hoger dan het sociaal minimum, dus dan ga jij je spaargeld opeten. Bovendien zit een groot deel van dat geld bij zzp-ondernemers in een pensioenvoorziening, dus daar kun je niet zomaar bij."

'Alles stond stil, doodeng'

Natalie van Dam (echte naam bekend bij redactie), communicatieadviseur en zzp-ondernemer, verdiende in 2020 ongeveer een tiende van wat ze normaal binnenhaalt: ,,Tozo was peanuts, maar beter dan niets. In het begin van de crisis had ik nul opdrachten, alles stond stil. Inmiddels heb ik wel opdrachten, maar bijna niets in vergelijking met normaal. Doodeng."

Toch houdt Van Dam moed: ,,Nu we de vaccinaties zijn begonnen, zal het er volgend jaar toch beter uitzien. Tot die tijd gooi ik niet de handdoek in de ring."

'Duurt nog tot vier jaar voor we de klap te boven zijn'

Inmiddels zijn er verkiezingen geweest. De grootste partijen willen ondernemers steunen. Denkt Mulder dat het hierdoor financieel beter gaat uitpakken voor zzp'ers? ,,Het lijkt me hét moment om een goed pakket voor hen voor de komende vier jaar te ontwerpen. Veel mensen denken dat we op driekwart van de crisis zitten, maar ik vermoed dat het nog wel drie of vier jaar duurt voordat we de economische klap te boven zijn gekomen."

De drie C's voor zzp-ondernemers

Jerry Helmers, voorzitter van ZZP Netwerk Nederland, vindt vooral dat zzp-ondernemers de regie in eigen handen moeten nemen. ,,Gedwongen of bewust zzp-ondernemer: als je uit crises wilt komen, moet je uitgaan van marketing. Verkoop jezelf."

De drie C's zijn een tool die Helmers zzp-ondernemers wil meegeven: ,,Casus: beredeneer wat het probleem is in je onderneming, Causaal: wat is het verband waardoor het probleem kon ontstaan, en Commitment: dat moet je tonen om er beter uit te komen. Als je over die drie stappen met jezelf in discussie gaat, leg je de basis voor een oplossing."

Ondernemer zonder visie redt het niet

Volgens Helmers zien veel zzp-ondernemers het geld dat ze verdienen als beloning. ,,Maar het is ook een middel om te investeren in betere software, betere diensten. In groei dus. Ik bagatelliseer niets, maar het gaat om keuzes."

,,Zo sprak ik aan het begin van de crisis een zzp'er die al meteen failliet ging, maar een paar weken daarvoor nog op wintersport was." Een voorbeeld van een zelfstandige die het niet goed voor elkaar had, vindt Helmers. ,,Een financiële buffer geeft je ruimte om je werkwijze te verbeteren. COVID-19 of niet: een ondernemer zonder visie gaat het niet redden."