Van maatje meer naar bijna niemand meer: het verval van modeketen Miss Etam

De etalage van Miss Etam in Roosendaal is half leeg. Op een glazen deur is een stuk oranje papier geplakt met de tekst ‘alles 10 euro’. Binnen hangt gekreukelde kleding in de rekken. Het lijkt er sterk op dat hier oude voorraden worden verkocht, zo meldt het AD.

De winkel in hartje Roosendaal is geen schim meer van een jaar geleden, toen er nog geen vuiltje aan de lucht leek. De rekken waren goed gevuld met een nieuwe voorjaarscollectie. Kleding die wordt geroemd door trouwe Miss Etam-klanten vanwege de goede pasvorm (stretch!), de warme kleuren en niet te vergeten de collectie met een maatje meer.

Maar van de keten, in 1923 opgericht door Julius Korijn, is nauwelijks iets over. Van de 104 winkels die net zo in het winkelstraatbeeld horen als Blokker of HEMA, zijn er na het faillissement en de snelle doorstart in september nog zo’n 30 open. Zeshonderd medewerkers zijn ontslagen, het vaste winkelpersoneel is vervangen door uitzendkrachten.

Boedel Miss Etam, Claudia Sträter, Expresso, Steps en Promiss voor 7,8 miljoen naar zakenman Martijn Rozenboom

Het verval van Miss Etam gaat Roland Kahn, oprichter van modebedrijf Coolinvestments (moederbedrijf van onder meer MS Mode), aan het hart. Hij vindt het onbegrijpelijk dat zakenman Martijn Rozenboom afgelopen zomer de kans kreeg van curator Kees van de Meent om de Nederlandse tak van het failliete Belgische textielimperium FNG over te nemen. Voor een bedrag van 7,8 miljoen euro kocht Rozenboom de boedel, die naast Miss Etam bestond uit dameskledingzaken Claudia Sträter, Expresso, Steps en Promiss. Slechts één dag na de aankoop op 21 september 2020, verkocht Rozenboom Expresso en Claudia Sträter al door aan de Van Uffelen Groep, het modebedrijf uit Delft.

,,Deze man heeft nooit de intentie gehad de merken bij elkaar te houden’’, zegt Kahn in het AD. ,,Het gaat om een kerel zonder zakelijk moraal. Dat heeft hij eerder laten zien bij de faillissementen van Op=Op Voordeelshop en Mc Gregor.’’

Het ergert Kahn dat Rozenboom opnieuw kon toeslaan. ,,Dat verwijt ik ook de curator die met hem in zee is gegaan. Rozenboom heeft nul interesse in de mensen die bij een bedrijf werken, het gaat bij hem om zo snel mogelijk geld verdienen. Alles van waarde, zoals de merknaam, heeft hij in een aparte bv ondergebracht, de rest ging failliet.’’

Zakenman Roland Kahn wilde Miss Etam in eerste instantie overnemen, totdat...

Wettelijk gezien doet Rozeboom niks illegaals, erkent Kahn. ,,Het kan allemaal in dit land. Het zou een groot goed zijn als de faillissementswet zo wordt aangepast dat uitwassen zoals het leegroven van Miss Etam niet meer mogelijk is.’’

Kahn zegt dat hij via de financieel directeur van Coolinvestments nog een poging heeft gedaan de merknaam Miss Etam over te nemen van Rozenboom. ,,Wij hebben na het faillissement van FNG geprobeerd de boedel over te nemen, maar helaas werkten de banken niet mee. Zonder bankfinanciering ging de koop niet door. Rozenboom had geen bankfinanciering nodig en ging er met de buit vandoor.’’

Kahn wilde Miss Etam overnemen toen hij merkte dat de opkoper FNG Nederland alsnog ontmantelde. ,,Ik wilde eigenlijk geen zaken met deze meneer doen, maar ik zag veel potentie in het merk. Mijn financieel directeur had al een akkoord met Rozenboom, maar uiteindelijk is het op niets uitgelopen. Hij liet niets meer van zich horen.’’

Kleding Miss Etam had een wat jonger imago dan dat van MS Mode

Nu heeft de modeman geen interesse meer in Miss Etam. ,,Het is wat ons betreft te laat én de verkeerde tijd. De detailhandel heeft behoorlijk wat last van grote webshops als Amazon.’’ Toch heeft Kahn een manier gevonden om mee te liften op de oude succesformule van Miss Etam. ,,Hun kleding had een wat jonger imago dan dat van onze MS Mode. Met onze nieuwe modelijn MS Studio zijn we daar op ingesprongen. We zien dat de klanten van Miss Etam nu naar ons komen.’’

Karin, Lia en Marianne* werkten bij FNG Nederland en hebben een tumultueus jaar achter de rug. Karin was shopmanager in een filiaal in het noorden van het land. Op twee weken na werkte ze 25 jaar voor de onderneming, die tot vijf jaar geleden een familiebedrijf was. ,,Wij hadden het altijd over ‘ons paarse Etam-hart’. Dat klopt niet meer. We hebben niet eens normaal afscheid van collega’s en klanten kunnen nemen.’’

Personeel: meteen gedoe met het uitbetalen van lonen

De periode tussen september en februari was verschrikkelijk, zegt ze. ,,Je probeert eerst hoop te houden, maar ik was ook bang. Dat als je ’s morgens binnenkwam het licht het niet meer deed en er geen water meer uit de kraan kwam, omdat alles was afgesloten. Je probeert er het beste van te maken, maar achteraf gezien is het gekkenwerk geweest. Er was meteen gedoe met het uitbetalen van onze lonen. En we kregen geen nieuwe collecties meer binnen. Steeds meer winkels sloten, ook die van mij stond op de nominatie. Kwamen er mannen langs van zo’n veilingbedrijf (BVA Auctions, red.) die overal stickers op plakten. Ik kon nog net het koffieapparaat van mijn collega veiligstellen, anders was dat ook weg.’’

Karin besloot, mede door haar werk voor de ondernemingsraad, tot het laatst te blijven. ,,We hebben het Rozenboom via de or zo lastig mogelijk proberen te maken, we kwamen op voor onze rechten. Ik had het gevoel dat hij een dergelijk verzet niet eerder had meegemaakt. Hij was ontzettend boos op ons, maar we moesten wel om op z’n minst ons salaris te krijgen.’’

De typische Miss Etam-klant uitgetekend: Corry en Bianca

Ook collega’s Lia en Marianne moeten bijkomen van wat ze hebben meegemaakt. Lia werkte de afgelopen vier jaar op het hoofdkantoor van FNG Nederland in Diemen en hield zich voornamelijk bezig met de inrichting van de winkels. ,,Het is zo ongelofelijk jammer dat FNG is omgevallen, want we waren op de goede weg. Miss Etam draaide de laatste jaren prima, we maakten winst. We konden de typische Miss Etam-klant uittekenen. We hadden twee archetypen: Corry en Bianca. Corry is de wat oudere vrouw en Bianca is wat jonger, zo rond de 40. Ze houden van soepelvallende kleding, vrolijke kleuren en patronen. Met deze twee klanttypes hadden we succes, deze manier van werken wilden we ook doorvoeren bij Claudia Sträter, Expresso en Steps. Het stond klaar om te worden uitgerold. Totdat Rozenboom kwam.’’

Al na één dag wist Lia dat het niks meer ging worden. ,,Op 21 september meldde Rozenboom dat hij alle merken bij elkaar wilde houden en een dag later verkocht hij Expresso en Sträter al aan Van Uffelen. Dan is de basis onder de structuur van het bedrijf weg. Daarnaast was er al meteen onrust toen de naam Rozenboom begon rond te zingen. Iedereen kan googlen. Als je zijn cv van de laatste jaren leest, zakt de moed je in de schoenen.’’

Uiteindelijk was er op het hoofdkantoor nauwelijks meer iets te doen. ,,Rozenboom wilde het personeel in Diemen ontslaan. ‘Kom maar met een goed sociaal plan’, zeiden wij. Uiteindelijk is de boel in december op de fles gegaan. Heel heftig, we hebben de laatste maanden alleen maar lopen vechten.’’

Begrip voor de verbetenheid en teleurstelling van de oud-werknemers

Ook Marianne werkte op het hoofdkantoor in Diemen. Volgens haar had Rozenboom niet in de gaten dat hij goud in handen had. ,,We kunnen wel met onze vinger naar hem wijzen, maar de ellende begint bij FNG. Het blijft jammer dat we door malversaties in België over de kop zijn gegaan. En ja, Rozenboom wilde snel cashen. Ik denk wel dat hij zich heeft vergist in de actiebereidheid van het personeel.’’

Marianne had huilende collega’s aan de lijn. ,,Sommigen lagen letterlijk op de vloer te janken van verdriet. Ze zagen hun winkels steeds leger worden, of er kwamen juist honderden dozen met oude voorraad binnen die alleen uit maat S bestond. De vuilnis werd een tijd niet opgehaald en die meiden moesten zelf koffie en wc-papier meenemen.’’

Curator Kees van de Meent sloot de overeenkomst met een vennootschap van Rozenboom. Hij begrijpt de verbetenheid en teleurstelling van de oud-werknemers. ,,In september 2020 was geen ander haalbaar alternatief beschikbaar. De beslissingen van toen zijn ook met de kennis van toen genomen.’’

Wijziging van het bestaande overnamesysteem vraagt om maatwerk

Om een dergelijk scenario in de toekomst te voorkomen, moet volgens Van de Meent een politiek debat gevoerd worden over de positie van werknemers ten opzichte van de belangen van schuldeisers. ,,Prioriteit ligt nu bij de hoogste opbrengst voor de schuldeisers. In het geval van FNG bood Rozenboom inderdaad de grootste zak geld. Zeker, er waren andere gegadigden. Maar zij kregen geen bankfinanciering.’’

Maatschappelijk gezien staat deze verhouding van ‘schuldeisers eerst’ volgens Van de Meent onder druk. ,,Het zou goed zijn als dit systeem tegen het licht wordt gehouden. Het is wel zo dat als de prioriteit anders komt te liggen, dit kan betekenen dat banken huiveriger worden om bedrijven te financieren. Hierdoor bestaat de kans dat veel overnames niet doorgaan. Een wijziging van het bestaande systeem vraagt om maatwerk.’’

Curatoren staan in toenemende mate voor dilemma’s bij het bepalen van de overnamekandidaat

Insolad, de branchevereniging van advocaten die zich met faillissementen bezighouden, zegt dat er binnen de huidige wet mogelijkheden zijn om wanbestuur te voorkomen. ,,De wet voorziet in een bestuursverbod. Als een bestuurder van een onderneming betrokken is geweest bij een faillissement dat een verwijtbare oorzaak heeft, kan de rechter hem of haar verbieden voor een bepaalde tijd een directeursfunctie te bekleden’’, stelt Henri Bentfort van Valkenburg namens Insolad. Zijn vereniging is geen voorstander van een zwarte lijst van ondernemers met een bedenkelijk imago. ,,Bij de toeslagenaffaire hebben we recent gezien wat voor nadelen er aan het hanteren van dergelijke lijsten kunnen zitten.’’

Ook Bentfort van Valkenburg geeft aan dat curatoren in toenemende mate voor dilemma’s staan bij het bepalen van de overnamekandidaat. ,,Van oudsher worden we op pad gestuurd om zo veel mogelijk geld op te halen. Toch is het denkbaar dat een curator een bod kan weigeren als de overnemende partij geen goede intenties heeft en verschillende partijen, zoals de werknemers, schade zullen lijden. Daar moet de curator op voorhand wel vrij zeker van zijn om geen problemen met de crediteuren te krijgen die anders geld mislopen.’’

*De namen Karin, Lia en Marianne zijn gefingeerd. Hun echte namen zijn bekend bij de AD-redactie.