Elske Doets: 'Gezond toerisme vraagt om samenwerking, niet om schadeclaims'

Alles wat ik zeg over de huidige problemen op Schiphol kan geïnterpreteerd worden als het schaamteloos bevestigen van mijn gelijk. De verdenking dat ik slechts mijn eigen toekomstvisie op een meer duurzame reisbranche voedt, neem ik op de koop toe. Het gaat namelijk niet om mij als persoon, of om feit dat ik het bij het rechte eind zou hebben, maar om iets veel belangrijkers: het vinden van een manier om de reisbranche in de komende jaren niet te laten verworden tot een permanent strijdtoneel. In zo’n strijdtoneel komen reizigers én ondernemers onherroepelijk klem te zitten. En dat is in het belang van niemand.

Daarom moet het streven zijn onze branche om te vormen tot een betrouwbare partner die op gestructureerde, planeetvriendelijke en – zoals Schipholbaas Benschop het ineens zo graag formuleert – voorspélbare wijze de reiziger en de wereld eromheen bedient. Zodat de reisbranche niet langer een opportunistische cowboy is, maar een goed opgevoede gentleman, waar de overheid zaken mee kan (en wil) doen. Want alleen door samenwerking tussen overheid, luchthavens, reisorganisaties en de branchevereniging kun je die broodnodige omslag naar duurzamer (dus gezonder) toerisme maken.

In dit licht bezien keur ik de felheid waarmee branchevereniging ANVR nu, middels allerlei schadeclaims, in de kuiten van Schiphol probeert te bijten ten zeerste af. ANVR-directeur Frank Oostdam kan nog zo hard over de dreigende annulering van vakantievluchten roepen dat het ‘volstrekt onacceptabel’ is, daarmee lever je geen enkele bijdrage aan de oplossing. En creëer je juist het wantrouwen waarop het ongewenste strijdtoneel tot leven komt.

Natuurlijk snap ik dat individuele reisbedrijven straks kopje onder dreigen te gaan vanwege het onvermogen van Schiphol om met de drukte te dealen, en dat de ANVR namens die kwetsbare bedrijven nu een grote mond opzet. Maar zou het niet veel slimmer zijn onszelf ook af te vragen hoe we in deze situatie beland zijn? En of de oorzaken van de huidige chaos niet een structureel karakter hebben? En zo ja, hoe we een reisbranche kunnen inrichten die veerkrachtig en dienstbaar is, in plaats van kortzichtig en uitgerust met een grote mond?

Als je jezelf, zoals ik, oprecht afvraagt hoe je lange, zweterige, soms op de rand van agressie zwevende wachtrijen, en angst vóór die wachtrijen, in de toekomst kunt voorkomen, ga je niet onmiddellijk schadeclaims indienen. En als je nadenkt over waarom mensen überhaupt op reis gaan – elders iets bijzonders te zien en mee te maken – en dat bijzondere wilt beschermen en overdragen aan volgende generaties, blijf je niet steken in geschreeuw over mogelijk geannuleerde vakantievluchten. Dan zie je ook de andere kant: de noodzaak om mensenstromen te reguleren en, indien nodig, in te dammen. Als reisondernemer heb ik al enige tijd geleden besloten nét zo hard voor mijn klanten te werken als voor de planeet waar zij zo nieuwsgierig naar zijn. Die beslissing noopt mij tot samenwerking.

Het door de ANVR dreigen met schadeclaims richting Schiphol is dan ook een heel slecht signaal van een branche die grotendeels nog in de vorige eeuw leeft.