Dit is wat je moet weten over de koopkrachtcrisis en inflatie

De prijzenwet moet de oplossing bieden voor de koopkrachtcrisis, betoogde Tuur Elzinga, voorzitter van de FNV, eerder in augustus. Met die prijzenwet kan het kabinet een maximumprijs invoeren voor boodschappen of energie. Dat bedrijven dan omzet moeten inleveren, vindt Elzinga niet onredelijk. ,,Wat we nu zien is dat door de inflatie de burgers verarmen, terwijl bedrijven recordwinsten maken. Er is geld zat, maar dat zit allemaal bij bedrijven."

In De Ondernemer-podcast - hieronder te beluisteren -motiveert de FNV-voorzitter zijn voorkeur voor de prijzenwet verder; een plan dat ook is ontstaan door de uitslag van het FNV-onderzoek naar 'de scheve welvaartverdeling'. Daarin kwam onder meer naar voren dat 80 procent van de ondervraagden voor het zwaarder belasten van grote bedrijven is. Ook daar reageert Elzinga in de podcast op.

Cor Molenaar pleit voor spoedige oprichting van het economische OMT

Het idee van de FNV-voorman kon niet op heel veel sympathie rekenen. In ieder geval niet bij de verschillende economen en retailexperts. Cor Molenaar, bijvoorbeeld. ,,De koopkrachtcrisis waar we nu mee te maken hebben, is erger dan de crisis die we net achter de rug hebben”, zegt de bijzonder hoogleraar. ,,Deze knaagt namelijk aan de wortels van ons bestaan. De problemen waar we nu mee te maken hebben, zijn nieuw. Die zijn niet vergelijkbaar met de inflatie waarmee we in de jaren ’70 te maken hadden. Het lijkt alleen alsof de overheid daar anders over denkt. Die komt nog steeds met procedures die in de afgelopen veertig jaar ook gebruikt werden.”

Molenaar pleit voor een spoedige oprichting van het economische OMT. ,,Steeds meer mensen beginnen de pijn in hun portemonnee te voelen, dan mag je toch actie vanuit de overheid verwachten? Die moet gericht zijn en daarom is zo’n OMT zo belangrijk. Als men dit echt wil, hebben we er binnen een week eentje gevormd. De vraag is echter of Den Haag zich hierdoor laat adviseren. Het zal niet de eerste keer zijn dat de overheid OMT-adviezen naast zich neerlegt.”

Sylvester Eijffinger maant beleidsmakers: 'We hebben behoefte aan een nieuw Akkoord'

Sylvester Eijffinger (Emeritus hoogleraar financiële economie, Universiteit van Tilburg) is van mening dat de overheid moet ingrijpen om de prijzen van energie en boodschappen te beteugelen, maar vraagt zich af of dat via de prijzenwet moet, zo vertelt hij aan De Ondernemer. Dat de prijzenwet volgens Eijffinger niet het meest geschikte instrument is, maakt de overheid niet noodzakelijkerwijs tandenloos. ,,In Duitsland en Frankrijk wordt op dit moment hard ingegrepen, waardoor bijvoorbeeld benzine aan de pomp daar soms wel 50 cent goedkoper is dan hier. Dat komt door staatsingrijpen. Met name de Franse president Macron treedt daar stevig in op. Hij heeft aan de ene kant door de belastingen verlaagt, aan de andere kant laat hij bedrijven een deel van de winst teruggeven. ”

De oplossing zit hem volgens de hoogleraar in overleg. ,,In de tijd van Kok keken de maatschappelijke partners ook verder dan hun neus lang is. Dat resulteerde in het Poldermodel, dat nu een negatieve bijklank heeft. Onterecht, mijns inziens. Toen was het Akkoord van Wassenaar een grote stap vooruit. Nu, ik denk dat de beleidsmakers maar weer eens naar Wassenaar moeten. We hebben behoefte aan een nieuw Akkoord."

Het begrotingstekort mag volgens Jan Meerman (INretail) best wat groter worden

Een prijzenwet is volgens Jan Meerman, directeur van INretail, 'te ingrijpend en ook niet te realiseren'. ,,We leven in een internationale wereld. Hoe ga je dan om met bedrijven als Amazon? Die hebben hun eigen beleid, voeren hun eigen prijzen en trekken zich niets aan van onze overheid. Iets wat ook weer leidt tot competitievervalsing.”

,,Om beide problemen daadkrachtig aan te kunnen pakken, pleit ik voor de terugkeer van de WKR. Hiermee bied je bedrijven de ruimte die ze zo hard nodig hebben. Via de WKR kan je als werkgever onbelaste vergoedingen aan je werknemers geven. Zo houd je de koopkracht enigszins in stand, blijf je aantrekkelijk voor je personeel en hoef je dus ook niet op zoek naar nieuwe mensen'', oppert Meerman. ,,Als een goede ondernemer in een crisis verkeert, kijkt hij opnieuw naar zijn begroting. Waarom doet onze overheid dat dan ook niet? Het begrotingstekort mag best wat groter worden."

Retailexpert Paul Moers: 'Twintig basisartikelen in supermarkt significant in prijs verlagen'

Retail- en marketingexpert Paul Moers komt met een heel ander idee om de klant ook in tijden van oplopende inflatie en exploderende energieprijzen niet de vingers op de knip te laten houden en de gang naar de plaatselijke supermarkt te laten blijven maken. ,,Mijn voorstel is: ga met zijn allen met het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) om tafel zitten. Spreek samen af om twintig basisartikelen significant in prijs te verlagen.''

Moers: ,,Pak de huismerken. ALDI en Lidl zitten met hun prijs zo’n tien procent onder de huismerken van de duurdere ketens. Ga als Albert Heijn en Jumbo nog eens vijf procent onder die prijs zitten. En ga als Lidl en ALDI ook tien procent omlaag met de prijs. Voor drie maanden. Een basispakket met daarin onder meer melk, yoghurt, brood, sla, tomaten en limonade. Maar ook een blikje met voeding voor de hond en kat. De basale boodschappen.’’

Fred Rutgers (retailwatcher) ziet perfecte storm aan de horizon: 'probeer jezelf uniek te maken'

Een oplossing voor de crisis ziet retailwatcher Fred Rutgers in een nieuw economisch model, waarin stakeholders met elkaar samenwerken om vooruitgang te bewerkstelligen. Een nieuw Poldermodel, Akkoord van Wassenaar. Zoiets. ,,Neem duurzaamheid. Daar kun je natuurlijk een prima businesscase van maken, waarin veel ondernemers betrokken kunnen worden. Dat is goed voor de werkgelegenheid van het land. Maar die urgentie zie ik niet bij het kabinet.”

Daarom steekt hij de ondernemers maar een hart onder de riem. ,,Het wordt tijd om planken voor de ramen te slaan en de spullen vast te lijmen, want het gaat flink stormen. Vooral de grijze muizen onder de ondernemers gaan er last van krijgen. Dus mijn advies is: probeer jezelf uniek te maken. Ga niet doen wat de rest al doet, want daar ga je het niet mee redden. Juist nu is het de tijd om te laten zien dat je ondernemer bent. Uiteindelijk komt het altijd goed. Dat is mijn stellige overtuiging.”

En wat zegt politiek Den Haag?

De cijfers zijn uiterst zorgwekkend en de coalitie praat de komende weken over een 'koopkrachtpakket'. Maar de maatregelen waartoe wordt besloten, zullen pas op zijn vroegst vanaf 1 januari ingaan, aldus Rutte op AD.nl. Al sinds het voorjaar waarschuwt het kabinet weinig middelen te hebben om nog dit jaar iets te doen aan de slechte koopkracht. Maar de boodschap is wel extra pijnlijk nu het CPB een economisch beeld schetst dat sinds de jaren negentig niet zo somber was. ,,We sluiten het niet helemaal uit, maar het is toch zo dat we vooral kijken naar 2023", zei Rutte 19 augustus in zijn eerste persconferentie na de zomerperiode. Hij benadrukte dat het kabinet al 7 miljard euro heeft uitgetrokken, waaronder 1300 euro aan steun voor de armste huishoudens.

,,We moeten snel, fors en effectief ingrijpen'', zei CDA-minister Wopke Hoekstra dezelfde vrijdag in een AD-interview dat vanwege de minister zijn stikstofuitspraken flink wat stof deed opwaaien. ,,Eén op de drie Nederlanders dreigt op de korte termijn in financiële problemen te komen. Je schrikt je een hoedje als je aan de kassa in de supermarkt staat, om maar te zwijgen over de energierekening. We moeten voorkomen dat mensen door het ijs zakken. Tijdens de coronacrisis hebben we een pakket gemaakt om het bedrijfsleven met hun personeel overeind te houden. Ook nu moeten we fors ingrijpen, al kunnen we niet alles compenseren. Er is minimaal 10 miljard euro nodig.’’

Hoekstra: ,,Het ligt voor de hand te kijken naar de inkomstenbelasting en de belasting op energie. Maar laten we vooral kijken naar maatregelen die snel helpen. Ook de middenklasse staat onder druk. Veel gezinnen in Nederland hebben maar een klein besteedbaar inkomen, vaak door de hoge vaste lasten. Ook van bedrijven mogen we wat verwachten. Driekwart van de bedrijven maakt nu meer winst dan voor corona. Dan mag je van bedrijven verwachten dat ze de lonen verhogen. Uiteindelijk moeten we samen door deze crisis.’’