Multinationals met een B Corp-duurzaamheidslabel: ‘Het voelt als greenwashing’

In het begin werden vooral wereldverbeteraars een B Corp, sociale ondernemingen die commercieel gezond waren, maar wel de intrinsieke motivatie hadden om het goede te doen. Daarna meldden middelgrote bedrijven zich ook aan bij de club en inmiddels doen zelfs - vaak erg vervuilende - multinationals mee.

Hoe kan een club waar goeddoeners zich bij aansloten iets geworden zijn waar ook bedrijven die goed doen niet op nummer één hebben staan, zich voor aanmelden?

Lees ook: Slimme software omzeilt magazijn bij retouren: ‘We besparen 10 euro per teruggestuurd item’

Ook grote bedrijven zijn B Corp

Even terug naar het begin: wat is een B Corp? Dat is een bedrijf dat winst maakt, maar zich ook inzet voor een betere wereld. De B Corp-certificering is in het leven geroepen door B Lab, een non-profitorganisatie die strijdt voor een nieuw economisch systeem waarin winst maken wél samen gaat met oog hebben voor mens, milieu en maatschappij. De certificering is een van de middelen om dat te bereiken, zegt de organisatie.

Een greep uit de verzameling bekende bedrijven waar je misschien niet direct van zou denken dat ze B Corp-status hebben: Bol, Hak, Albert Heijn, Otrium en Verstegen. In totaal kent ons land 356 B Corp-bedrijven met een hoofdkantoor in Nederland.

,,Ik snap dat mensen zich afvragen hoe het kan dat zulke grote bedrijven ook een certificaat kunnen verdienen’’, zegt Tessa van Soest, directeur van B Lab Benelux, in het AD. ,,Maar als je het economisch systeem wil veranderen, heb je ook de grote bedrijven nodig.’’ Een B Corp-certificaat is niet te koop, verzekert Van Soest. ,,Het proces is zwaar en is misschien nog wel complexer voor grote bedrijven dan voor de kleinere.’’

Bedrijven worden een B Corp als ze onder meer minimaal 80 punten van de 200 weten te behalen na het beantwoorden van een uitgebreide vragenlijst. Er wordt uitvoerig getest op: energieverbruik, afval- en waterbeheer, werknemersbeloning, diversiteit en bedrijfstransparantie. Lang niet alle bedrijven halen de eindstreep en de meeste zijn er zo’n twee jaar mee bezig.

Bedrijven maken zich zorgen

Inmiddels hebben allerlei soorten bedrijven een B Corp-status. Zo ook de Nederlandse tak van het internationale zuivelbedrijf Danone en Rituals. Dat laatste bedrijf werd in 2018 - voordat het een B Corp werd - nog flink bekritiseerd vanwege loze groene beloften die niet te controleren zouden zijn. De meest omstreden toezegging is misschien wel de certificering van Nespresso. Het bedrijf zou zich in het verleden schuldig hebben gemaakt aan kinderarbeid, bleek in 2020 uit een Britse televisiereportage.

Ook al haalt een bedrijf de ondergrens van 80 punten, dan zegt dat nog niet alles. Scoort een organisatie ondermaats op milieu-impact, maar is het bedrijf wel veel bezig met diversiteit en inclusiviteit dan zou dat zo maar een voldoende aantal punten kunnen opleveren.

Lees ook: Pieter Pot succesvol met nieuwe positionering: lage kosten, meer verkoop en verspillingsvrij

‘Bedrijven hoeven niet transparant te zijn’

Duurzame reisorganisatie Better Places zag mede daardoor af van het vernieuwen van hun B Corp-certificaat, vertelt directeur Saskia Griep: ,,Een van onze grootste zorgen is dat bedrijven onvoldoende transparant hoeven te zijn over waar ze precies punten op scoren.’’ Zo kan een bedrijf hoog scoren op werkomstandigheden, maar weinig doen aan CO2-reductie of duurzame inkoop.

Volgens Griep zou het beter zijn als B Corps een winstbeperking opgelegd zouden krijgen: ,,Als je zo graag bekend wil staan als een bedrijf dat maatschappelijk verantwoord onderneemt, dan mag de winst voor je aandeelhouders niet op één staan.”

‘B Corp is overgenomen door grote bedrijven’

Om de zoveel tijd herziet B Lab de standaarden, zodat de lat steeds hoger komt te liggen. Dit jaar staat een grote herziening op stapel. De organisatie heeft al laten weten dat alle gegadigden vanaf dan een minimaal aantal punten halen op alle onderdelen. Maar ook al verscherpt B Lab de standaarden, Griep zal Better Places niet zo snel opnieuw laten certificeren.

De druppel voor Griep was toen een reisorganisatie Aurora Expeditions, die cruises bootreizen naar onder meer Antarctica aanbiedt, ook een B Corp werd. ,,Cruises zijn enorm vervuilend, dat kun je niet goedpraten. Je kunt mij echt niet vertellen dat zo’n bedrijf een sociale onderneming is. Het voelt inmiddels als een beweging die is overgenomen door grote bedrijven voor wie de aandeelhouders het belangrijkst zijn.”

Daarom blijft B Corp een beweging waar Better Places niet meer bij wil horen, zegt Griep. ,,Het voelde echt als onderdeel zijn van een club mensen die voorop willen lopen en moedige beslissingen durfden te nemen, die aandeelhouders tevreden houden niet het belangrijkst vinden. Er zijn nog steeds bedrijven die echt impact maken, maar doordat grote multinationals met niet-duurzame werkwijzen de certificering krijgen, voelt het steeds meer als een vorm van greenwashing.’’