Al jaren waarschuwen ondernemers, bedrijven, experts en organisaties in de techsector dat ze deels of helemaal vertrekken als de regels en voorschriften in Nederland niet veranderen. Die zetten hen op afstand van het buitenland, stellen ze. Veel Nederlandse techbedrijven hebben daarom al activiteiten in het buitenland ondergebracht. Onder meer techbelegger Flow Traders vertrok helemaal.
Nu volgt Bird – in 2011 gestart als Messagebird – met een waardering van 3,6 miljard euro een van de succesvolste ‘eenhoorns’ die in Amsterdam is ontstaan. ,,Ik moet de toekomst van Bird veiligstellen”, zegt oprichter en tevens topman Robert Vis in het Parool. ,,En ik moet het bedrijf concurrerend houden. Dat is ongelooflijk moeilijk vanuit een land als Nederland.”
In Nederland blijft er alleen een lokale vestiging met ongeveer 40 mensen. Tot voor kort had Bird nog zo’n 600 mensen in Amsterdam werken. Inmiddels zijn dat er 240 nadat het bedrijf onlangs 120 arbeidsplaatsen schrapte als voorbereiding op de ingreep.
Ik moet het bedrijf concurrerend houden. Dat is ongelooflijk moeilijk vanuit een land als Nederland
Robert Vis Bird
De rest verhuist naar zeven vestigingen elders in de wereld, waaronder New York, Istanboel, Dubai en Vilnius. In Thailand komt een retreat waar medewerkers kunnen ontspannen. ,,Onze hoofdzetel blijft vooralsnog in Nederland”, aldus Vis. ,,We blijven hier belastingplichtig. Maar ik sluit niet uit dat die zetel op termijn ook verhuist.”
,,Ik kan ons personeel hier niet belonen zoals concurrenten. Bedrijven als Salesforce, Twilio of andere techbedrijven als Google en Facebook kunnen bijvoorbeeld fiscaal vriendelijk medewerkers met personeelsopties mee laten profiteren van de groei van een bedrijf. In Nederland kan dat nauwelijks. Dus komt dat techtalent niet.”
Lees ook: Groei Nederlandse startup naar scale-up loopt vast: ‘Idiote wet- en regelgeving’
Robert Vis: ontslagregels niet geschikt voor techindustrie
Ook de ontslagregels zijn volgens Vis niet toegesneden op de noden van de techindustrie. ,,In de tech veranderen zaken binnen een dag, een week, een maand. Daar moet je op kunnen inspelen door het personeelsbestand aan te passen. Alleen is dat in Europa bijna onmogelijk.”
We betalen medewerkers fors, mede vanwege het risico dat ze weleens van baan moeten veranderen
Vis is niet tegen regels, maar vindt dat die moeten worden toegespitst per sector.” Je moet de onderkant van de arbeidsmarkt aan alle kanten beschermen. Zodat je niet, zoals in de VS, van de ene op de andere dag kunt worden ontslagen of drie banen nodig hebt om rond te komen.”
,,Maar in de techindustrie opereren we aan de bovenkant van de arbeidsmarkt. We betalen medewerkers fors, afhankelijk van de locatie gemiddeld 90.000 tot 120.000 euro per jaar. Dat is mede vanwege het risico dat ze weleens van baan moeten veranderen.”
,,In de VS werkt men in de tech 10, 12 uur per dag, zeven dagen per week en wordt daarvoor navenant beloond. Mensen kunnen er sneller hun baan kwijtraken, maar ook sneller weer nieuw werk vinden. Maar dat gaat tegen de Nederlandse en Europese arbeidscultuur in. Nederlanders vinden dat hard en zakelijk.”
Nederland is geen kenniseconomie meer
Vis: ,,De Nederlandse overheid roept wel voortdurend dat we een kenniseconomie moeten zijn, maar werkt niet mee aan de stappen die daarvoor nodig zijn. Daardoor vloeit kennistalent naar het buitenland en met hen, techbedrijven. Zo bouw je geen kenniseconomie op.”
,,Er wordt heel veel over tech gepraat, heel veel over vergaderd, heel veel aan onderzocht. Maar er verandert helemaal niks”, stelt Vis. ,,Integendeel; partijen als PVV, NSC en VVD willen nu een stop op arbeidsmigratie en daarmee op de komst van internationale techwerkers. Over vijf tot tien jaar is Nederland zijn concurrentiepositie kwijt.”
Op het gebied van AI loopt Europa hopeloos achter op de rest van de wereld en Nederland nog eens op de rest van Europa
Daarnaast missen Nederland en Europa volgens Vis de boot op technologisch gebied. ,,Ondernemen verandert wereldwijd razendsnel door kunstmatige intelligentie. Dat verandert totaal hoe een bedrijf wordt gebouwd en gerund. Elke dag is er een nieuwe ontwikkeling.”
Lees ook: Techleap: ‘Overheid moet investeren in start-ups en vooral in deeptech’
‘Europa steekt kop in het zand’
,,Op het gebied van AI loopt Europa hopeloos achter op de rest van de wereld en Nederland nog eens op de rest van Europa. Dat vind ik enorm eng. We dreigen nieuwe technologieën uit te sluiten. De hele wereld verandert en wij steken de kop in het zand. Bird kan het zich niet veroorloven om in zo’n achterstandsgebied als Nederland te zitten. We zijn straks maar in één Europees land gevestigd: Litouwen. Daar zie ik nog een innovatieve economie.”
Op het gebied van AI loopt Europa hopeloos achter op de rest van de wereld en Nederland nog eens op de rest van Europa
Robert Vis Bird
Vorig jaar ontsloeg Bird al negentig medewerkers omdat hun werk grotendeels werd overgenomen door AI. Tegelijkertijd werd nieuw personeel aangenomen om de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie bij het bedrijf te versnellen. ,,Dat geldt straks voor de hele arbeidsmarkt. AI gaat enorm veel banen kosten, vooral aan de onderkant. Als we er nu niet voor zorgen dat er tegelijkertijd nieuwe werkgelegenheid ontstaat, bijvoorbeeld in de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie, dan wordt die klap enorm groot.”
Vis vertrok zelf vorig jaar al met enige bombarie uit Nederland. ,,Daar zit best emotie bij. Ik kom uit Amsterdam en wil graag in Amsterdam bouwen. Maar dat lukt niet meer. Ik moet over mijn sentimenten heenstappen en kiezen voor Bird. En dat betekent: niet kiezen voor Nederland.”
(Message)bird is een van de grootste berichtenbedrijven
Messagebird ontstond veertien jaar geleden in een garage in de Amsterdamse Baarsjes, als bedrijf dat sms-verkeer regelde voor bedrijven. Ook was het destijds verantwoordelijk voor het verzenden van Amber Alerts over vermiste kinderen.
In de jaren na de oprichting groeide het bedrijf uit tot een van de grootste berichtenbedrijven ter wereld. 40 procent van het digitale zakelijke berichtenverkeer (via e-mail, sociale media en sms) in de wereld verloopt inmiddels via Bird, zoals smsjes van de bank of e-mailtjes van pakketbezorgers. Onder meer Meta (Facebook, WhatsApp), PayPal en Uber behoren tot de grote gebruikers.
Vorig jaar werden vijf biljoen berichten verstuurd via de systemen van Bird, gemiddeld 625 voor elke wereldbewoner. Inmiddels biedt het techbedrijf ook diensten op het gebied van digitaal bedrijfsmanagement, waaronder marketing en HR.
Als je nu 20 bent en een techbedrijf start, doe je dat niet in Nederland. Dan ga je naar Berlijn, Parijs maar vooral naar de VS
Vis: ,,Ik kan me de garage in de Baarsjes nog goed herinneren. Maar die energie van toen voel ik niet meer in Nederland. We gaan niet vooruit, we doen stappen terug. Als je nu 20 jaar bent en een techbedrijf start of in de tech gaat werken, doe je dat niet in Nederland. Dan ga je naar Berlijn, Parijs maar vooral naar de VS.”
Lees ook: Groene prins Constantijn: ‘We moeten slimmere keuzes maken in Nederland’
Robert Vis: ‘Ik accepteer dat mensen het laf vinden’
,,Ik accepteer dat er mensen zijn die het laf vinden dat Bird weggaat in plaats van hier te strijden voor verandering. Maar het is niet mijn taak om Nederland te veranderen. Als de politiek niet wil luisteren, dan niet. Mijn verantwoordelijkheid is Bird.”
Als de politiek niet wil luisteren, dan niet. Mijn verantwoordelijkheid is Bird
Robert Vis Bird
,,Maar ik geef wel om Nederland. Het gaat me aan het hart. Dit beangstigt me. Er is geen slag tot verandering. Dat het eerder goed ging, geeft geen garantie voor de toekomst.”
