In zijn werkplaats in Breda geeft Bert Houtman (69) een klap op een van de duikboten, die verlaten in een hoek van de loods staat. Het gele vaartuig is stoffig en afgedekt met een groot zeil. Houtman: ,,Deze is van de kroonprins van Abu Dhabi. Nog nooit gebruikt." De prins schafte de minionderzeeër zeven jaar geleden aan. Kostprijs: 3 miljoen euro. Jarenlang stond de boot in Abu Dhabi in de opslag. ,,De prins was zelfs vergeten dat-ie hem had. Laatst wilde hij er ineens mee gaan varen, maar dat gaat niet zomaar," zegt hij tegen de Volkskrant. De boot staat nu weer in Breda voor onderhoud. Destijds stuurde de prins een vrachtjumbo om zijn nieuwe aanwinst op te halen. ,,Dat is dan wel weer grappig. Blijkbaar had hij hem toen direct nodig."
Lees ook: Maritieme industrie heeft het zwaar, behalve bouwers van superjachten
U-Boat Worx (UBW) richt zich voornamelijk op miljardairs met superjachten, maar toen Houtman het bedrijf oprichtte in 2005 was dat niet het plan. Hij wilde duikboten maken voor een breder publiek, voor een zo laag mogelijke prijs. Dat bleek met de technologie van toen niet mogelijk, waardoor de boten duurder werden en Houtman zich noodgedwongen op het miljardairssegment richtte. ,,We zijn erin gerold zonder dat het de bedoeling was. Nu proberen we er langzaamaan weer uit te komen."
Forse uitbreiding van het bedrijf
Met het nieuwste model, de Nemo, wil het bedrijf de focus verleggen van miljardairs naar miljonairs. De eenpersoonsduikboot kost ‘slechts’ 590 duizend euro en kan in de toekomst op grote schaal worden geproduceerd. Het vaartuig van 2.500 kilo zou compact genoeg zijn voor in de garage en past op een trailer achter de auto. Met een theoriecursus van een week en twee weken duiktraining is de klant gereed om de duikboot zelf te besturen. Buiten de vaarlicentie die UBW zelf uitgeeft, bestaan er nog geen wettelijke voorschriften.
We hebben in de eerste jaren veel moeten leren, met vallen en opstaan. Dat kon ook niet anders, want er was geen voorbeeld
Bert Houtman, oprichter U-Boat Worx
Volgens Houtman is de Nemo de toekomst voor onderwaterenthousiastelingen met wat extra spaargeld. ,,Want hoeveel mensen hebben wel niet een tweede huis van vijf of zes ton?" Hij verwacht een forse uitbreiding van zijn bedrijf, als de Nemo vlucht gaat nemen. ,,Dan hebben we er voor 2027 wel zo’n tweehonderd mensen bij." Vóór de coronacrisis telde UBW 45 werknemers, maar door een grote order van een cruisemaatschappij groeide dat aantal naar ruim honderd.
Dit jaar twaalf duikboten bouwen
Dit jaar bouwt UBW twaalf duikboten, verschillende modellen met plek voor één tot zeven personen, inclusief piloot. Het nieuwste model, een zevenzitter, kan tot 300 meter duiken. Maar volgens Houtman gaan de meeste mensen niet dieper dan 100 meter, omdat het daar beneden aardedonker is. UBW leidt piloten op Curaçao op, die de hele wereld over vliegen om met klanten te duiken.
Om kennis op te doen voor zijn bedrijf reisde Houtman in 2002 af naar Vancouver, waar hij een Canadees ontmoette – ‘een echte nerd’ – die zijn eigen prototype duikboot had ontworpen. Het concept was een soort schotel met bovenop een doorzichtig eierdopje waar de piloot doorheen kan kijken. ,,Nadeel was dat je de zeebodem niet kon zien, daar waar het allemaal gebeurt." Tegenwoordig zitten de passagiers in een grote, doorzichtige bolvorm van acrylaat met 300 graden zicht. Zo krijgen ze onderwater het gevoel dat ze zweven.
Lees ook: Zorgen bij Nederlandse superjachtbouwers nu Russische miljardairs geen 'boot' bestellen
In het verleden deed het bedrijf ook zaken met Russische oligarchen, onder wie Andrej Melnitsjenko, eigenaar van het grootste zeilschip ter wereld met een geschatte waarde van 530 miljoen euro. Houtman: ,,En het lelijkste ook, trouwens. Dat schip is vorige maand aan de ketting gelegd in Italië." Al voor de oorlog in Oekraïne verbrak het bedrijf de banden met een aantal Russische klanten, na een ruzie op een botenbeurs in Monaco. ,,Daar zaten ze erbij alsof ons bedrijf van hen was."
Ook Poetin maakte een duik bij de Krim
Ook de Russische president Vladimir Poetin maakte twee keer een duik met een door UBW gebouwde boot. Die was niet van hemzelf, maar van een vriend. In 2013 dook Poetin in de Golf van Finland bij een Russisch scheepswrak, en in 2015 bezocht hij er de Krim mee, die een jaar eerder was geannexeerd door Rusland. Houtman: ,,Dat heeft ons toen al geen goed gedaan. We kregen van alle kanten kritiek."
Lees ook: De ambachtslieden van Stone Natural Class werken voor de rijksten der aarde
Wereldwijd zijn er maar twee bedrijven die privéonderzeeërs bouwen. Het andere bedrijf, Triton, zit in de VS. In 2005 was Houtman een pionier op de privé-duikbotenmarkt, die toen nog niet eens bestond. ,,We hebben in de eerste jaren veel moeten leren, met vallen en opstaan. Dat kon ook niet anders, want er was geen voorbeeld, afgezien van die grote stalen duikboot van Jacques Cousteau." Als kind was Houtman gefascineerd door de duikboot van de Franse ontdekkingsreiziger. In 1966 bouwde die zijn onderwaterbanaan, waarop Yellow Submarine van The Beatles is geïnspireerd. Houtman: ,,De vorm, die kraantjes, het zag er gewoon blits uit."
Met zijn eigen onderzeeërs heeft Houtman over de hele wereld gedoken, onder meer op Curaçao. ,,Op een heldere dag is het daar waanzinnig. Je kan zo honderd meter ver kijken. Uiteindelijk ben ik om die reden ook mijn bedrijf begonnen, om zelf in een duikboot te kunnen zitten. Niet om steenrijk te worden." Voordat Houtman het stokje overdraagt, heeft hij nog een laatste wens: met 110 mensen op 200 meter diepte op de dansvloer staan. Zijn bedrijf is bezig met het ontwerpen van een ‘partyduikboot’ met een lengte van 35 meter. ,,De brochure ligt al klaar."
