Hoe familiebedrijf Elcon uitgroeide tot een Europese grootmacht

TNO klopt wel eens aan bij de werkplaats van het bedrijf Elcon aan de Waaier in Leimuiden, met plaatmateriaal dat net uit het laboratorium komt. Voor directeur Pieter Meijer is dat het teken om de eigen werkplaats tot testlaboratorium uit te roepen. "Een tijdje geleden hadden ze voor de vliegtuigbouw het plaatmateriaal glare ontwikkeld. Dat is ultralicht en supersterk. Ideaal voor vliegtuigen natuurlijk, maar het kan alleen worden toegepast als het op maat kan worden gezaagd. Nu is licht en sterk juist een uitdaging voor zagen op een verticale zaagmachine. Dan zijn we als Willie Wortels in de werkplaats van alles aan het uitproberen geweest."

Het zou zomaar kunnen dat het materiaal machinaal wordt gesneden of gefreesd, want dat was ook het geval bij de doorzichtige isolatieplaten die voor lichtkoepels in daken worden gebruikt. "Die platen zijn warmte-isolerend doordat er allemaal buisjes inzitten. Bij het zagen mogen er geen spaanders in die buisjes komen, dus moesten we een machine maken die spaandervrij de platen opdeelt. Dat werd niet zagen maar snijden. Bij het snijden mag het materiaal niet te heet worden, moet het mes gesmeerd worden en waren er allerlei complicaties die we op moesten lossen. Daarvoor hebben we van alles getest, zelfs met zo'n slagerssnijmachine. Uiteindelijk is het gelukt."

Handbediend of computergestuurd, speciale zaagbladen, frezen of messen, groot genoeg voor complete gevels van prefab gebouwen, geschikt voor aluminium, dubbelwandig staal of kunststof, of uitgebreid met gepatenteerde technieken, uiteindelijk is de basis van de zaagmachines nog vrijwel hetzelfde als die door vader en oom van Meijer kort na de oorlog was ontwikkeld.

"Mijn opa kon voor zijn scheepswerf niet aan zaagmachines komen, omdat er in die tijd gewoon aan alles een tekort was. Dus gingen mijn vader en oom er maar zelf een maken. Dat werd al snel een fabriekje met een breed palet aan houtbewerkingsmachines. Toen de Europese eenwording vorm kreeg, kwamen er uit andere landen dezelfde machines."

"Ze besloten om zich te gaan specialiseren in de verticale zaagmachine die ze in 1971 hadden ontworpen. Die bestaat uit een basis met een achterwand waar de plaat tegenaan staat en een zaagunit die horizontaal en verticaal over de plaat kan worden verplaatst. De verticale stand had als voordeel dat de machine minder oppervlakte inneemt dan een zaagtafel. Bovendien werkt het veel makkelijk dan dat je een horizontale plaat over een tafel met een vaste zaag moet bewegen. We waren de eerste in Nederland die dit maakten."

"Bij specialisatie hoort dat je je markt verbreedt. Toen ben ik in het bedrijf gekomen om de Europese markt te betreden. We verkopen nu over de hele wereld speciaal ontwikkelde zaagmachines, maar we leveren nu bijvoorbeeld ook 200 standaard zaagmachines aan een bouwmarktketen in Engeland."

Zijn neef Piet was tot een paar jaar terug verantwoordelijk voor de techniek. Pieter vindt de technische innovatie die bij iedere machine komt kijken ook boeiend, maar hij houdt zich ook graag bezig met de marketing. "Ons kapitaal zit voor een groot deel in de dealers in 25 landen. Daarmee vormen we de Elcon Task Force, waarmee we regelmatig bij elkaar komen om te bespreken wat er in de markt gebeurt."

"Wij zijn voor veel innovatieve bedrijven een kenniscentrum. Als ze nieuwe materialen bedenken, worden we vroeg bij het ontwikkelproces betrokken. Daardoor zitten we in de voorhoede van de nieuwste ontwikkelingen. Dat maakt mijn werk zo interessant. We hebben patenten op onderdelen, waren in 2014 twaalfde in de innovatie top-100 van Nederland en morgen kan er weer een klant binnenkomen met een heel nieuw materiaal waarvoor we weer helemaal opnieuw kunnen beginnen."