Philips kan goed zonder z’n peertjes

Lees ook:Eindhoven blijft LichtstadDe verzelfstandiging van Philips Lighting via de beurs die het bedrijf gisteren bekend maakte, is een beproefd recept gebleken in de geschiedenis van het elektronicaconcern. Zowel de spin-offs als het moederconcern profiteren er doorgaans van. Het genereert werk, net als vrijwel alle activiteiten die Philips sinds zijn oprichting ontplooit. Tegenwoordig in heel Nederland en wereldwijd, in de begintijd vooral lokaal. Neem drogisterijketen Etos, in 1919 opgericht als ‘Philips Coöperatieve Verbruiksvereeniging en Broodbakkerij’. Omdat de Eindhovense middenstand na elke loonsverhoging van het Philipspersoneel zonder pardon de prijzen omhoog gooide, begonnen Gerard en Anton Philips hun eigen bakker en drogist. In 1931 werd dit Etos: ‘Eendracht, toewijding, overleg en samenwerking’. Het Industrieel Assurantie Kantoor dat Philipspersoneel verzekerde is een ander voorbeeld. "Nederland kende geen fatsoenlijk sociaal vangnet, Philips nam die taak op zich", vertelt Marcel Metze, Philipskenner en biograaf. Dat ging van woningbouwverenigingen, ziektekostenverzekeringen tot een studiefonds voor kinderen van het personeel. En PSV.Strategie Toen Nederland na de oorlog de verzorgingsstaat inrichtte, stopte Philips met al deze activiteiten. De groei van loten aan de Philipsstam eindigde daarmee niet. "Er werkten veel knappe koppen bij Philips, alleen was er voor veel goede ideeën geen plek. Dan begonnen mensen voor zichzelf. Of een bepaalde activiteit paste gewoon niet in de strategie van de directie en werd afgesplitst." Het was de tijd dat Philips uitgroeide tot een wereldwijd conglomeraat en belangrijke uitvindingen deed zoals de audiocassette en later de compact disc en de blu-ray. Meest succesvolle verzelfstandiging is het in 1984 afgesplitste ASML, de chipmachinemaker die nu een omzet heeft van dik 6 miljard. Goede tweede is NXP Semiconductors, de chipdivisie die ruim twintig jaar later werd verzelfstandigd. Minder roemrucht is de verkoop van Polygram: de platenmaatschappij en filmstudio wordt in 1998 verkocht aan het Canadese Seagram Company, dat nu weer is opgegaan in Universal. IT-dochter Origin eindigde in 2000 bij het Franse Atos, kaartenmaker Navteq bij Nokia. In 2011 werd de noodlijdende televisietak ondergebracht in het Amsterdam gevestigde TP Vision. Inmiddels telt het concern 117.000 medewerkers, vier keer minder dan in de hoogtijdagen.High Tech Campus Op het terrein waar sinds de jaren 60 het Philips oude NatLab gevestigd was – de roemruchte researchafdeling – borrelt echter nog steeds de creativiteit. De High Tech Campus telt 140 bedrijfjes en instituten, is goed voor 40 procent van alle patentaanvragen in ons land en biedt werk aan tienduizend mensen. "Macro-economisch heeft Nederland veel aan Philips te danken", concludeert Metze. "De bedrijvigheid die uit het concern voortkomt is groot." Tegelijk noemt hij het een zwaktebod dat Philips al die nazaten niet binnenboord wist te houden. "Philips had zich, zoals Samsung of General Electric kunnen omvormen tot een meer financiële holding met belangen in diverse takken."