'Risico van The Passion schuilt in het succes'

Vanaf de fiets- en voetgangersbrug over de Eem kijkt hij richting spoorbrug. Daar, waar nu wat watervogels dobberen, moeten volgende week om deze tijd de eerste delen van het grote podium zijn afgebouwd. Aan de kade van de Eem, waar nu wat forenzen fietsen en Amersfoorters hun hond uitlaten, zal het een paar dagen later zwart staan van de mensen. Lock glimt van trots.

U ziet het al voor u, hè?

,,Zeker, dit voelt heel bijzonder. En het begint al flink te kriebelen: nog maar heel even en het is zover. Ik woon sinds 1997 in Amersfoort, het is echt mijn stad. Mijn kinderen gaan er naar school, gaan de stad in of sporten. Op het Eemplein doe ik mijn dagelijkse boodschappen. En juist dat plein staat straks helemaal vol voor het evenement waarmee we zes jaar geleden zijn begonnen. Ik verwacht dat het erg druk gaat worden. We zullen het plein écht nodig gaan hebben om iedereen een plek te geven."

Hoe verklaart u het succes?

,,Wat wij met The Passion proberen te doen, is zo veel mogelijk mensen kennis laten maken met het Bijbelverhaal. Het is een verhaal van verlossing en verzoening. Zeker in een tijd waarin de spanningen oplopen. De boodschap werkt volgens mij voor iedereen in deze samenleving. Of je nu gelovig bent of niet, naar welke kerk je ook gaat, of welke religie je ook aanhangt."

Is dit de juiste vorm? Critici beweren dat het om popnummers geschreven spektakel meer wegheeft van goedkoop volksvermaak dan van een Bijbeltrouw evenement.

,,Ik ben blij, als mensen een mooie avond hebben, maar goedkoop volksvermaak is het allerminst. Je zoekt naar een vorm om het verhaal te vertellen. Kijk, mensen die naar de kerk gaan, kennen het verhaal wel. Die moeten vooral blijven gaan en daar met elkaar het inhoudelijk verdiepende gesprek aangaan. Maar wij maken The Passion voor een breder publiek, mensen die niet in de kerk komen en misschien wel niets van het Bijbelverhaal weten. We willen hen stimuleren na te denken over dat verhaal. De Nederlandstalige muziek gebruiken we om dat voor elkaar te krijgen. Daarbij zie je dat The Passion steeds inhoudelijker wordt, gelukkig."

Want eerdere edities waren niet inhoudelijk genoeg?

,,Dat wil ik niet zeggen. Maar met elke editie zoek je wel de verdieping. In 2011, in Gouda, was het al fantastisch dat het gewoon aansloeg. Nu streven we ernaar ons niet te herhalen. Zo van: we zoeken gewoon een nieuwe stad en je hebt het weer. Want in het succes van The Passion schuilt ook een risico. Het kan met je aan de haal gaan. Ik wil dat het vakmatig het beste programma is dat de Nederlandse televisie voortbrengt. Maar ik wil bovenal dat het verhaal de moeite waard is."

Dat verhaal heeft bewezen eeuwigheidswaarde te hebben. The Passion ook?

,,Ik geloof dat we een traditie zijn begonnen die nog heel lang mee kan. Kijk naar de Matthäus Passion. Die wordt al sinds de achttiende eeuw opgevoerd. Daar moet je de kenners eens over horen. Die zien een groot verschil tussen een uitvoering in 1950 en eentje in 2016. Elk jaar moet je weer de afweging maken: doen we dit, omdat het van ons wordt verwacht of heb ik het gevoel dat het nog altijd iets toevoegt? Is dat laatste het antwoord, dan kan het blijven bestaan."

Hoe maak je meetbaar of The Passion iets toevoegt? Het aantal bezette stoelen in de kerk op zondag? Het aantal leden van de EO?

,,De echt belangrijke dingen in het leven zijn niet te kwantificeren. Je kunt ook niet in een cijfer uitdrukken hoe groot de liefde is voor je partner. Ik meet het af aan of het nog altijd mensen raakt. Een voorbeeld: een halfjaar na de opvoering van The Passion in 2012 hoorde ik van een studente uit Delft. Ze geloofde helemaal niet, maar dacht 'laat ik eens gek doen' en was met het hele dispuut naar Rotterdam gegaan. Op de één of andere manier is ze daar toch door het verhaal van 'die rare Jezus' geraakt en dacht: daar wil ik meer over weten. Kijk, zo'n verhaal, dat maakt het de moeite waard."

Daarover gesproken: was The Passion ook naar Amersfoort gekomen, als Arjan Lock er niet had gewoond?

,,Oh, ja hoor, zeker. Ik heb daar als directeur van de EO ook echt geen beslissende stem in gehad. Het is een mooie stad, met een mooi plein en met een mooi station. Daarbij valt juist het jaar 2016 prachtig samen met de herdenking dat Amersfoort honderd jaar geleden duizenden Belgische vluchtelingen heeft opgenomen. En daarbij kunnen we samenwerken met een goed gemeentebestuur. Dat helpt ontzettend."

U bent nu druk met een groots evenement in uw eigen stad. En dat in de dagen voor Pasen, voor een christen zeer belangrijk. Komt u nog wel aan uzelf toe?

,,Ja, dat is inderdaad af en toe best lastig. Ik probeer dat te doen door heel bewust momenten te kiezen om gewoon níet met werk bezig te zijn. Gewoon even de telefoon de telefoon te laten, de appjes niet te lezen. En, de eerlijkheid gebiedt te zeggen: ik doe het écht niet alleen. We hebben een team bij de EO, de KRO-NCRV en producent Eye2Eye, dat knoeperthard werkt."

Kunt u zelf eigenlijk een beetje zingen?

,,Eh, nou ja, volgens mij wel redelijk. Ik ben natuurlijk in een kerk opgevoed, dus daar zing je elke zondag uit volle borst de gezangen mee. Vanwaar de interesse?"

Stel dat u zanger was geworden. Welke rol zou u dan willen spelen in The Passion?

,,Goh, daar heb ik nou nog nooit over nagedacht. Ik denk dat ik van nature in mijn ongedurigheid wel het meeste op Petrus lijk."

Wat zegt dat over u?

,,Dat ik een eigenwijs mannetje ben, dat moet leren dat de paradox van het evangelie is dat het heel vaak niet in kracht zit, maar juist in zwakte. Dat het niet ziet in vechten, maar juist in loslaten. Het bijzondere van Jezus is dat zelfs als je hem zegt niet te kennen, zoals Petrus deed, dat Jezus later altijd weer naar je toe komt en zegt: maar ik hou wel van je. Dat gevoel van liefde en saamhorigheid, dáár gaat The Passion over."

'The Passion moet geen dingetje wordendat je uit de kast trekt'