Slimme dealmaker Mino Raiola is feitelijk mede-eigenaar spelers

Ouasim Bouy van Juventus. Hachim Mastour van AC Milan. Gustavo Hebling en, sinds deze week, Hervin Ongenda van Paris Saint-Germain. Allemaal spelers van Europese topclubs, die de laatste jaren opeens in het stadion van PEC Zwolle belandden, niet ver van de Peperbus en café De Hete Brij.

De link tussen de jonge voetballers is niet zo ingewikkeld: ze komen direct of indirect uit het netwerk van Mino Raiola, de Haarlemse/Italiaanse zaakwaarnemer met tentakels tot in alle uithoeken van het voetbal. PEC Zwolle nam de laatste twee à drie jaar zeker tien voetballers onder contract met een - vaak rechtstreekse - link naar Raiola.

De veelbesproken zaakwaarnemer is wat in de voetbalwereld ook wel een 'dealmaker' wordt genoemd, en minder een echte 'spelersbegeleider' in de klassieke zin van het woord. Hij is een grote spin in het web, met niet alleen een imposant netwerk van spelers, maar óók van clubs.

Naast PEC heeft ook AZ in Nederland een opvallende link met Raiola. Voormalig clubscout en oud-speler José Fortes Rodriguez is sinds mei 2015 compagnon van de Italiaanse/Nederlandse makelaar. Raiola transfereerde onder anderen Steven Berghuis naar Watford, en behartigt tevens de belangen van AZ-spelers als de eerder genoemde Rienstra, Derrick Luckassen, Dabney dos Santos, Pantelis Hatzidiakos en de toptalenten Myron Boadu en Owen Wijndal.

In tegenstelling tot veel andere zaakwaarnemers, vraagt Raiola bij de meeste van zijn spelersdeals geen reguliere commissie van vijf à zeven procent van het bedongen jaarsalaris. Hij wil bovenal een percentage van de toekomstige transferopbrengst in handen krijgen: minimaal dertig procent, soms zelfs vijftig. De miljoenentransfer van Paul Pogba is daar een bekend voorbeeld van. Toen de voetballer in 2012 transfervrij naar Juventus ging, bedong Raiola zo'n dertig procent van de transferrechten van Pogba.

Feitelijk werd hij daarmee mede-eigenaar van de voetballer. Goedbeschouwd is dat een variant op het juridisch verboden 'third party ownership', maar dan binnen (of precies óp) de grenzen van de wet. Raiola vertelde daar onlangs in bedekte termen over in een interview met The Financial Times, en het netto resultaat van de Pogba-transfer is nu algemeen bekend: 27 miljoen euro ging naar Raiola.

Zo werkt de Haarlemmer vaker. Voetballers zijn voor hem investeringsvehikels. Via zijn grote netwerk van clubs brengt Raiola spelers onder op verschillende niveaus, van ManUnited en Juventus tot een club als PEC. Worden die spelers later getransfereerd, dan pakt de wheeler dealer zelf vaak een fors deel. Geregeld neemt hij een risico door meerdere jonge spelers aan zich te binden, waarvan de meesten weer snel onder de radar verdwijnen. Maar één diamantje is vaak genoeg.

,,Ik ontken niet dat we een goede relatie hebben met Raiola'', aldus technisch directeur Nijkamp van de Overijsselse club. ,,Maar de sleutels van het stadion houden wij echt wel op zak, hoor. We hadden bijvoorbeeld ook Bouy opnieuw kunnen huren, maar dat hebben we niet gedaan, mede omdat we de balans tussen huurlingen en eigen spelers goed willen bewaken. Het is niet zo dat elke speler uit de Raiola-stal hier zomaar binnenkomt. Bovendien: ook met een kantoor als dat van Wasserman (Rob Jansen, Chiel Dekker, red.) doen we geregeld zaken.''

Toch is Raiola veruit het dominantst in Zwolle, zo blijkt uit de transacties van de laatste jaren. De wederzijdse samenwerking kende al snel een voltreffer: Tomas Necid, de Tsjechische spits die in 2015 van grote waarde was voor PEC, als huurling van CSKA Moskou. Ook de Finse Nederlander Thomas Lam, afgelopen zomer verkocht aan Nottingham Forest, werd een waardevolle speler voor PEC. Recente deals zoals die van Hachim Mastour (Milan) en Gustavo Hebling (PSG) draaiden daarentegen op een teleurstelling uit.

PEC Zwolle is niet de eerste club die zich nadrukkelijk laat helpen door een zaakwaarnemer moderne stijl; mannen die net zo gemakkelijk op de stoel van een speler gaan zitten, als op die van een club. Andere grote internationale makelaars zoals Pini Zahavi of Jorge Mendes sturen complete netwerken aan van clubs, waarbinnen spelers soepel worden getransfereerd, niet zelden met miljoenen aan smeermiddel.

Portugese topclubs laten zich al jaren aansturen door dealmakers en investeringsfirma's, die Benfica of Porto aan goede spelers helpen, niet zelden met een aanlooproute vanuit Brazilië. En zo lopen er lijntjes tot in alle Europese uithoeken.

Bij PSV maakte Vlado Lemic jarenlang de dienst uit. De Serviër behartigde niet alleen de belangen van diverse PSV-spelers zoals Alex en Heurelho Gomes, hij fungeerde ook als huismakelaar van de Brabantse club. Het hielp PSV in het eerste decennium van deze eeuw vaak aan een uitstekende selectie, maar toenmalig directeur Jan Reker brak rigoureus met Lemic. Zijn macht werd domweg te groot.

Een ander voorbeeld: zaakwaarnemer Rob Jansen die Feyenoord rond 2007 hielp aan het versterken van de selectie, met spelers zoals Tim de Cler, Roy Makaay, Giovanni van Bronckhorst en Kevin Hofland. ,,Wij zouden zoiets nooit toestaan'', zegt Heracles-voorzitter Jan Smit, die onlangs aankondigde werk te maken van de uitdijende macht van zaakwaarnemers, zodra hij gestopt is in Almelo.

,,Het is te gek voor woorden wat je allemaal meemaakt'', aldus Smit. ,,Het groeit compleet scheef, omdat clubs zo gek zijn om naar de pijpen van zo'n zaakwaarnemer te dansen. Terwijl ik altijd denk: er zijn voetballers genoeg. Wij laten ons niet ringeloren.'' Deals zoals Raiola ze vaak maakt, waarbij een voetballer transfervrij of tegen een kleine vergoeding wordt gestald, in ruil voor een deel van de transferrechten: bij Heracles zal het volgens Smit nooit gebeuren.

,,Geen sprake van'', aldus de preses. ,,Op die manier geef je je toekomstige kapitaal weg aan een zaakwaarnemer. Die mannen willen soms doodserieus de helft aan toekomstige transferopbrengst opeisen. Krankzinnig.''

Nijkamp kijkt daar minder rechtlijnig naar. ,,Het ligt heel erg aan de situatie'', aldus de PEC-directeur. ,,Aan de speler, de constructie, het standpunt van de verkopende of verhurende club. We proberen altijd te kijken wat voor PEC de beste deal is. Het enige wat we nooit doen, zijn gelimiteerde transfersommen. Verder sluiten we op voorhand geen mogelijkheden uit. Stel je voor dat je Messi krijgt aangeboden. Hou je dan, zoals Jan Smit misschien doet, heel principieel alle deuren dicht? Of ga je toch proberen hem te halen?''

Gerelateerde artikelen:

Ex-FC Twente voorzitter Joop Munsterman wolf in schaapskleren