De discussie werd in 2021 al gevoerd. Toenmalig premier Mark Rutte schaarde zich achter het idee. Sinds dat jaar is Bevrijdingsdag in steeds meer cao’s een betaalde vrije dag, blijkt uit door NU.nl opgevraagde cijfers van arbeidsvoorwaardenadviseur AWVN.
In 2021 was in 8 procent van de cao’s afgesproken dat de werknemers ieder jaar vrij zijn op 5 mei, mét behoud van salaris. Nu is dat in 13 procent van de collectieve arbeidsovereenkomsten het geval. ,,Ook dit jaar zijn weer vier nieuwe cao’s afgesloten waarin het is afgesproken”, zegt een AWVN-woordvoerder, tegen NU.nl. Zowel Stichting van de Arbeid als vakbond De Unie pleit dit jaar weer voor 5 mei als jaarlijks terugkerende vrije dag.
,,Wij vinden het belangrijk”, zegt een woordvoerder van de direct na de oorlog opgerichte Stichting Arbeid, die de oproep van het Kabinet in 2021 direct steunde. Nederland is nu tachtig jaar bevrijd en dus bestaat de stichting ook tachtig jaar. De aanbeveling over 5 mei als vrije dag is daarom opnieuw gedaan aan de cao-partners.
Lees ook: Bij dit bedrijf kan je onbeperkt vrij nemen: ‘Wáárom wordt dit zo opgeblazen?’
'Zeker nu heeft vrijheid meer betekenis'
Ook vakbond De Unie zwengelt de discussie over Bevrijdingsdag als jaarlijks terugkerende vrije dag weer aan. ,,Er is heel veel discussie over vaste vrije dagen die gebaseerd zijn op het christelijk geloof”, zegt voorzitter Reinier Castelijn. ,,Als alle religies één ding samen kunnen doen, is het vrijheid vieren. Zeker in deze tijden heeft de vrijheid meer betekenis.”
Er is heel veel discussie over vaste vrije dagen die gebaseerd zijn op het christelijk geloof
Reinier Castelijn Vakbond De Unie
Dit jaar zijn op 5 mei veel meer mensen vrij dan in andere jaren, omdat het een zogeheten lustrumjaar is. En de aanbeveling van de Stichting van de Arbeid uit 1959 om werknemers in zo'n jaar betaald met verlof te sturen is in bijna 80 procent van de cao's opgenomen. Dat was in 2021 al zo en nu nog steeds.
In circa 9 procent van de arbeidsovereenkomsten is 5 mei nooit een vaste vrije dag. ,,Dat gaat bijvoorbeeld om bedrijven in de industrie, die continu draaien”, zegt de AWVN-woordvoerder.
Afspraken over 5 mei zijn tegen de trend in
Vakbond FNV zegt zich er helemaal in te kunnen vinden dat 5 mei elk jaar een betaalde vrije dag moet zijn. De AWVN ziet vanuit de werkgevers wel beren op de weg. ,,Want wie betaalt het? Bovendien botst het met de trend van meer flexibiliteit in het aantal vrije dagen”, zegt de woordvoerder.
De werknemer wil zelf beslissen over zijn agenda
Want als bedrijven op 5 mei massaal dichtgaan, worden werknemers gedwongen die dag vrij te zijn. En de trend is juist dat mensen steeds vaker mogen kiezen op welke dagen ze vrij zijn. ,,De werknemer wil zelf beslissen over zijn agenda.” Dat laat onverlet dat de discussie over 5 mei ook dit jaar weer op menig kantoor gevoerd zal worden.
In Nederland is een aantal officiële feestdagen, zoals Nieuwjaarsdag, Goede Vrijdag, Koningsdag en Bevrijdingsdag. Dat wil niet zeggen dat werknemers dan automatisch vrij zijn. Er is geen wet waarin dat geregeld is. In cao's of individuele arbeidsovereenkomsten wordt vastgelegd of je (met behoud van salaris) vrij bent.
Wel is wettelijk vastgesteld op hoeveel vrije dagen werknemers recht hebben in verhouding tot hoeveel ze werken.
Lees ook: Ouderschapsverlof, recht op deeltijd en extra vrije dagen: maken we een moderniseringsslag?
