Denk niet vóór, maar mét de doelgroep

Tien jaar geleden richtte Akke Visser de Culturele Apotheek op. Het idee is simpel. Literatuur helpt je bij alledaagse vragen en kwalen. „Literatuur wordt al snel gezien als iets waar je hoog opgeleid of belezen voor moet zijn, maar wij maken het laagdrempelig en voor iedereen toegankelijk, ook voor ouderen met dementie. Bij onze activiteiten geniet je van verhalen, terwijl je elkaar ontmoet en diepgaand met elkaar in gesprek gaat. Onze bijzondere apotheek verstrekt dus geen poedertjes, maar wel dikke pillen. Geen pleisters, maar wel proza en poëzie die de schaafwonden van het leven helpen helen.”

Literatuur als recept tegen eenzaamheid

Visser houdt ervan om nieuwe dingen te proberen en van scratch af aan iets op te bouwen. „Mijn compagnon, Marije Wilmink, en ik zijn de Culturele Apotheek heel klein gestart, met persoonlijk leesadvies, of een ‘boekenrecept’, zoals wij dat noemen. Langzaam maar zeker bouwden we onze activiteiten verder uit, met onder andere de methodiek: samenlezen. Via de bandbreedte van de literatuur laten we mensen – waaronder ouderen met dementie - samen over hun leven praten. Zo ontdekken zij de rijkdom en troost van literatuur, verstevigen ze hun sociale contacten en bouwen ze aan een gemeenschap.”

Videobellen toegankelijk maken voor ouderen met dementie

Ook Robbert Smit onderneemt tegen eenzaamheid bij ouderen. Met de 123Family app, dé beeldbel-app voor ouderen, helpt hij ouderen sociale contacten op afstand te onderhouden en zo vereenzaming te voorkomen. „Videobellen staat in de top drie van onvervulde behoeftes bij ouderen. Ze willen wel, maar het lukt hen niet. Oplossingen zoals Zoom zijn simpelweg te ingewikkeld. Wij maken videobellen, middels een aantal aangepaste mechanismes, eenvoudig voor mensen die hinder ondervinden van dementie.”

Niet vóór, maar mét de doelgroep denken

Volgens Smit zitten mensen met dementie – en hun naasten - in de vergeten hoek. „In Nederland tellen we zo’n 260.000 mensen met dementie. Een doelgroep die alsmaar groeit. We denken al snel dat deze mensen niets meer kunnen, maar dat is niet waar. Mensen met dementie hebben een gezond deel, maar missen bepaalde vaardigheden. Gelukkig zijn er steeds meer tools die dit gezonde deel versterken.”

Volgens Smit gaat er helaas vaak iets mis bij de ontwikkeling van dit type tools. „Een bestaande tool wordt voor een specifieke doelgroep vaak onvoldoende aangepast om op grote schaal te kunnen worden toegepast. Wij pakken dat anders aan. Niet van achter een bureau, maar door van achter dat bureau vandaan te komen en samen te werken met de doelgroep. Zo deden wij, voorafgaand aan de ontwikkeling van onze app, veel Europees onderzoek in samenwerking met onder andere - de families van -ouderen met dementie. Daar rolden onder meer de automatische opneemoptie en het anti-verdwaalmechanisme uit, die beeldbellen eenvoudig maken voor deze doelgroep.” Visser vult aan: „Neem je doelgroep serieus en focus je vooral op wat er wél kan. Mensen met dementie kunnen immers nog steeds meer wel dan niet.”

Iets goeds doen én geld verdienen

Ondernemen in het sociaal domein betekent volgens Smit naast ‘iets goeds doen’ ook geld verdienen, op basis van een succesvol verdienmodel. „In het sociaal domein hebben ondernemers soms de neiging te moeten kiezen: of iets goeds doen of geld verdienen. Wat mij betreft is dit een win-winsituatie: iets goeds doen terwijl je geld verdient. Om een succesvolle tool of methodiek te ontwikkelen is immers ontwikkelkwaliteit – en capaciteit nodig. Geld verdienen hoort daarbij.”

Vissers tip voor de beginnende ondernemer in het sociaal domein? „Start! Probeer dingen uit en praat met mensen, alleen dan kom je verder. Wij zijn heel kleinschalig begonnen in twee verzorgingstehuizen en breiden nu landelijk uit. Dat hebben we te danken aan de gesprekken die we voeren, met mensen van bibliotheken, verzorgingstehuizen en allerlei organisaties. Soms levert zo’n gesprek pas later iet op, maar je wordt bekender en bouwt aan een netwerk. Zo groei je langzaam groot.”