Zo lost ondernemer Jelke tekort aan IT’ers op, zónder mensen uit India hierheen te laten emigreren

Het coronavirus bracht de digitalisering van Nederland in een stroomversnelling. Het aantal werkzame mensen in de ICT-sector steeg met 39 procent sinds het begin van de pandemie. Daarmee is het de sterkst groeiende beroepsgroep van Nederland, zo stelt het UWV in een vorig jaar verschenen onderzoek. Toch is de vraag naar personeel nog altijd groter dan het aanbod. Vooral vacatures op hoog niveau zijn moeilijk te vervullen.

Het schreeuwend tekort aan medewerkers leidt tot hoge werkdruk. In een enquête van onderzoeksbureau Berenschot en vakblad AG Connect geeft 38,8 procent van de ondervraagden aan dat zij de werkdruk als hoog ervaren én 5,4 procent antwoordt zelfs dat deze te hoog is. Voor de bedrijven zelf is het eveneens nadelig. Door onderbezetting hebben zij moeite om hun groeiambities te realiseren.

Lees ook: Werkgevers tevreden over thuiswerken. ‘Wel zorgen om sociale cohesie’

AI is vliegwiel voor nieuwe toepassingen

,,Wij leiden te weinig engineers op”, zegt Jelke Schippers in het AD. Hij is de oprichter en directeur van Smartshore, een bedrijf in Utrecht en India dat complexe software ontwikkelt. ,,Toch is dat niet de enige verklaring. De inzet van kunstmatige intelligentie verlaagt weliswaar de werkdruk in sommige sectoren, maar aan de andere kant leidt het ook tot een groeiende vraag naar nieuwe toepassingen en producten. Het is een vliegwiel dat behoorlijk hard doordraait.”

Dicht bij huis is het benodigde personeel niet te vinden. De enige oplossing die overblijft, zo stelt Schippers, is buiten de landsgrenzen zoeken naar talent. Bijvoorbeeld in India, de grootste IT-arbeidsmarkt ter wereld. Tijdens een reis werd Schippers gegrepen door de schoonheid van het land. Hij verblijft er tegenwoordig zo‘n vier maanden per jaar. Maar Indiase arbeidsmigranten naar Nederland halen, zoals veel van zijn concurrenten doen, is volgens hem geen verstandige strategie.

Arbeidsmigratie is ontwrichtend

,,Het is behoorlijk ontwrichtend voor de medewerkers. Ze moeten alles achter zich laten en daarna begint de opgave om woonruimte te vinden. Voor werkgevers geldt bovendien dat ze personeelsleden die in Nederland werken hogere salarissen moeten betalen. Terwijl wat wij doen kenniswerk is; je wilt dat iemand voor je nadenkt, maar daarvoor hoef je die persoon niet te verplaatsen.”

In antwoord op het gebrek aan knappe koppen, besloot Schippers twee kantoren in India te openen. Hij koos voor de kleinere steden Panaji en Ludhiana. Van daaruit helpen teams van in totaal 100 medewerkers met het ontwikkelen van software voor Smartshore‘s opdrachtgevers in Europa.

,,In India concentreert het werk zich vaak in de typische IT-steden, zoals Bangalore of Hyderabad. Het land is enorm groot, vergelijkbaar met de afstand tussen Denemarken en Marokko. Daarom werken developers soms wel op duizend kilometer afstand van hun familie. Daar doen wij niet aan mee. We werven mensen in hun eigen stad en bieden ze daar een kans op een mooie carrière, dichtbij hun familie.”

Artikel gaat verder onder de foto

Op afstand of dichtbij

De ondernemer omschrijft zijn methode als een gouden greep. ,,Het verloop ligt bij ons veel lager dan bij vergelijkbare andere bedrijven. In de eerste acht jaar is er niet één medewerker vertrokken. Op dit moment ligt het percentage onder de 5 procent, terwijl in India percentages van 20 tot 30 procent gebruikelijk zijn. Mensen vinden het ontzettend fijn dat ze in hun eigen sociale omgeving kunnen blijven. En voor ons is het ook gunstig. De meeste van onze mensen hebben al jaren ervaring in het werken met Nederlandse klanten. Daardoor kunnen wij een hogere kwaliteit bieden.”

Het buitenlandse personeel werkt samen met ontwikkelaars op het hoofdkantoor aan de Nijverheidsweg in Utrecht. Dat gebeurt hoofdzakelijk via digitale communicatie en soms in levende lijve als het bedrijf medewerkers meeneemt op expeditie naar India of overzeese collega‘s naar Nederland haalt. ,,Overdag werken ze dan bij ons op kantoor en ’s avonds gaan we met elkaar uit eten. Het gebeurt ook wel dat ze bij een collega thuis dineren. Zo leer je elkaar goed kennen.”

Lees ook: ‘Geen rem op komst arbeidsmigranten, we hebben ze keihard nodig’, vindt Jacco Vonhof (MKB-Nederland)

Respect voor hiërarchie

Heen en weer vliegen is niet goedkoop. Toch is het volgens Schippers veel minder prijzig dan het alternatief: medewerkers laten emigreren. Maar of het personeel nu hier óf daar werkt: het overwinnen van cultuurverschillen blijft altijd een uitdaging.

,,In India is het normaler om respect te tonen voor hiërarchie. Mensen spreken klanten minder snel aan op een fout, dat vinden ze niet netjes. Terwijl wij Nederlanders juist super direct zijn. Zo direct dat de meeste mensen buiten ons land het onbeleefd vinden. Dat proberen wij onze Indiase medewerkers uit te leggen. We leren ze dat het oké is om vragen te stellen. Daarnaast zeggen wij tegen onze klanten dat ze kunnen vragen om feedback.”

Smartshore hanteert geen vaste werktijden. Medewerkers krijgen de volledig vrijheid om zelf te bepalen wanneer zij starten en stoppen. ,,Indiase medewerkers zijn wat minder strak in de tijd dan wij Nederlanders. Bij ons gaat vrijdagmiddag om 5 uur de laptop dicht, ook als het werk niet af is. Onze Indiase collega’s zijn wat dat betreft flexibeler. Als de klant een noodsituatie heeft, dan vinden ze het geen punt om bijvoorbeeld op zondagmiddag te werken. En dan nemen ze in plaats daarvan woensdagochtend vrij. Voor ons is dit eveneens een manier om te laten zien dat we medewerkers respecteren. Wij werken met slimme mensen; die moet je de vrijheid geven en niet micromanagen.”

Schippers heeft nog nooit voor een baas gewerkt. Terwijl andere kinderen vakken vulden in de supermarkt of kranten bezorgden, begon hij op zijn vijftiende een eigen social mediaplatform. Het bedrijf ging ten onder door concurrentie van Hyves. Hierop volgende een onderneming in de ontwikkeling van consumentenelektronica. In 2011 zag Smartshore het levenslicht.