Door de vergrijzing en toenemende personeelstekorten in de zorg neemt de druk op mantelzorgers de komende jaren fors toe. In 2021 combineerden ongeveer 1,8 miljoen Nederlanders werk met mantelzorg. Volgens nieuw onderzoek van ABN AMRO loopt dat in 2040 op tot zo’n 2,1 miljoen mensen, schrijft NU.nl.
Flexibiliteit belangrijk, maar lastig met praktisch beroep
„Het blijkt dat meer flexibiliteit in het werk mantelzorgers helpt om de zorg voor een ouder of grootouder beter te combineren”, zegt Klara Raiber, onderzoeker aan de Radboud Universiteit. „Dat je tegen je werk kan zeggen: mijn moeder heeft nu een doktersafspraak, ik moet even weg.”
Praktisch opgeleiden raken dubbel klem
Nehreen Al-Mahmoedi sectoranalist Zorg en Thema’s bij ABN AMRO
Vooral in praktische beroepen is het combineren van werk en mantelzorg extra uitdagend. „Praktisch opgeleiden raken dubbel klem”, zegt Nehreen Al-Mahmoedi, sectoranalist Zorg en Thema’s bij ABN AMRO. „Zij hebben vaak minder mogelijkheden om hun werk aan te passen én minder financiële ruimte. Dat maakt hen de komende jaren extra kwetsbaar.”
Werken in de transport of bouw vraagt meestal om fysieke aanwezigheid. Zo kan een buschauffeur niet zomaar wat eerder weg voor een zorgafspraak, terwijl een boekhouder gemiste uren gemakkelijker op een ander moment kan inhalen. En een loodgieter kan bijvoorbeeld moeilijk vanuit huis werken. Bij andere beroepen gaat dat makkelijker.
‘Impact van mantelzorgen is groot’
Bovendien hebben mensen met een praktische opleiding vaak een lager inkomen, waardoor hulp in huis inschakelen of onbetaald verlof opnemen geen optie is. Daar komt bij dat ze vaker te maken hebben met tijdelijke contracten en baanonzekerheid. Dat maakt de combinatie met mantelzorg nóg lastiger.
Het is heel fijn als iemand op je werk meedenkt over op welke gemeentelijke potjes je bijvoorbeeld aanspraak kan maken
Nehreen Al-Mahmoedi sectoranalist Zorg en Thema’s bij ABN AMRO
Volgens Raiber moeten werkgevers meer rekening houden met personeel dat werk en zorg combineert. „De steun van collega’s is heel belangrijk, maar vooral de houding van leidinggevenden speelt een grote rol bij mantelzorgers.”
Volgens ABN AMRO moet daarom meer worden nagedacht hoe mantelzorgers door werkgevers kunnen worden gesteund. Mensen lopen namelijk meer risico op overbelasting en stress als ze naast hun werk ook nog een zorgtaak hebben.
Dat leidt tot meer ziekteverzuim. In sommige gevallen moet de mantelzorger zelfs gedwongen stoppen met werken. „Mantelzorg wordt vaak gezien als een privézaak, maar de maatschappelijke en economische impact is groot”, zegt Al-Mahmoedi.
Creatieve oplossingen voor praktische beroepen
Voor de hand liggende oplossingen als flexibele werktijden zijn vaak niet mogelijk. Toch moeten we die optie niet meteen afschrijven, vindt Al-Mahmoedi. „Soms is er toch meer mogelijk. Als kapper of loodgieter kun je altijd kijken of je niet wat eerder kan beginnen, of juist tot later door kan werken.” Dat is voor de klant vaak helemaal niet vervelend. Anders moeten werkgevers en werknemers volgens ABN AMRO op zoek naar creatieve oplossingen. Technologische hulpmiddelen zoals alarmknoppen, bedsensoren en slimme medicijndispensers kunnen het mantelzorgers in praktische beroepen makkelijker maken om iemand in de gaten te houden en te ondersteunen, zelfs als ze zelf niet aanwezig zijn.
Voor deze oplossingen is geld nodig. Volgens Al-Mahmoedi kunnen werkgevers hier een belangrijke rol in spelen door mee te denken over financiering: bijvoorbeeld via de gemeente of de werkgever zelf. „Het is heel fijn als iemand op je werk meedenkt over op welke gemeentelijke potjes je bijvoorbeeld aanspraak kan maken.”
Bovendien zou betaald zorgverlof praktisch opgeleide werknemers helpen, zodat zij werk en mantelzorg beter kunnen combineren zonder inkomen te verliezen. „Nu nemen mantelzorgers vaak vakantie op om voor iemand te kunnen zorgen. Maar als zorgverlof ook mogelijk is, kun je die dagen gewoon gebruiken voor vakantie”, zegt Al-Mahmoedi. „Als je uitgerust bent, verschijn je ook weer beter op je werk.”
Lees ook: ‘Doodzonde’: steeds meer werknemers mogen minder thuiswerken van baas
