Eerste bedrijven stoten kantoren af: thuiswerken de norm

Wat moeten we met het kantoor? Ieder bedrijf waarvan het gros van het personeel al maanden vanuit huis werkt, denkt erover na. Verzekeraar TVM heroverweegt de bouw van een nieuw hoofdkantoor in Hoogeveen omdat het thuiswerken zo goed bevalt, zo meldt het AD. Het bedrijf kijkt serieus naar de mogelijkheid om twee vaste thuiswerkdagen in te voeren. Dan zijn er veel minder vierkante meters kantoor nodig.

Kantoor vervangen door vergaderruimte

Kleinere bedrijven zijn al verder. Rockstart, dat investeerders en startende bedrijven samenbrengt, maakt thuiswerken definitief de norm. ,,Onze kantoren in Kopenhagen en Amsterdam zijn niet meer nodig’’, vertelt ceo Rhune Theill. ,,Na half maart zagen we de tevredenheid van onze medewerkers groeien. Ze hoeven niet meer dagelijks te pendelen, ze zijn thuis als Picnic de boodschappen bezorgt. Dat is heel fijn. Sommige mensen beginnen om 6 uur, nemen pauze om de kinderen naar school te brengen en werken ‘s avonds langer door.’’ Het kantoor in Amsterdam van 2800 vierkante meter is gesloten en wordt vervangen door een vergaderruimte voor vijf tot tien mensen.

Ook grote firma’s krabben zich achter de oren. Bij de Rabobank werken momenteel maar 1200 mensen vanuit kantoor. De overige 26.000 personeelsleden maken hun uren vanuit huis. De bank werkt aan een model waarbij in de toekomst het personeel zelf mag bepalen hoeveel ze vanuit huis werken, voor zover het werk dat toelaat natuurlijk. ,,Voor de gebouwen heeft dat vooralsnog geen consequenties. Als we het werk gaan verdelen over thuis en kantoor, betekent dat waarschijnlijk dat de kantoren een iets andere, meer sociale functie krijgen, waar ook ruimte voor nodig is’’, zegt Margot van Wijgerden van de Rabobank. Bovendien is er nu nog veel kantoorruimte nodig om op 1,5 meter te gaan werken als thuiswerk niet langer de richtlijn van de overheid is.

Veel minder reizen na corona

Philips weet nog niet hoe de kantoren van morgen eruit komen te zien en of ze allemaal nog nodig. Maar de lessen van corona zijn al wel duidelijk voor het bedrijf. ,,Dankzij digitale technieken kan veel efficiënter worden gewerkt, en dat levert veel flexibiliteit voor onze werknemers op’’, zegt een woordvoerder. Hij verwacht dat Philips-kantoorpersoneel na corona veel minder zal reizen.

Gevolgen vastgoedmarkt thuiswerken

Dat geheel of gedeeltelijk permanent thuiswerken gaat op den duur zeer zeker gevolgen hebben voor de kantorenmarkt, denkt Leon van Leersum van vastgoedbemiddelaar Redept Cresa. Het eerste gevolg is dat de overspannen kantorenmarkt gezonder wordt met minder krapte in de grote steden. Huurprijzen van kantoren zullen dalen doordat kantoren van bedrijven die het loodje leggen tegen dumpprijzen op de markt komen. Daarna kan leegstand ontstaan. ,, Dit zal pas in de komende jaren zichtbaar worden. Dit heeft te maken met het feit dat contracten voor langere perioden zijn en dan pas aflopen. Dat is vaak een natuurlijk moment voor huurders om huisvesting te heroverwegen’’, aldus van Leersum.

Ook CBRE, een adviesbureau voor beleggingen in vastgoed, ziet een terugval in de vraag naar kantoorruimte. Beslissingen over huisvesting wordt uitgesteld of heroverwogen. Zijn al die vierkante meters nog wel nodig?

Makelaarsvereniging NVM gelooft nog heilig in het kantoor. Heel even werd getwijfeld over de plannen voor het eigen nieuwe hoofdkantoor in Utrecht, maar dat gaat er toch komen. ,,Een kantoor blijft een geschikte plaats waar mensen kunnen samenwerken en waar je elkaar kan stimuleren. De gezondheid van werknemers zal alleen maar belangrijker worden voor de werkgever. Dit leidt waarschijnlijk tot meer focus op smart en duurzaam vastgoed’’, stelt voorzitter van NVM Business Sander Heidinga aan.

Personeel Twitter nooit meer naar kantoor

Ict-bedrijven hebben thuiswerken afgelopen maanden al veelvuldig omarmd als nieuwe standaard. Personeel van Twitter hoeft nooit meer naar kantoor te komen. En topman Mark Zuckerberg van Facebook denkt dat de helft van de 45.000 personeelsleden ook na corona voorgoed thuis kan werken.

De bedrijven zijn niet uniek en zeker niet de eerste. En ‘voorgoed thuiswerken’ kan ook betekenen zolang de huidige directeur er is. Bij internetgigant Yahoo werd in 2013 thuiswerken rigoureus de nek omgedraaid door de nieuwe ceo Marissa Mayer. Zij vond dat iedereen fysiek aanwezig moest zijn om het best te kunnen presteren en te kunnen innoveren. Ook mensen met 1 of 2 thuiswerkdagen moesten eraan geloven.