Russische olieboycot: dure diesel treft transport en landbouw

Europa importeert ruwe olie en olieproducten uit Rusland. Daarbij is het vooral afhankelijk van diesel, zegt ING-econoom Rico Luman bij de Volkskrant. Een boycot betekent daarom een verdere prijsstijging. ‘Omdat we zelf niet voldoende diesel produceren, leunen we zwaar op Rusland. Dat zag je de afgelopen maanden: sinds de oorlog is de dieselprijs veel harder gestegen dan die van benzine. Die opwaartse druk gaat straks alleen maar toenemen.’

Dat is slecht nieuws voor wie een dieselauto voor de deur heeft. De dieselrijder was jarenlang spekkoper, deels omdat diesel per liter 30 tot 40 cent goedkoper was dan benzine. Dat prijsverschil is sinds de Russische invasie in Oekraïne op 24 februari drastisch geslonken: op dit moment betaal je voor een liter diesel slechts 9 cent minder dan benzine.

Dat verschil zal steeds kleiner worden, verwacht econoom Hans van Cleef van ABN Amro. Dat hangt niet alleen af van het wegvallen van Russische olie, maar ook van het Chinese coronabeleid. ,,De Europese voorraden zijn laag, maar door de lockdown in China is de vraag nog gedempt. Als ze daar alles weer opengooien, schiet de prijs omhoog."

'Verkoopprijs graan en suikerbieten omhoog'

Ook de rest van Nederland ontkomt dan niet aan de pijn van dure diesel. Een van de sectoren die veel diesel gebruikt is de landbouw. Neem het voorbeeld van akkerbouwer Tineke de Vries, tevens bestuurder bij Land- en Tuinbouworganisatie Nederland (LTO). In het Friese Hallum teelt De Vries aardappelen, graan en suikerbieten. Alle trekkers draaien, op de elektrische heftruck na, op diesel.

De afgelopen drie weken verbruikte De Vries 3.000 liter diesel om het land te bewerken. Daar betaalde ze 4.860 euro exclusief btw voor, ruim 1.800 euro meer dan een jaar eerder. De kostenstijging moet ze deels zelf incasseren. In andere gevallen kan ze haar oogst duurder verkopen. ,,De verkoopprijs van suikerbieten en pootaardappelen – driekwart van mijn omzet – gaat omhoog."

Alternatieven voor diesel heeft De Vries naar eigen zeggen niet. Er wordt in de landbouw weliswaar geëxperimenteerd met elektrische trekkers, maar die hebben een enorme accu nodig. En dus moet De Vries zuinig zijn met de brandstof, ‘of ik moet weer een paard voor de trekker zetten’.

Ook in de transportsector wordt veel diesel gebruikt. De brandstofprijzen berekent de transportsector door aan de klanten, zegt ING-econoom Luman. ,,Uit een inventarisatie van branchevereniging Transport en Logistiek Nederland (TLN) blijkt dat 80 procent van de bedrijven met een risicoclausule werkt: de opdrachtgever betaalt voor schommelingen in de brandstofprijzen. De meeste vrachtwagens rijden op diesel. De duurdere rekening komt op die manier direct bij de afnemers."

Dakkapellen later duurder

Die wentelen de stijging op hun beurt af op de consument. ‘Bij de supermarkt worden de boodschappen duurder’, zegt Luman. ,,Dat merk je ook bij goedkope kleding, speelgoed of huishoudartikelen, waarbij een relatief groot deel van de kosten opgaat aan transport. In andere gevallen duurt het even voor de stijging doorwerkt, zoals bij het transport van graan of staal. Dat merk je pas als je bijvoorbeeld een dakkapel plaatst."

Met de naderende olieboycot zet akkerbouwer en LTO-bestuurder De Vries zich schrap. Ze vindt dat we ‘alles moeten doen om Poetin te stoppen’, maar wil ook dat de voedselproductie overeind blijft. LTO is daarom voorstander van een accijnsverlaging voor de diesel die boeren gebruiken.

De transportsector is geen voorstander van het embargo op Russische olie, meldde de branchevereniging woensdag op Radio 1. TLN-voorzitter Elisabeth Post meent ‘dat een economische sanctie niet echt helpt bij een mens als Poetin.’ Ze vraagt zich daarom af of middel niet erger is dan de kwaal. ‘Als het betekent dat wij erger af zijn dan Poetin, weet ik niet of dit de juiste sanctie is.’