Quote 500 is jarig: 30 jaar relletjes

Negentien kogels op het pand aan de Singel in Amsterdam en één kogel door het raam van de kinderkamer in het huis van Maarten van den Biggelaar, de oprichter van Quote. Het zijn de hoogtijdagen van het zakenblad als in november 2003 in een nacht van zondag op maandag de redactie wordt beschoten. De kogels vliegen onder andere door het raam, op de plek van de toenmalige hoofdredacteur, Jort Kelder. "Dat waren spannende tijden," zegt hij. "Ik heb daar intens van genoten, omdat het echt ergens over ging."

Het ging goed met het blad. De advertentie-inkomsten stroomden binnen sinds de Quote 500, de jaarlijkse lijst met de vijfhonderd rijkste Nederlanders, in 1997 was gelanceerd. Maar niet alleen commercieel ging het goed. Quote zat ook in het oog van de orkaan. Kelder: "De onder - en bovenwereld was aan het vervlechten en wij schreven het op." Zo publiceerde Quote in november 2002 een foto van Willem Holleeder op een bankje, samen met vastgoedmagnaat Willem Endstra, die tot dan toe nooit in verband was gebracht met de onderwereld.

Het is eind jaren tachtig als op de redactie van Quote een jongen binnenwandelt, op dat moment student Nederlands recht aan de Universiteit Utrecht, met al direct een bepaalde bravoure. Jort Kelder heeft een sollicitatiegesprek voor een stage bij het zakenblad, met de oprichter van Quote. Van den Biggelaar kwam drie jaar eerder terug als student uit Detroit met de ambitie een tijdschrift te beginnen voor het bedrijfsleven, met het plan 'het stoute neefje van de zakenwereld' te worden. In het sollicitatiegesprek met Kelder is de sfeer direct ontspannen, de voeten gaan op tafel. Hij wordt aangenomen.

Tekst loopt door onder foto

Vier jaar na het sollicitatiegesprek wordt Kelder in 1993 hoofdredacteur. Het is de tijd van de nouveau riche; de jongens met het snelle, grote geld. "Werken bij Quote was toch een voortzetting van je studententijd. Weet je wie er toen werkten? Die gretige eind-twintigers en begin-dertigers zonder relatie, die verslaafd waren aan dat werk." Volgens Kelder was het in de jaren negentig, toen er ongeveer veertig mensen op de redactie werkten, een tijd van 'gaan, gaan, gaan'. "Journalistiek is geen vak voor getrouwde mannen. Leuk hoor, die columnisten in Amsterdam-Zuid die allemaal braaf een stukje schrijven. Maar jongens die dag en nacht doordouwen, die bandeloos zijn, die zijn meestal eind twintig. Die zijn net ervaren genoeg om niet al te grote, stomme fouten te maken. En net onervaren genoeg om overal met optimisme in te gaan. Daar hadden we er heel veel van."

Nederland was in de jaren negentig welvarend en Quote voer mee op dat succes, op de mannen die graag te koop liepen met hun nieuwe geld. Een logisch gevolg was dan ook de Quote 500. Het betekende de doorbraak voor het tijdschrift. Inmiddels is de jaarlijkse lijst het paradepaardje van het blad. Kelder: "Er heeft nog nooit een bedrag in gestaan dat klopt." Zo belde Hans Struik, van voedingsfabrikant Struik Foods Europe, Kelder eens op om te zeggen dat hij het niet eens was met het bedrag waarop zijn vermogen was geschat. Zijn vermogen zou namelijk veel meer bedragen. 'Ik heb onder andere nog een stuk grond in Curaçao,' zei hij. "Ik was daar juist heel blij mee," zegt Kelder. "Er zijn ook rijken die er heel negatief over doen, die niet op de lijst willen. Als ik vraag waarom, dan zeggen ze dat ze geld niet belangrijk vinden. Dan zeg ik altijd: als je het niet belangrijk vindt, stort het dan op Giro 555."

De volgende ochtend in november 2003, wanneer voor het eerst in Nederland een nieuwsredactie is beschoten, deinst Kelder niet terug. Tegen de redactie zegt hij dat het een teken is, dat zijn journalisten kennelijk op het goede spoor zitten. Kelder: "Ik leefde voor dat blad. Ik had me ervoor laten doodschieten." Wie verantwoordelijk was voor de dreigementen, is nooit duidelijk geworden. In het tv-programma Brandpunt Profiel, dat over Jort Kelder ging, valt de naam van Willem Holleeder. Hij zou op een middag drie uur lang bij een haringkraam, onder de redactie, hebben gestaan en naar boven hebben gekeken. De vermoedens waren er, maar bewezen is het nooit.

Wanneer Kelder in 2007 als hoofdredacteur vertrekt, wordt Sjoerd van Stokkum zijn opvolger. Het is aan hem de taak het blad te leiden in een veranderde tijd. Kelder: "In 2000 was het nog grappig als je met een Ferrari 360 met negenduizend toeren door de P.C. Hooftstraat reed. Als je dat in 2009 deed, zei de ene helft van de straat: ga jij eens die auto terugbrengen naar de bank, en de andere helft zei: doe even normaal, wat moet je met zo'n auto? De lol, de lichtheid was er een beetje van af."

Mirjam van den Broeke, die nu hoofdredacteur is sinds 2011, werkte destijds al bij Quote. "De formule van het blad leek minder te werken tijdens de crisis. De snelle jongens met de grote boten kregen nog steeds een podium. Onder het bewind van Sjoerd werd Quote een parmantig blad." Van den Broeke studeerde nog toen ze via Kelder stage mocht lopen. Vooral het Pietje Bellkarakter trok haar aan, 'de stoute dingen'. Quote lijkt nu een ander karakter te hebben dan in de succesvolle jaren negentig. Van den Broeke zoekt naar een nieuwe identiteit.

Wat nog steeds kenmerkend is voor het blad, zijn de rechtszaken, alle aangespannen door de tegenpartij. Zo eiste vastgoedinvesteerder Jonald Bouwhuis een miljoen euro, omdat een artikel over hem per ongeluk online was gekomen. En lopen er nog rechtszaken met Yves Gijrath, Haico Endstra (de broer van wijlen Willem) en met de boekhouder van Joep van den Nieuwenhuyzen.

De 'relletjes' horen volgens Van den Broeke een beetje bij Quote. De meest recente rel is het conflict met Wendy van Dijk. Quote schreef vorig jaar dat de presentatrice coke zou gebruiken. Van Dijk zei vervolgens in RTL Late Night dat het een marketingplan is. "Ze lachen er gewoon om," zei ze. Volgens Van den Broeke is dat absoluut niet waar. "Wij schreven iets op, dat grappig was bedoeld. En het werd geïnterpreteerd als serieuze journalistiek. Negatieve publiciteit is over het algemeen goed, maar dit is het enige incident waarvan ik denk: dat had niet gehoeven."

Aan het blad kleeft een beetje een poenig imago. "Maar onderschat niet, in mijn tijd, hoe waanzinnig groot die redactie was en dat wij toch behoorlijk wat graafjournalistiek hadden," zegt Kelder. "We hadden op een gegeven moment veertig man lopen. Quote heeft altijd de ambitie gehad om grote en meeslepende verhalen te schrijven. Voor mijn gevoel ging het om die nieuwsgierigheid."

De grote vraag is hoe Quote zich nu ontwikkelt in de zoektocht naar een nieuwe identiteit. Kelder pleit voor onderzoeksjournalistiek. Volgens hem is dat, en goede fotografie, de enige manier om een blad boven water te houden.

Van den Broeke is het daar niet helemaal mee eens. "Ik denk dat onderzoeksjournalistiek altijd een belangrijke pijler blijft van Quote, maar naar mijn mening zorgt de mix van diepgravende onderzoeksverhalen en een inkijkje in de levensstijl van de happy few voor een succesvol blad, ook in de toekomst."

Kelder is er duidelijk over: "Het enige advies dat ik kan geven is onderzoeksjournalistiek, onderzoeksjournalistiek, onderzoeksjournalistiek. Dat is uiteindelijk het enige relevante op termijn waar we op zitten te wachten. Al die kleine nieuwtjes; het zal allemaal wel. De grote, meeslepende verhalen, dat is het enige waarin een maandblad het verschil kan maken met het dagelijkse nieuws. En daar moet je dan heel goed in zijn."