50-jarig jubileum bij Vredestein

Leo Franken (65) uit Oldenzaal is een van de weinige werknemers van Vredestein die al vijftig jaar zijn brood verdient bij de grootste particuliere werkgever van Enschede. Hij maakte de halve eeuw vol in het zicht van de eindstreep. Eind volgende maand gaat hij met pensioen.

Werk in plaats van schoolLeo maakte de mavo niet af. Hij ging liever werken en kwam als 14-jarige terecht in de Enschedese textielindustrie, bij Scholten & Van Heek.

"Mijn moeder zag een ventje in een overall die drie maten te groot was. Ze heeft mijn broer Hans gevraagd of die niet een baantje voor mij kon regelen op zijn werk, bij Vredestein. Dat is gelukt. Aan sollicitanten vroegen ze altijd of er ook familie in het bedrijf werkte. Als dat zo was, kon je bij wijze van spreken meteen een overall aantrekken, dan was het goed."

SmerigVredestein was nog amper geautomatiseerd. Het werk in de fabriek was zwaar en smerig. "Ze kwamen altijd pikzwart uit de mengerij."

Douches had het bedrijf toen nog niet. "Dus werden de werknemers met een auto naar het badhuis gebracht. Totdat ze daar niet meer mochten komen, omdat ze zo verschrikkelijk onder het roet zaten."

Nederlanders waren in de jaren '60 en '70 moeilijk te porren voor het zware fabriekswerk bij Vredestein. Daarom werden arbeidskrachten in het buitenland geworven. Met bussen tegelijk werden de extra 'handjes' overal vandaan gehaald: Schotland, Joegoslavië, Spanje, Portugal, Turkije en Tunesië.

PostkamerFranken zelf hoefde zich niet vuil te maken, want hij kwam als jongste bediende terecht in de postkamer. Elke dag maakte hij twee rondjes door de hele fabriek en leerde zo al snel de collega's kennen. Na de textielfabriek de autobandenindustrie, hij keek zijn ogen uit. "Het was hier zo gigantisch! Ik zie nog voor me hoe een enorme locomotief met goederenwagons het terrein van het bedrijf opreed." De treinrails liggen er nog, maar worden al lang niet meer gebruikt.

In de fabrieksleiding zaten in die jaren mensen van adel en aanzien. Jonkheren, bekend met de koninklijke familie en van wie sommigen zich bezighielden met de autoracerij. Of familie van Emile Schiff, de stichter van de Vredesteinfabrieken. Ons kende ons, zo ging dat in de bedrijfstop.

VeranderingenLeo Franken maakte in de loop der jaren heel wat veranderingen mee. Niet alleen de ontwikkeling van amper geautomatiseerd - naar een hightechbedrijf dat premiumbanden levert voor onder andere BMW, Jaguar, Land Rover, Mercedes-Benz en Porsche. Maar ook wat eigenaren betreft. Van het Amerikaanse Goodrich, de Nederlandse Staat en het Russische Amtel, naar het huidige Indiase Apollo Tyres.

In de jaren 70 vond Franken het niet altijd prettig op het werk. Het ging slecht met de fabriek onder eigenaar Goodrich. De Nederlandse Staat greep in 1976 in om Vredestein van de ondergang te behoeden en nam 49 procent van de aandelen over. "Toen is ook intensief begonnen met automatiseren."

ReorganisatiesDat leidde tot twee fikse reorganisaties die veel banen kostten. Ook Franken raakte zijn baan op de toen nog volledig handmatig werkende boekhouding kwijt. Na een paar dagen werd hij weer aangenomen, in een andere functie. "Ik weet nog dat de hele vrachtwagenbandenproductie er toen uit werd gedaan. De stemming in het hele bedrijf was grimmig." Zijn carrière zal hij afsluiten als CWW'er, oftewel canvas-wegwerker. Dat is technisch precisiewerk waarvoor hij dankzij zijn werkgever diploma's heeft gehaald.

Tegenwoordig worden in de fabriek vijfploegendiensten gedraaid. Die bevallen Franken veel beter dan het drie- en vierploegensysteem. "Fysiek kan ik dat zelfs op mijn 65e best aan. Als ik nachtdienst heb, verdeel ik mijn uren slaap in twee blokken en eet ik tussendoor. Dat werkt voor mij het beste. Ik kom geen slaap meer tekort."

KleinkinderenNog even, dan zit de halve eeuw bij Vredestein er voor hem op. Hobby's heeft hij nog niet, lid van een vereniging is hij niet. "Dat gaat niet als je in ploegendienst werkt. Maar we hebben twee kleinkinderen van 2 en bijna 5, waar we twee dagen in de week op passen. Dat zal straks veel gemakkelijker gaan. Daar verheug ik me echt op."

Foto: Leo Franken (Lars Smook)