Nieuws Agro
Waarom boeren zo belangrijk zijn voor de Nederlandse economie
Boze en bezorgde boeren protesteren vandaag met tractor en al in Den Haag vanwege het strenge stikstofbeleid, voor een belangrijk deel gericht op de agrarische sector. De actie heeft enorme files tot gevolg. Vervelend, die verkeerschaos? Ja. Maar vergeet niet: de boeren zijn enorm belangrijk voor onze economie. Vier vragen over de staat van onze boeren.
Drentse boeren blokkeren met hun trekkers de snelweg A28 bij Hoogeveen. De boeren voegen zich bij een landelijk protest op het Malieveld in Den Haag onder de naam #Agractie.
Hoeveel boeren zijn er eigenlijk in Nederland?
53.919 volgens de laatste cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Dat was aan het begin van het jaar. Daarmee vertegenwoordigen de boeren 0,006 procent van de totale werkgelegenheid in Nederland. Inmiddels zal het aantal agrariërs minder zijn, want per dag stoppen gemiddeld drie boerenbedrijven. Die trend is al jaren aan de gang, zo schrijft het AD.
De grootste groep zijn de melkveehouders. Daarvan zijn er zo’n 16.000. Daarnaast zijn er bijna 11.000 akkerbouwers en ruim 6.700 bedrijven in de tuinbouw. Zowel glastuinders als vollegrondstelers. Daarnaast zijn er nog zo’n 5.300 bedrijven actief in de varkenshouderij.
Aantallen bedrijven zegt overigens niet alles. Want in de pluimveehouderij zijn bijvoorbeeld nog geen 1.500 bedrijven actief. Maar die huisvesten wel 35 miljoen leghennen en 48 miljoen vleeskuikens.
''De grootste groep boeren zijn de melkveehouders. Daarvan zijn er zo’n 16.000''
Hoeveel verdienen de boeren?
Het cliché is dat boeren altijd klagen. Maar hebben boeren zo veel te klagen? Het gemiddelde inkomen in de agrarische sector was vorig jaar 42.000 euro. In 2017 was het gemiddeld inkomen nog 71.000 euro. Maar dat gemiddelde zegt niet zo heel veel. De verschillen tussen de sectoren zijn groot, maar ook binnen sectoren zijn er grote verschillen.
Boeren zijn gewend dat de inkomens enorm kunnen fluctueren. Een mislukte oogst, of een hoge melkprijs kunnen van jaar tot jaar voor flinke inkomensschommelingen zorgen. Maar ook in goede jaren is het voor veel boeren sappelen.
Neem de melkveehouderij. Daar was het gemiddeld inkomen vorig jaar 30.400 euro. Maar melkveehouders op de zandgronden verdienden gemiddeld 23.000 euro. De collega’s op de klei- en veenweidegronden haalden nog 40.000 binnen. De boeren op de zandgrond hadden veel last van de droogte.
Bij de akkerbouwers is het beeld ook zeer gemengd. Tegenover een gemiddeld inkomen van 40.000 euro in 2018 staat een schamele 3000 euro voor een akkerbouwer in het zuidwestelijk kleigebied. Daar sloeg de droogte flink toe. Boeren op de noordelijke kleigronden hadden een veel beter jaar en konden gemiddeld een kleine 80.000 euro bijschrijven.
Varkenshouders hadden afgelopen jaar gemiddeld een heel slecht jaar. Ze legden 29.000 euro toe op het fokken en mesten van de dieren. In 2017 verdienden ze gemiddeld nog 138.000 euro. Maar ook hier zijn de verschillen groot. Sommige varkenshouders zaten 53.000 euro negatief, terwijl anderen toch nog 22.500 euro wisten te verdienen.
Lees ook: Jacco Vonhof (MKB-Nederland): stikstof, wat kan wél?
Hoeveel boeren gaan er eigenlijk failliet?
Dat zijn er niet zo veel. Niet voor niets is het adagium onder boeren ‘arm leven, rijk sterven’. Zeker akkerbouwers en melkveebedrijven hebben voor miljoenen euro’s vermogen. Dat is de grond die ze bezitten. Dat geld zit in het bedrijf en blijft daar zitten. Dat is een stevige en vaak noodzakelijke buffer. Boeren zijn gewend dat de prijzen, dus de opbrengsten, sterk fluctueren. Dan is een buffer welkom om de klappen op te vangen. Ook de banken weten dat vette en magere jaren elkaar afwisselen en laten een boerenbedrijf niet snel vallen.
Dat arm leven is niet alleen maar een gezegde. In 2017, toch een topjaar voor de landbouw, zaten drie op de tien boerenbedrijven onder het minimuminkomen, blijkt uit cijfers van Wageningen Research, een onderdeel van de Universiteit Wageningen. In 2016 werkten zelfs vier op de tien boeren voor minder dan het minimuminkomen.
Lees ook: Advies Remkes: Ondernemersorganisaties nog steeds bezorgd over stikstofkwestie
Wat leveren de boeren ons op aan welvaart?
De boeren wijzen er graag op dat zij het zijn die voor ons voedsel zorgen. Dat is terecht, alleen produceren boeren veel en veel meer dan we in Nederland kunnen opeten. Nederland is een agrarische grootmacht in de wereld. Nederland is een van de grootste voedselexporteurs ter wereld. Het economisch belang van de sector is groot. Boeren en tuinders produceerden voor een kleine 30 miljard euro aan landbouwproducten.
Daar blijft het niet bij. De beesten moeten eten, de akkerbouwer moet zaad kopen en kunstmest en de koe wil ’s winters in een warme stal staan. Dat levert allemaal werk op dat direct afhankelijk is van de agrarische activiteiten.
En we importeren veel, bijvoorbeeld cacao. Grondstoffen die hier verwerkt worden en vervolgens geëxporteerd. Ook het overgrote deel van de binnenlandse productie gaat, na bewerking, de grens over. In totaal werken er ruim 600.000 mensen in banens die direct afhankelijk zijn van de agrarische productie.
Elke boer houdt dus ruim tien mensen aan het werk in Nederland. En de landbouw levert een forse bijdrage aan de handelsbalans. Per jaar exporteert Nederland voor zo’n 45 miljard euro aan landbouwgoederen.
