Airbnb voor patiënt en medicijn

Ronald Brus (Pijnacker, 1963) is een gretige man. Bijna anderhalf uur lang spreekt hij bevlogen over de farmaceutische industrie en haar tekortkomingen. In de korte pauzes die hij zichzelf gunt, neemt hij happen uit drie opeengestapelde plakken ontbijtkoek en slaat hij twee dubbele espresso's achterover.

Boodschap

Brus heeft dan ook een urgente boodschap. Voor geneesmiddelenproducenten, maar ook voor patiënten. "De foeilelijke kerstboom die we met z'n allen hebben opgetuigd, moet worden afgebroken," zegt de arts en ondernemer. Het is voor hem niet de vraag óf dat gebeurt, maar wanneer.

Nieuw bedrijf

Brus kent de opgetuigde kerstboom goed. Sterker nog, twee hardcore farmabedrijven waar hij werkte - Zambon en Forest Labs - hingen bij wijze van spreken de kerstballen op. Maar nadat Brus financieel onafhankelijk was geworden door een klapper met de verkoop van het Nederlandse farmabedrijf Crucell, begon hij met een investering van 2,7 miljoen een nieuw bedrijf: MyTomorrows. De dood van zijn vader heeft daarbij een grote rol gespeeld.

Frustratie

"Ik ben dit bedrijf begonnen uit frustratie," zegt Brus. "Mijn vader kreeg longkanker en was ten dode opgeschreven. Onze hoop was gevestigd op een middel dat veelbelovende resultaten toonde in tests in de Verenigde Staten, maar zelfs met mijn netwerk kon ik mijn vader er niet aan helpen."

Goedgekeurd

De vader van Brus overleed in 2012. Inmiddels is het middel - Keytruda - een goedgekeurd, maar peperduur middel dat wordt gebruikt bij verschillende vormen van kanker. "Hij had er profijt van kunnen hebben," aldus Brus.

Noodkreet

Met MyTomorrows wil Brus tegemoetkomen aan de noodkreet van mensen als zijn vader. In de Pilotenstraat in Zuid sleutelt hij sinds vijf jaar aan een model waarbij medicatie die nog in de testfase verkeert, makkelijker beschikbaar komt voor patiënten. Ook knaagt Brus met het model aan de wortels van de farmaceutische industrie.

Miljardenconcerns

De reden dat kankermedicatie zo duur is, is dat praktisch alleen farmaceutische miljardenconcerns de laatste onderzoeksfase voor toetreding tot de markt (het fase-3-onderzoek) kunnen betalen, betoogt Brus. Het businessmodel van de Big Pharma is zodoende heel eenvoudig: je neemt kleinere bedrijven met een veelbelovend middel over, je financiert zelf de laatste, dure onderzoeksfase, en je haalt het rendement uit de investering dubbel en dwars terug als het middel eenmaal is toegelaten tot de markt. "Grote farmacieconcerns functioneren eigenlijk als bank," aldus Brus.

Vereenvoudigen

Wat MyTomorrows wil, is het fase-3-onderzoek vereenvoudigen. Het Amsterdamse bedrijf koppelt patiënten aan kleinere farmaceutische bedrijven, waardoor de laatste onderzoeksfase goedkoper wordt en de Big Pharma niet als bank kunnen functioneren. Op die wijze hoeft 'de bank' het geld niet terug te verdienen en dalen de prijzen, doceert Brus.

Gelijkenissen Airbnb

"Zoals Airbnb vakantiegangers koppelt aan mensen die een vakantiehuis willen verhuren, koppelen wij patiënten aan kleine farmabedrijven," aldus Brus. Net als bij Airbnb recenseren gebruikers het middel. Net als bij Airbnb heeft MyTomorrows geen eigen eindproduct, maar koppelt het twee databestanden aan elkaar. En net als bij Airbnb vraagt MyTomorrows bemiddelingskosten: vijf procent van de omzet als het middel eenmaal wordt toegelaten tot de markt.

Onder toezicht

Gebruik van de experimentele geneesmiddelen via MyTomorrows is voor patiënten gratis. Wel moeten patiënten de middelen gebruiken onder artsentoezicht. Door een 'informed consent' te ondertekenen, onderschrijven ze dat ze weten waar ze aan beginnen.

Eigen keuze

Weliswaar bieden farmaceutische concerns via 'compassionate use' eveneens veelbelovende experimentele middelen gratis aan patiënten aan, maar Brus vindt dat beter gekanaliseerd moet worden welke bedrijven dat voor welke patiënten doen. "Patiënten moeten zelf die keuze kunnen maken."

Wachten op de golf

MyTomorrows telt inmiddels vijftig werknemers en is actief in zeventien landen. Investeerders, onder wie Kees Koolen, ex-topman van Booking.com, staken in totaal al 20 miljoen in het bedrijf. "We liggen als surfers in het water te wachten op de golf," zegt Brus. "Die golf komt eraan, het is alleen de vraag wanneer we worden meegenomen."

Reacties

Waakzaam

Professor René Bernards, kankeronderzoeker in het Antoni van Leeuwenhoek: "Het is positief dat patiënten gratis gebruik kunnen maken van experimentele medicatie. Ik betwijfel of het onderzoek van MyTomorrows grondig genoeg is om een middel toe te laten tot de geneesmiddelenmarkt. Het onderzoek lijkt meer anekdotisch bewijs te verzamelen in plaats van wetenschappelijk bewijs. Verder werkt niet elk experimenteel middel, dus we moeten waakzaam zijn voor valse hoop."

Mediadruk

Astrid Nollen, ex-kankerpatiënt die de ziekte overleefde dankzij een 'compassionate use'-programma van de farmaceutische industrie: "Ik juich het initiatief om patiënten en artsen te helpen in hun zoektocht naar mogelijke behandelingen toe. In 2014 probeerde MyTomorrows echter met mediadruk een patiënt te werven voor een middel waar al een onderzoek naar liep. Dat vond ik slecht, omdat het de kans op registratie van het medicijn verkleinde en andere patiënten zich achtergesteld voelden. Patiënten zijn niet gebaat bij onderlinge strijd. Ook is het niet de bedoeling dat een grote groep patiënten langer moet wachten op het middel door geforceerde toetreding van één patiënt."

Veelbelovende ontwikkeling

Woordvoerder Merit Boersma van de brancheorganisatie Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen: "Het is een veelbelovende ontwikkeling die we met belangstelling volgen. Het is goed als er initiatieven zijn die de toegang voor patiënten tot nieuwe geneesmiddelen versnellen. Ook onze leden zijn hiermee bezig, bijvoorbeeld door het gratis beschikbaar stellen van geneesmiddelen aan patiënten die niet deelnemen aan klinisch onderzoek. Ook bestaan er 'adaptive pathways', waarmee kleine patiëntgroepen eerder toegang krijgen tot nieuwe behandelingen. Wel moet versnelde beschikbaarheid van nieuwe geneesmiddelen altijd voldoen aan bestaande veiligheidseisen."