De vele biersoorten van de Budelse

Midden in het centrum van Budel zit de Budelse Brouwerij, de ambachtelijke bierbrouwerij van de familie Arts. "Het anker in ons logo staat symbool voor Hoop, de naam waaronder de brouwerij in 1870 werd opgericht", vertelt Carine Arts. Samen met haar broers Harry en Gerard is zij de vierde generatie in de brouwerij. "Met vijftien man zijn we een kleine brouwerij. Toch produceren we veel verschillende bieren. We hebben in totaal achttien soorten, waarvan tien biologische bieren."

Duurzaamheid zit volgens Arts al lange tijd verweven in het productieproces. "Wij waren een van de eerste brouwerijen die biologisch geteelde grondstoffen gebruikten. Daarnaast maken we gebruik van groene stroom en gas voor een klimaatneutraal brouwproces", zegt Arts terwijl ze het laboratorium binnenloopt. "Om de kwaliteit van onze bieren te waarborgen, worden op verschillende plaatsen in de brouwerij monsters genomen. Daarmee kunnen we tijdens het hele proces hier in het laboratorium controleren of het bier de juiste waarden heeft."

Het brouwproces begint met het filteren van ijzer uit het water met behulp van een zandbed. "Verder wordt het water niet behandeld. Natuurlijk en zacht water is kenmerkend voor ons bier", vertelt Arts. Via een smalle trap komen we op een kleine zolder met een mooi uitzicht over het dorp. Op de vloer liggen zakken mout opgestapeld en in de hoek staat een moutmolen. "Dit is de moutzolder waar we verschillende soorten mout opslaan, een van de hoofdingrediënten van bier. Mout is graan dat verwerkt is tot gedroogde, gekiemde korrels. Hoe meer mout, hoe zwaarder het bier."

Het gefilterde water gaat samen met het mout in een ketel die wordt opgestookt tot een temperatuur van rond de 65 graden. Doel van dit proces, ook wel ‘maischen’, is het omzetten van zetmeel in vergistbare suikers. Vervolgens gaat het brouwsel naar de filterkuip. Deze heeft een geperforeerde bodem om de vaste bestanddelen van de vloeistof te scheiden. Het achterblijvende moutrestant heet bierbostel, een bron van eiwit dat wordt gebruikt als veevoer. De geklaarde vloeistof die overblijft is wort.

"Hieraan voegen we hop toe. Dit geeft het bier zijn aangename bittere smaak en het draagt bij aan de houdbaarheid van bier", zegt Arts, terwijl de brouwmeester hop in de kookketel met een inhoud van 8000 liter gooit. De volgende stap in het proces is het koelen van het wort tot 12 graden. Daarna volgt de gisting in gisttanks of in grote kuipen. Eén van de open gistkuipen is gevuld met Budels Pilsener. "Hier blijft het ongeveer een week in liggen om te gisten", vertelt Arts. "Tijdens het gisten worden de suikers in het wort omgezet in alcohol en koolzuur. Het gistproces is tevens bepalend voor de smaak van het bier. Vandaar dat iedere brouwer zijn eigen gistcultuur heeft."

Via donkere gangen komen we in een andere gistkelder. Er hangt een fruitige geur. In deze gistkuip is alleen een dikke laag schuim te zien. "Dit is Budels Weizen, een tarwebier Duitse stijl. Het wordt gebrouwen uit ongeveer de helft tarwemout en de helft gerstemout. Pils is ondergistend bier, Weizen zoals je ziet een bovengistend bier." Met een saccharometer meet een medewerker de dichtheid, of ‘densiteit’, van het bier, wat aangeeft hoe ver het vergist is. "Hij meet dus eigenlijk het suikergehalte", legt Arts uit. "Hoe minder suiker er in het bier aanwezig is, hoe meer alcohol het bevat."

Bij een temperatuur van 2 graden Celsius vindt de nagisting plaats in de lagerkelder. Dit zorgt ervoor dat de smaak zich goed kan ontwikkelen. De lagertanks zijn goed afgesloten, zodat het koolzuur niet kan ontsnappen. Na ongeveer zes weken nagisten is het, na filtratie, tijd om vaten of flessen te vullen. Gebruikte bierflesjes gaan eerst door een spoelmachine met verschillende baden. "Een soort vaatwasser voor bierflesjes", noemt Arts het.

Met behulp van een flesseninspector met licht wordt gecontroleerd of de flesjes goed schoon zijn. Via een leiding onder de grond komt het bier vanuit de helderbiertank in de flessenvulmachine. Tot slot nog even afwerken met een etiket en het flesje is klaar voor consument. Arts: "Zelf houd ik erg van de seizoensbieren, Budels Lentebock en Budels Herfstbock. Budels Pilsener is ook een van mijn favorieten, omdat het lekker fris en zacht is."

Gerelateerde artikelen:Explosieve groei in lokaal gebrouwen bierBrabantse Sint Servattumus brouwerij groeit hardVlaardings biertje verovert ook RotterdamBier & Co scout de meest bijzondere biertjes'We krijgen nooit genoeg van Gelderse speciaalbieren'