De groeiambities van easyJet-topvrouw Carolyn McCall

Een 'no-brainer' noemt Carolyn McCall (55) het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU. ,,Een luchtvaartmaatschappij die vrij kan vliegen in 28 landen kan daar natuurlijk niet vóór zijn." Maar ja, dat is een gepasseerd station. De Britse uittredingswens is inmiddels geformaliseerd, de postbode heeft de Artikel 50-brief van Theresa May woensdag in Brussel op de mat gegooid, dus ook easyJet moet verder. En inmiddels bekijkt McCall de Brexit met een haar kenmerkende nuchterheid. ,,Als de EU uit 27 landen blijft bestaan en er is maar één afhaker, dan is het verschil met de bestaande situatie niet zo groot. Er zijn nu ook landen die niet bij het Schengengebied horen (onder meer het VK, Ierland en Roemenië, red.), dus als luchtvaartmaatschappij moeten we al rekening houden met verschillende regels."

Geen directiekamer

McCall ontvangt haar bezoek in een onaanzienlijk vergaderzaaltje in de vliegtuighangar die easyJet heeft omgebouwd tot hoofdkantoor. Geloof het of niet: de Britse heeft, hoewel haar salaris in sommige jaren boven de 8 miljoen euro uitsteeg, geen directiekamer. Ze doet haar werk op een drukke kantoorvloer. Naast de afdeling marketing, vlakbij de planners. Tijdens het interview overschrijdt de temperatuur op deze warme dag ruimschoots de 20 graden. Airco kapot, of vergeten aan te zetten. Het deert haar niet. Wie prijs stelt op luxe kan beter een andere werkgever zoeken. Elke willekeurige schoolkantine kan zich meten met het bedrijfsrestaurant van easyJet. Een tafelvoetbalspel, dat is het wel qua franje.

Nog even over de Brexit: de oranje vloot lobbyt volop voor minimale schade. ,,De beste uitkomst is dat er een luchtvaartakkoord komt dat er precies zo uitziet als de huidige situatie. Of dat mogelijk is? Geen idee."

Air operator certificate

Om er voor te zorgen dat easyJet ongehinderd door Europa mag blijven vliegen, past de maatschappij haar structuur aan. Het bedrijf gaat een zogenoemd Europees 'air operator certificate' aanvragen. Met zo'n vergunning blijft het voor de piloten van McCall mogelijk om vluchten binnen Europa uit te voeren. Het hoofdkwartier blijft gewoon op luchthaven Luton in Londen

Met die piloten van McCall - in het Indiaase Bangalore geboren als enig kind van een Schotse vader en een Ierse moeder - is iets bijzonders aan de hand. Nog steeds is meer dan 90 procent van de gezagvoerders man. ,,Wij moedigen daarom onze vrouwelijke piloten aan om in hun land van herkomst scholen te bezoeken. Zodat meisjes zien dat het heel normaal is om zo'n functie te hebben. Ze moeten rolmodellen hebben. "

Net zoals zij zelf een rolmodel is - tegen wil en dank. Als vrouwelijke ceo van een megabedrijf is ze nog steeds een uitzondering. ,,Ik weet dat ik een rolmodel ben, maar zie mezelf niet zo. Ik zie mezelf als een ceo en een zakenmens."

Het is vreemd dat uw vrouw-zijn een factor is, anno 2017.

,,Ja, dat bedoel ik. Ik krijg de vraag vaak. Hoe doe je het toch, met je familie? Ik vraag dan: vraag je dat ook aan mannen? Heb jij dat ook aan Pieter Elbers (topman van KLM, red.) gevraagd? Ja? Wat zei hij?"

Dat hij zijn kinderen niet altijd even vaak ziet.

,,Dat vind ik jammer voor hem. Je moet de balans bewaren, mannen net zo goed als vrouwen. Je kinderen niet zien: dat is weird. Kijk, ik zie ze ook niet iedere avond. Maar ik doe altijd mijn best. Dan ga ik op tijd naar huis, en werk ik daarna verder."

Ook na zeven jaar wil McCall niets anders dan easyJet-baas zijn, zegt ze. Wat volgens haar scheelt: ze bestuurt een dynamisch bedrijf, met 'een nieuw model'. Maar is dat nog wel zo? Twintig jaar geleden misschien, maar nu? De vernieuwing zit bij de prijsvechters die goedkoop naar de VS vliegen. McCall kijkt de kat uit de boom. ,,We hebben meer dan genoeg te doen in Europa. Maar we volgen met belangstelling wat British Airways en Norwegian doen. Het kan interessant zijn."

Doet u nu niet hetzelfde als de traditionele maatschappijen deden toen easyJet doorbrak?

,,Nee, er is een groot verschil. We hebben al een heel goed model: tegen lage kosten vliegen in Europa. En we verdienen nu ook niks overzees. De traditionele maatschappijen wel: juist dáár verdienen zij hun geld. Voor ons is het allemaal bonus. Ik ga geen risico nemen zolang ik nog zoveel uitdagingen heb in Europa."

Als we het over Europa hebben, hebben we het natuurlijk ook over Nederland. Belangrijk discussiepunt is de uitbreiding van luchthaven Lelystad, die gaat dienen als overloopgebied voor het overvolle Schiphol. Jaarlijks moeten 45.000 vliegbewegingen via Lelystad gaan lopen. Net als veel andere maatschappijen heeft easyJet er absoluut geen trek in om richting de Flevopolder te vliegen. ,,We hadden nooit een basis op Schiphol geopend als we wisten dat we op termijn naar Lelystad zouden moeten."

Niemand wil vanaf Lelystad vliegen, is de indruk. Maar uiteindelijk moet iemand die kant op.

,,Vakantievliegers en andere prijsvechters willen denk ik best, voor de juiste prijs. Voor ons is het geen optie. Wij vliegen alleen tussen primaire luchthavens. Meer dan 30 procent van onze passagiers is zakenreiziger. Ik denk dat niemand op de luchthaven wil dat wij naar Lelystad gaan. EasyJet brengt mensen naar Amsterdam die daar voorheen nooit aan gedacht hadden. Daarom vinden vliegvelden ons leuk."

EasyJet is de vijfde luchtvaartmaatschappij van Europa, goed voor een jaaromzet van zo'n vijf miljard euro. De markt groeit nog steeds als kool, en dat is niet zonder gevolgen. De situatie op Schiphol is tekenend. Nu al wordt het voor 2020 afgesproken maximum van 500.000 vliegbewegingen doorbroken. De overlast groeit mee. Waar andere sectoren zichzelf ambitieuze CO2-doelstellingen opleggen, ontsnapt de luchtvaart keer op keer aan serieuze maatregelen.

Toch stelt McCall dat easyJet 'een goede buur' is voor bewoners rond Schiphol. ,,Onze nieuwe toestellen zorgen voor een geluidsreductie van 56 procent en verbruiken 15 procent minder brandstof. Daarnaast zitten onze vliegtuigen relatief vol. Daardoor is de uitstoot per passagier lager. We hebben een goed ecologisch verhaal."

Is dat zo? U wilt 8 procent per jaar groeien. Zelfs met zuinige toestellen neemt de totale uitstoot toe.

,,EasyJet stoot omgerekend 22 procent minder uit dan concurrenten op dezelfde trajecten. We gebruiken lichtgewicht trolleys, lichtgewicht stoelen, en onze piloten gebruiken bij het taxiën maar één motor."

Vliegen op kerosine blijft vervuilend.

,,We houden de biobrandstoffen in de gaten. Zo gauw die rendabel worden, gaan we er mee aan de slag."