De ondernemerslessen van Van der Leegte

Les 1: gezond chauvinisme

Oprechte liefde. Voor Eindhoven, Brabant en Nederland. Wim van der Leegte wilde altijd aantonen dat de industrie ook in deze moderne tijden nog levensvatbaar is in de Lage Landen. Die betrokkenheid is de reden dat hij vier jaar geleden het noodlijdende NedCar, Nederlands enige autofabriek, besloot te redden. ,,Ik dacht aan de mensen die er decennia hadden gewerkt en lag er letterlijk wakker van." De wonderbaarlijke redding slaagde, zijn zoveelste. En kijk nu: de 19-jarige hts-student die in 1966 noodgedwongen het metaalbedrijfje van zijn overspannen vader Pieter overnam, laat een conglomeraat na van 88 bedrijven, bijna 13.000 medewerkers en een omzet van 3 miljard euro. Een groep werkmaatschappijen die auto's, bussen, maar ook luchtveersystemen, Dopper-waterflessen, zonnebanken, sigarenverpakkingsmachines en verkeersborden fabriceren.

Het is het gebruikelijke procedé voor snelgroeiende ondernemingen: met een beursgang vergaren de oprichters miljarden voor uitbreiding en lopen ondertussen zelf binnen. Zo niet Van der Leegte: geld is nooit de drijfveer geweest, ook heeft hij niks met aandeelhouderswaarde. Hij hecht aan zijn autonomie en koopt bedrijven om ze beter te maken, niet voor de maximale winst. ,,Ik heb aan Philips en DAF gezien wat er gebeurt als je van familiebedrijf overstapt naar de beurs. Daar wordt het niet beter van", zegt hij.

Van der Leegte is superloyaal naar de werknemers en hun gezinnen die zijn bedrijf groot hebben gemaakt. Hij houdt niet van outsourcing naar lagelonenlanden. Goede vakmensen zijn iets om zéér zuinig op te zijn, meent hij. Hoewel driekwart van VDL's omzet uit het buitenland komt, is viervijfde van het personeel in Nederland werkzaam. Door her en der slim te automatiseren en scherp naar de kosten te kijken, gaat dat niet ten koste van de winst. Omdat VDL's bedrijven elkaars toeleverancier zijn, kunnen verliezen bij een minder onderdeel worden opgevangen door winsten elders. Grote ontslagrondes kende Van der Leegte na 1978 daardoor niet meer. Wel zette hij de deeltijd-WW in, onder meer bij de heropbouw van NedCar.

Van der Leegde haalde zijn kennis als ondernemer altijd uit de praktijk. Hij spot met op dure businessschools onderwezen lessen. Liever baseert de Brabander zich op 'ouderwetse' waarden als eerlijkheid, trouw, zuinigheid en vlijt. Een hard geleerde les is het nauwkeurig monitoren van de eigen boekhouding. Bij zijn vaders verliesdraaiende bedrijf introduceerde hij de nacalculatie, waarmee exact te controleren valt of de prijs van producten correct is ingeschat.

Niet alles wat Wim van der Leegte aanraakte, veranderde in goud. Een aantal malen sloeg hij de plank mis. ,,Ooit ben ik in de detailhandel gegaan. Bruingoed. Witgoed. Horn, Megapool. Allemaal narigheid." Een fietsenfabriek en botenfirma faalden ook. De risico's waren echter altijd gecalculeerd. Hij heeft dan ook nergens spijt van. ,,Ik heb precies gevonden wat ik zocht." Het opkopen van NedCar is eveneens een verantwoord besluit: inmiddels werken er drieduizend mensen in Born, waarvan honderden werkloos waren. Dit najaar werd bekend dat VDL nóg eens 800 mensen zoekt. Dagelijks rollen er voor BMW drie types Mini's van de lopende band, waaronder sinds kort de Mini Countryman.

Voor dit stuk is mede geput uit artikelen over VDL van het Eindhovens Dagblad.