Toekomst wolkenkrabbers: hout is het nieuwe beton

Bij een bijzonder bouwproject hoort een passende bijnaam. Die is alvast binnen. Londenaren noemen de Oakwood Tower van tachtig verdiepingen al 'de tandenstoker'.

Hout is een zeldzaamheid in de skyline van steden. Maar de ontwerpers van het appartementencomplex voorspellen dat het materiaal de bouwsector volledig op zijn kop zal zetten. Precies zoals glas, staal en beton dat in het verleden deden.

KernBouwen met hout gaat sneller en houten wolkenkrabbers zijn minder zwaar. Het risico op brand is niet per se groter dan bij staal. Grote stukken hout zijn moeilijk in brand te krijgen. "Als het toch gebeurt, mag de brand een draagconstructie pas na 30 minuten aantasten", zegt Lynn Ewalts van ANA Architecten en ontwerper van houten woningen in Amsterdam. "Die constructie blijft dan overigens gewoon staan, omdat het vuur niet doordringt tot de kern. Staal dat te heet wordt, knakt meteen doormidden."

De afgelopen 5 jaar zijn op verschillende plekken in de wereld al hoge gebouwen van hout neergezet. In het Canadese Vancouver is onlangs begonnen met een houten toren, die met achttien verdiepingen een stuk lager wordt dan Oakland Tower. De Noorse stad Bergen heeft momenteel het hoogste volledig houten gebouw, van veertien verdiepingen.

DuurzaamheidVolgens Ewalts wint hout aan populariteit omdat mensen het associëren met de natuur en duurzaamheid. "De productie van staal en cement kost enorm veel energie, waarbij veel CO2 vrijkomt. Hout heeft dat probleem minder. En omdat hout lichter is, kost ook het transport minder energie."

Het hout wordt gestoomd en gereinigd, wat vrijwel alle bacteriën doodt. "Eventueel wordt het geïmpregneerd. Vervolgens heb je er jaren geen omkijken meer naar", aldus Ewalts. De onderdelen kunnen in de fabriek worden gemaakt en op de bouwplaats als een soort Ikea-bouwpakket in elkaar worden gezet. Dat spaart tijd en geld.

Brandwerende lijmNieuwe technieken voeden de belangstelling voor de houten wolkenkrabber. Er zijn allerlei supersterke houtsamenstellingen waarmee heel hoge gebouwen kunnen worden gemaakt, aldus de Universiteit van Cambridge, medeontwerper van de Oakwood Tower. Bijvoorbeeld constructies waarbij het hout laag voor laag wordt aangebracht met brandwerende lijm.

Ewalts kijkt er vol verwachting naar. "Op dit moment kunnen we maar tot vier verdiepingen probleemloos bouwen met uitsluitend hout, omdat het te veel werkt." Als je hoger wilt gaan, is voor de stabiliteit een kern van beton en staal nodig. Verder zal het hout moeten worden bevestigd met bouten en moeren. "Ook daar is dus nog een beetje staal voor nodig."

InspiratieOf de wolkenkrabber van puur hout in de toekomst nu gerealiseerd zal worden of niet, het ontwerp inspireert in elk geval ontwerpers, zegt wolkenkrabber-expert Jan Klerks van Skyscrapercity.com. "Er is weinig innovatie in de bouw. Nederland gebruikt nog altijd veel beton omdat we hier nauwelijks hout en staal produceren. De Scandinavische landen barsten inmiddels van de kennis over bouwen met hout. Ze hebben niet voor niets al de hoogste houten toren."

Klerks verwacht dat het aantal wolkenkrabbers, van hout of niet, de komende jaren wereldwijd flink groeit. "Wolkenkrabbers zijn leuk. Het eerste wat mensen er doen, is naar het balkon of raam lopen en kijken. Ze zijn gefascineerd door het uitzicht, de locatie, de wolkenlucht. Ik kijk uit naar de bouw van die houten wolkenkrabbers."