Zaterdag is Bookstore Day: zo overleven boekhandels in tijden van Bol.com

'De dikke blauwe', zo noemen sommige boekhandelaren 's lands grootste webwinkel, Bol.com. Hoewel de economie aantrekt en we langzamerhand weer meer papieren boeken aanschaffen, vallen er nog steeds boekhandels om. Een van de voornaamste oorzaken, volgens de boekhandelaren: Bol.com.

Stijgende omzet

Toch zijn er nog zo'n 700 onafhankelijke boekhandels in Nederland. Zij slagen erin de crisis te doorstaan en vaak weer stijgende omzetten te realiseren. Zaterdag vieren ze dat tijdens de tweede Nederlandse editie van de Bookstore Day, een initiatief van schrijver en journalist Yaël Vinkx die hiertoe werd geïnspireerd door de jaarlijkse Record Store Day. Hoe overleven boekhandels in tijden van Bol.com? De Volkskrant vroeg het vier boekhandelaren, ieder met een eigen les.

Broekhuis Boekhandel - Enschede

Kees Schafrat Broekhuis - (vier vestigingen in Twente)

• Winkeloppervlak: 1.250 m2

• Aantal titels: 15.000, 50.000 antiquarische boeken, 3.000 cd's

• Methode: Spreek een breed publiek aan en wordt talk of the town
  
  

"Onze omzet daalt niet meer, in tegenstelling tot tijdens de crisis. We moeten daarvoor ook andere doelgroepen aanspreken dan literatuurliefhebbers - dat genre verkoopt steeds minder. In een provinciestad moet je wel een breed publiek zoeken. Ook voor een cd, een muziek- of voetbalboek, of een agenda moeten mensen naar Broekhuis toe. We willen laagdrempelig zijn, zonder plat te worden.We organiseren ongeveer tachtig activiteiten per jaar in onze vier vestigingen. Dat doen we niet voor de leuk, het is een onderdeel van ons bedrijfsmodel. Meestal interviewen we schrijvers, maar die hebben dus lang niet altijd een roman geschreven. Vooral auteurs met een regionale uitstraling doen het goed: laatst hadden we een docent van een lyceum. Dan komen honderd man - echt niet allemaal romanlezers - en die kopen bijna allemaal een boek. Hetzelfde geldt voor oud-voetbaltrainer Kees Rijvers die over FC Twente praatte.Andere auteurs verkopen minder, maar het levert meestal wel wat op. In onze top-10 staan altijd wel drie, vier boeken waarvan de auteurs bij ons zijn geïnterviewd. En als je weinig verkoopt, is dat ook niet erg. Laatst was Jill hier, een creatieve bloggersdame. We hadden hier dranghekken staan; honderden kinderen kwamen een tekening maken. Zo creëer je een feel-goodfactor, blijf je talk of the town. Je hoopt dat die kinderen over tien jaar denken: 'Ik moet nog een cadeau hebben. Koop ik dat bij Bruna of Broekhuis? Dan ga ik toch naar Broekhuis.

Savannah Bay - Utrecht

Marischka Verbeek

• Winkeloppervlak: 65 m2

• Aantal titels: 5.000

• Methode: Zet stands bij festivals en congressen

"Bij ons zit weer een stijgende lijn in de omzet. Wij hebben het tij extra mee: we zijn gespecialiseerd in genres als gender, diversiteit, postkolonialisme. Die zijn nu weer helemaal in. Maar de boekensector blijft kwetsbaar. Ik geloof dan ook heilig dat je niet alleen maar moet wachten tot mensen naar je winkel komen. Je kunt ook naar locaties gaan waar mensen met boeken bezig zijn. Zo'n drie keer per week staan wij met een standje bij festivals, congressen of concerten.

Het werkt als een tierelier: eenderde van onze omzet halen we uit die stands, al zegt dat ook iets over onze kleine omzet. Mensen die net een congres hebben bezocht, zijn in de stemming en lopen soms met drie boeken weg. Dat gebeurt in de winkel haast nooit.

Behalve omzet leveren die stands naamsbekendheid en nieuwe klanten op. Onze winkel zit in een onbekend straatje en wordt anders niet altijd gevonden.

In onze winkel organiseren we een of twee activiteiten per week, waarbij we onder meer schrijvers uitnodigen. Ook hebben we maandelijks een 'read-in' op zondagochtend voordat de winkel opengaat. Dan neemt iedereen zijn eigen boek mee en gaat lekker lezen. Het levert niets op, maar mensen vinden het echt geweldig en komen daardoor wel in je winkel."

Godert Walter - Groningen
Allard Steenbergen

• Winkeloppervlak: 60 m2

• Aantal titels: 6.000

• Methode: Specialiseer je en richt je op de belezen klant

"Wij richten ons uitsluitend op boeken. Toen andere boekhandels steeds meer andere dingen gingen verkopen, zijn wij ons juist nog meer gaan specialiseren in bepaalde genres, zoals literatuur, geschiedenis, filosofie en Groningana, dat zijn boeken over Groningen. Onze specialisaties en sfeer in de winkel zorgen ervoor dat de klanten blijven komen. Dat moet je niet zomaar veranderen.

Wij richten ons voornamelijk op de belezen klant, maar we kunnen ons in Groningen niet al te elitair opstellen, en dat willen we ook niet. 'Gijp' hebben we niet verkocht, maar we hebben enkele exemplaren van Dan Brown, al hebben die geen prominente plaats in de winkel. Voor onze boeken over Groningen komen veel stadjers, mensen uit de stad, in de winkel. Dat zorgt voor een prettige mix.Eens in de twee maanden organiseren we een Engels of Duits leescafé, waarbij boeken uit die talen worden besproken. Er komen altijd wel dertig of veertig man en die drinken wat. We vragen daar alleen een vrijwillige bijdrage voor; de meesten hebben het besproken boek al bij ons gekocht. Zo krijg je ook voor elkaar dat er nieuwe gezichten naar je komen.

Drie jaar geleden hebben mijn compagnon en ik Godert Walter overgenomen van een man die de winkel dertig jaar heeft gerund en een vrij groot vast klantenbestand had. Wij zijn wat jonger en nemen eigen publiek mee. Door evenementen als het leescafé binden we nieuwe klanten, die echte lezers zijn. Onze omzet stijgt daardoor licht de laatste drie jaar."

Van Kemenade & Hollaers - Breda

Hein van Kemenade

• Winkeloppervlak: 320 m2

• Aantal titels: 15.000

• Methode: Verhuis naar een beter bereikbaar gebied
  
  

'Ook wij hebben het moeilijk gehad, maar het gaat intussen stukken beter. We hebben maatregelen genomen om kosten te besparen: we hebben minder personeel, een filiaal afgestoten, en we zijn vertrokken uit een mooi nieuwbouwpand in een mooie wijk, dat tussen twee winkelgebieden in zat. Het was er moeilijk parkeren. Tien jaar geleden deed iedereen daar moeite voor, maar dat is minder geworden. 'Ik ben toch maar doorgereden en heb het via Bol.com besteld', zeiden ze dan.

'Nu zitten we 800 meter verderop in een booming stukje

Breda

, vlak naast een Albert Heijn met een groot parkeerterrein. De klant loopt zó bij ons naar binnen, ook voor een tijdschrift, leesbril of ansichtkaart van 2,75 euro. Wij hebben ook een klein rekje met cd's, maar dat is geen groeimarkt, zullen we maar zeggen.

'Dit pand is uit 1905 en veel goedkoper. We hebben ook nog een magazijnruimte achter de winkel en daar zouden we kunnen uitbreiden, bijvoorbeeld voor meer horeca. Vanaf het eind van deze maand verkopen we tosti's, taart, koffie en thee; dat zorgt voor meer reuring in de winkel. Maar omdat een horecavergunning al bij dit pand zat, zouden we ook alcohol kunnen schenken als iemand in de winkel de juiste papieren heeft.

'We hebben ook een podium, dat we zo'n twee keer in de week gebruiken voor een lezing of boekpresentatie. Eens in de maand wordt daar opgetreden met gitaar en zang. Nummers uit de jaren zestig worden gespeeld, of chansons. Dat is sfeerverhogend, maar het volume mag niet te hard staan, anders gaat dat ten koste van de verkoop.