Als sigarettenverkoop in je Jumbo niet meer mag, open je verderop een tabakswinkel (zoals Wout en Esmiralda)

Kijk je naar de inrichting en het interieur, dan is het een prachtig gloednieuw winkeltje. Maar Wouter en Esmiralda van de Bunt zijn er niet trots op dat ze een nieuwe zaak aan het Schubertplein in Apeldoorn openen. Dat heeft alles te maken met wát ze er verkopen, schrijft het AD.

‘Tabakspeciaalzaak Van de Bunt’ staat er op de gevel van het pand waar eerder een bloemenzaak zat. Op zo’n 30 meter afstand van hun supermarkt, de Jumbo. Daar is sigaretten verkopen vanaf 1 juli verboden.

,,We roken allebei niet en het beste is om er niet aan te beginnen. Of te stoppen”, zegt Wouter van de Bunt. Waarom dan toch een tabaksspeciaalzaak? ,,Onze supermarkt ligt in een volksbuurt, waarin bovengemiddeld wordt gerookt. Vanuit de klanten horen we de zorgen over waar ze volgend jaar hun tabak kunnen kopen. Dan kun je zeggen: we stoppen vanwege de nieuwe regels en laten het daarbij. Maar wij willen ook naar onze klanten luisteren."

De stap om voortaan de rookwaren vanuit een nieuwe tabakswinkel te verkopen, staat helemaal los van supermarktketen Jumbo, benadrukt franchisenemer Van de Bunt. ,,We zijn hier een apart bedrijf voor begonnen."

Aantal speciaalzaken neemt toe

Ze zijn daarmee niet de enigen, blijkt uit cijfers van Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. Het aantal speciaalzaken nam sinds begin 2021 toe van 136 naar 241. KWF, Hartstichting en Longfonds, de initiatiefnemers van de Rookvrije Generatie, spreken van een onwenselijke ontwikkeling.

Van de Bunt begrijpt dat standpunt. Voor hem speelt de aanwezigheid van de supermarkt een grote rol bij de genomen beslissing. ,,We willen wel graag de loop in het Schubertplein houden. We willen niet dat klanten die nu voor hun rookwaren naar de supermarkt komen straks elders in Apeldoorn hun sigaretten halen."

,,Er gaan op 1 januari al heel veel verkooppunten verdwijnen. Dat gaat een grote impact hebben. Daar zijn we over na gaan denken. We hebben nu hier de ruimte om het goed te doen. Want dat zeiden we meteen: ‘We doen het goed of we doen het niet’. We gaan hier ook loten verkopen. Zo krijgen we in de supermarkt ruimte voor een pleintje met cadeauartikelen."

'Hoe ben je je klanten van dienst?'

Volgens landelijke cijfers maakt tabak voor zo’n 6 procent deel uit van de omzet van supermarkten. Van de Bunt geeft aan dat het aandeel voor zijn supermarkt nog iets hoger ligt. Hij plaatst een kanttekening: ,,Je wordt er niet rijk van. Het is een serviceartikel. Als ondernemer kijk je hoe je klanten van dienst kunt zijn. Het is prettig wanneer ze ook wat andere boodschappen bij jou halen."

In de tabaksspeciaalzaak komen ‘vaste gezichten’ te staan, zegt Esmiralda van Bunt. Zij is er daar zelf een van. Jarenlang was ze eigenaresse van Haarstudio Esmiralda, ook op het Schubertplein.

Er is een overeenkomst met het kappersvak, zegt ze. ,,Het persoonlijke moet de kracht zijn. Dat betekent voor ons oprechte aandacht voor de klant. Daarbij weten we alles van de producten en zorgen we voor een goede leeftijdscontrole. We willen goede adviezen geven. Met vapes en elektronisch roken zijn er innovatieve alternatieven."

Vergunningsstelsel

Volgens de Rookvrije Generatie moet er snel een einde komen aan de mogelijkheid om nieuwe tabaksspeciaalzaken te openen. ,,Het helpt niet als er vele nieuwe zaken ontstaan, waardoor tabaksverkoop in het straatbeeld erg zichtbaar blijft", zegt woordvoerster Linda Sumner. ,,Dat herinnert zowel rokers als niet-rokers dagelijks aan de verkoop van rookwaren."

,,De overheid had op deze ontwikkeling kunnen anticiperen door te kiezen voor een vergunningsstelsel. Daarmee kan de overheid sturen op het aantal, de locatie en de spreiding van tabaksverkooppunten. Wij zijn voorstander van zo’n stelsel, omdat daarmee gericht kan worden bepaald waar wel en geen nieuwe tabaksverkooppunten bij mogen komen."

Helft nieuwe tabakswinkels door supermarkteigenaren

Ze vervolgt: ,,Zeven op de tien Nederlanders vinden dat de overheid moet regelen dat tabaksproducten alleen mogen worden verkocht in tabaksspeciaalzaken, om te voorkomen dat jongeren onder de 18 jaar beginnen met roken. Het huidige kabinetsplan is om de verkoop bij tankstations in 2030 te staken en de verkoop in gemakszaken (daar worden bijvoorbeeld tijdschriften verkocht en is vaak een afhaalpunt voor pakketjes, red.) pas in 2032. Dit kan en moet veel sneller om de toenemende kansenongelijkheid gezond en rookvrij op te groeien een halt toe te roepen."

Volgens tabaknee.nl, een website die kritisch is op de tabaksindustrie, zijn de afgelopen vier maanden 33 nieuwe tabakswinkels geopend, waarvan ruim de helft door eigenaren van supermarkten. Het gaat volgens de site om zes Jumbo-eigenaren, vijf Coop-ondernemers, drie Plus-eigenaren en twee Albert Heijn-franchisers.

Staatssecretaris Maarten van Ooijen, verantwoordelijk voor het Nationaal Preventieakkoord, ziet dat met lede ogen aan. ,,Elk nieuw verkooppunt is er één te veel’’, zegt woordvoerder Ruben van Dorssen namens het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

Lokale maatregelen

De staatssecretaris riep supermarkten eerder dit jaar op om niet op zoek te gaan naar ‘slimme trucs’ om toch tabak te kunnen verkopen. Desondanks kan VWS hier op dit moment niets tegen uitrichten. Ondernemers die aan de voorwaarden voldoen, mogen een tabakswinkel beginnen. Wel zijn er gemeenten, zoals Utrecht, die lokaal maatregelen treffen waardoor ondernemers geen tabakszaak kunnen openen. VWS juicht dat toe.

Het ministerie rekent erop dat het supermarktverbod zorgt voor een daling van 6000 verkooppunten. VWS calculeert in dat een beperkt aantal ondernemers een nieuw verkooppunt gaat openen. ,,De aantallen die er tot dusver bij zijn gekomen, wijken niet van onze inschatting af", zegt Van Dorssen. ,,Uiteindelijk zullen we richting 4500 verkooppunten gaan."