Dolfinarium Harderwijk neemt afscheid van dolfijnen

De komende maanden verlaten tien dieren het zeezoogdierenpark. "Hierdoor krijgen andere dolfijnen die blijven, meer ruimte", zegt directeur Bert van de Hoef. Het Dolfinarium lag de afgelopen maanden zwaar onder vuur. Er was kritiek van de oud-dolfijnentrainer van Flipper die tegenwoordig als activist ageert tegen dolfijnen in gevangenschap. Hij verkondigde op de nationale televisie dat het een schande was zoals het in Harderwijk toegaat en organiseerde een actiebijeenkomst op 16 mei.

RambamEerder was er een geruchtmakende uitzending van het programma Rambam, waarbij een verslaggever met verborgen camera het gebrek aan ruimte voor de dolfijnen in Harderwijk bloot legde.

Het terugbrengen van het aantal dolfijnen in Harderwijk lijkt moeilijk los te zien van die kritiek. Volgens Van de Hoef is het echter het gevolg van een koerswijziging van het Dolfinarium zelf. "Dat heeft niets te maken met die actievoerders, dat willen we zelf'', zegt de directeur Benelux in dienst van Aspro Parks, de eigenaar van het Dolfinarium en zet in op een totaal andere koers, met forse investeringen in Harderwijk. Zo komt er onder meer een groot waterpark met glijbanen, dat volgend jaar juni open gaat. Het past in de lijn van meer attracties en meer vermaak en minder show. En minder dolfijnen.

PlofkipHet Dolfinarium is net als de plofkip, onze koloniën en Swiebertje: iets van het verleden. Toch? Als het aan dierenactivisten ligt wel. Maar dat is buiten directeur Bert van de Hoef (62) gerekend. Hij schetst de koerswijziging die het zeezoogdierenpark nog steviger verankert aan Harderwijk. "Er komt een waterglijbaanpark naast ons huidige terrein. We gaan met minder dolfijnen werken, zodat ze nog meer water hebben. En bezoekers krijgen meer te doen en zullen meer leren in ons park."

De Zeeuw is namens het Spaanse bedrijf Aspro Parks directeur van de parken in België en Nederland. Hij voert in ons land de regie over Deltapark Neeltje Jans in Zeeland en het Gelderse Dolfinarium.

Wat is het verschil tussen deze twee parken?"Dolfijnen liggen gevoeliger dan de Deltawerken. Ik zeg het er maar even bij, voor de duidelijkheid: dolfijnen zijn dieren. Het zijn geen mensen. En het Dolfinarium is vooral een dierentuin. Wat we in al onze parken zien is dat mensen actief vermaak willen. Zwemmen met haaien, bijvoorbeeld. Dat kan in ons park Neeltje Jans. Dat was ooit een museum over de Deltawerken. Nu hebben we er aquaria, zeeleeuwen en zeehonden. En je kunt er zwemmen met haaien. Wel in een kooitje hoor, anders word je opgevreten.

Dat ga je in het Dolfinarium meer zien: actief vermaak. Dat was er vroeger, maar is verdwenen. Nu is het zo dat mensen naar de zeeleeuwenshow kijken. Klaar. En naar de walrusshow. Klaar. En naar de dolfijnenshow. Klaar. In ons park in Brugge zie je dat de interactieve educatie heel populair is. Daar bekijk je dieren door een glazen wand. Ik zag hoe een trainer een gebaar maakte, waarna de dolfijn belletjes begon te blazen."

Wat leren we daarvan dan?"Dat is de perfecte manier om te laten zien dat een dolfijn een zoogdier is en geen vis. Bij interactieve educatie denk ik dus niet aan die Amerikaanse shows, waar je in het water gaat en voortdurend contact hebt met de dieren. Eerder aan interactieve sessies met een dier.

Ik heb in Florida aan een vin van een dolfijn gehangen, een rondje meegetrokken. Dat zouden we hier niet doen. Hier gaan we wat zorgvuldiger met onze dieren om dan elders in de wereld. Nee, ik heb er geen spijt van dat ik dat heb gedaan. Ik heb geleerd van die ervaring. Het is not done, omdat ik denk dat het té intensief ingrijpt op het welzijn en het natuurlijk gedrag van de dieren. In de natuur trekt een dolfijn geen mensen door het water."

Is belletjes blazen vanachter een glazen wand wel natuurlijk gedrag?"Bellen blazen wel. Een groep dolfijnen blaast belletjes rond een school vissen om ze bijeen te drijven en op te eten. Een zekere mate van afstand tot het dier moet er zijn. Er zijn gedragingen die we uit de shows gaan halen in Harderwijk. In Brugge stond een trainer op een dolfijn. We hebben gezegd: dat doen we niet meer."

Wat verandert er nog meer aan de shows in het Dolfinarium?"Dat zeg ik niet. We zijn er volop mee bezig. Het wordt een ander park dan het was."

Met veel minder dolfijnen."Klopt, veel minder. Ik geloof dat we over twee maanden al afstand hebben gedaan van tien dieren. Dat heeft niets te maken met actievoerders. Dat willen we zelf. Denk je dat het publiek het park anders ervaart als er niet veertig maar twintig dolfijnen zijn? Zo hebben ze nog meer water."

Dat is de kritiek van actievoerders: er is te weinig water voor te veel dieren."Nee, dat zei ik niet. Ik zei: dan hebben ze nog meer water dan ze nu al hebben. Dat is een verschil."

Het zal de actievoerders niet weghouden bij de poort."Veel actievoerders zijn bezig met het vermenselijken van dieren. Raar genoeg gaat het alleen over dolfijnen. Nooit over andere dieren. Als in Ouwehands Dierenpark een panda wordt geboren is iedereen enthousiast. Dat beest wordt ook geboren dankzij kunstmatige inseminatie. Dan heeft niemand het over een pandarukker. Hier gaat het meteen over een dolfijnenrukker. Ze kijken door een koker naar dolfijnen. Churchill zei: 'Als je nog jong bent en je protesteert niet ergens tegen, dan heb je geen hart. Maar als je oud bent en je protesteert nog steeds, dan heb je geen verstand.' Dus ik heb nog wel begrip voor de jonge mensen die hier buiten de poort staan. Maar niet voor overspannen mensen als die, kom, hoe heet die ook weer? Oh ja, Ric O'Barry. Ik heb dus geen begrip voor een overspannen zwaarbejaarde ex-dolfijnentrainer die vroeger veel verdiende dankzij Flipper en nu dankzij het actievoeren. Hij past in Churchills laatste categorie."

Hoe voert het Dolfinarium die strijd?"Dat doen we niet. Wij vinden de feiten aan onze zijde. Alle overheden zeggen dat we voldoen aan alle eisen. Dat we een dierentuin zijn en geen circus. Dat het welzijn en de waterkwaliteit in orde zijn. Dat de educatieve boodschappen en de research in orde zijn. En dat willen we in de toekomst meer laten zien. Ook via internet. Wat bijvoorbeeld de waterkwaliteit is, en de gezondheid van de dieren."

Hoe?"Dat weten we nog niet precies, maar waarschijnlijk gewoon via internet."

Dus toch gevoelig voor de kritiek?"Natuurlijk, ook al ontken je dat. Het enige wat wij kunnen doen is de feiten laten spreken. That's it. Een klein groepje slaagt erin allerlei onzin uit te kramen in de pers. Als het VARA-programma Rambam hier stiekem over de vloer komt, komen er allerlei Kamervragen. Ook al is het suggestieve journalistiek, op het randje van smaad en laster. Staan ze hier op het terrein: 'Moet je ruiken! Chloor!' Niet vragen wat de samenstelling van het water is. Nee joh, gewoon ruiken. 'Chloor!'."

Een deel van het personeel is niet blij met de commerciële koers die het Dolfinarium gaat volgen. Voor veel geld op de foto met de dieren..."Het is hier geen gevangenis. Je hóeft hier niet te werken als je het niet leuk vindt. We zijn een bedrijf. We willen dus geld verdienen. Niet ten koste van ales, uiteraard. Dierenwelzijn mag er niet onder lijden. En niet ten koste van onze medewerkers. Maar er is niets mis mee om met een zeeleeuw op de foto te gaan. Dat zorgt voor de verinnerlijking van de educatieve boodschap."

Zo hé!"Ja, daar heb ik over nagedacht. De verinnerlijking van de educatieve boodschap. Je kun hier met een dolfijn op de foto. Niet zwemmen, maar je staat in het water. Die foto zet je thuis neer. Die herinnert je elke keer weer aan het moment dat je hier was. En wat je hier hebt gehoord en gezien."

Vindt die dolfijn dat ook leuk?"Een dolfijn zal niets tegen zijn zin doen. En wij zouden hem nooit dwingen iets te doen wat hij niet wil. De dieren zijn blij dat we ze bezighouden. Bij ons krijgen de dolfijnen hun voedsel in een relatief korte tijd. In het wild zijn ze 90 procent van hun tijd bezig met voedsel zoeken."

Geralateerde artikelen:Overleeft Dolfinarium deze storm?