Webwinkels zien omzet dalen en ontslaan personeel uit angst voor recessie

Stenen winkels verdwijnen en webshops hebben de toekomst, wordt vaak gezegd. Maar het afgelopen kwartaal was het precies andersom: waar de omzet in de detailhandel steeg, daalde de webwinkelverkoop, zo blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. En fors ook. De totale omzet van webwinkels lag het afgelopen kwartaal 10 procent lager dan dezelfde periode vorig jaar. De belangrijkste verklaring is dat we in de coronajaren veel meer spullen online aanschaften dan normaal. Nu de lockdowns (voorlopig) achter de rug zijn en het zonnetje buiten schijnt, trekken we er weer op uit – en bestellen we minder.

Daar profiteren de fysieke winkels van. Die zagen hun omzet de voorbije jaren kelderen en nu weer iets toenemen: 3 procent meer dan een jaar geleden. Qua aantallen verkopen supermarkten en andere voedselketens minder, maar de inflatie compenseert dat ruimschoots. Minder producten leveren meer geld op.

In andere branches, zoals de kleding- en schoenenwinkels en drogisterijen, verkopen ondernemers ongeveer net zoveel producten als vorig jaar. Dankzij de inflatie stijgt de omzet van deze winkels. Elektronicawinkels, meubelzaken en doe-het-zelfwinkels zagen hun omzet het voorbije kwartaal wél dalen: tussen de 9 en 13 procent. Ook dat is niet onverwachts, omdat deze zaken juist goed liepen toen er weinig leukers te beleven viel dan klussen in huis.

Amazon en Zalando zetten mes in hun organisaties

Over het algemeen boeren de retailers nog aardig, nu de economische verwachtingen somber zijn. De hoge inflatie en energieprijzen zijn eigenlijk nog niet terug te zien in de consumentenbestedingen, zegt hoogleraar marketing en retail Kitty Koelemeijer tegen Trouw. Die zijn op het normale niveau. ,,Het geld dat mensen tijdens de lockdowns hebben opgespaard is nog niet op. De stijgende energierekening gaan veel mensen dit najaar pas voelen, als de kachel aan moet. De prijsstijgingen raken alle consumenten vroeg of laat wel.”

Dat verwachten ook de grotere webwinkels. Zo stelde moederbedrijf Ahold Delhaize vorige week nog de beursgang van bol.com uit vanwege ‘ongunstige marktomstandigheden’. Amazon en Zalando, de Duitse online-kledinggigant die de omzet de eerste helft van dit jaar met miljoenen zag dalen, kondigden onlangs een reorganisatie aan. Duizenden werknemers krijgen hun congé. Van de 17.000 werknemers bij Zalando was een kwart pas in dienst sinds 2019. Door de tanende omzet daalde de beurswaarde van het bedrijf het afgelopen jaar met bijna 70 procent.

De webshops hadden eerder te rooskleurige verwachtingen, ziet Koelemeijer. Een voorbeeld is Peloton, een Amerikaanse fabrikant van fitnessapparatuur. De webshop besloot na de omzetpiek tijdens de lockdowns ook fysieke winkels te openen, maar kondigde afgelopen vrijdag aan winkels weer te gaan te sluiten. Achthonderd werknemers moeten vertrekken.

Dat fysieke winkels sinds vorig jaar wél iets hogere omzetten behalen, is volgens Ward van der Stee, analist retail bij ABN Amro, nog iets anders dan winst boeken. Ondernemers kampen met stijgende transportkosten en kunnen die niet altijd volledig doorberekenen aan klanten. De lage waterstanden in de rivieren hebben daar overigens niets mee te maken. Het vervoer van veel consumentenspullen gaat over zee en per vracht op de weg.

Het tekort aan personeel zorgt voor extra omzetverlies

Daarbij zorgt het personeelstekort ook voor extra omzetverlies, omdat er te weinig deskundigen in de winkel zijn die klanten kunnen helpen of omdat ondernemers kostbare tijd spenderen aan het zoeken naar kandidaten. Het is dus zeker niet zo dat het goed gaat in de detailhandel, zegt Van der Stee.

Dat het aantal faillissementen in de sector lager ligt dan voor corona schetst een vertekend beeld, omdat veel ondernemers sinds het einde van de coronasteun door de overheid al gestopt waren voor ze failliet gingen. Ook zijn de eerste helft van dit jaar veel webshops opgeheven: bijna zevenduizend. Vorig jaar waren dat er nog ruim vierduizend.