Waarom we Elon Musk zijn woedeuitbarstingen blijven vergeven

Eind 2008 was Tesla, fabrikant van elektrische auto's, dicht bij de ondergang. Er was nog geld voor twee maanden. Op dat moment hoorde Teslabaas Elon Musk dat Daimler bezig was met de ontwikkeling van een elektrische Smart. Hij belde de topman van de Duitse multinational op: "Wij hebben hier al drie elektrische Smarts rondrijden. Zin om te komen kijken?"

Aandeel van 10 procent

Daimler hapte toe - de afspraak gaf Musk drie maanden de tijd. Hij kocht drie Smarts, haalde honderd ingenieurs van hun dagelijkse Teslawerk en had op de dag dat de Daimlertopman de Teslafabriek in Fremont, Californië, binnenwandelde twee elektrische Smarts rijdend. Daimler was zo onder de indruk dat het een aandeel van 10 procent nam in Tesla. ­Tesla was gered.

Raket naar Mars

Dit, zegt journalist Erwin Wijman, is typisch Elon Musk. "Hij kan de dingen zien alsof ze er al zijn." Wijman schreef met Jeanine Blaauw het boek Denken als Elon Musk, dat dit voorjaar verscheen. Musk maakt, stellen de schrijvers vast, het onmogelijke mogelijk. De man die droomt van een wereld zonder fossiele energie stelt zich geen mensen vóór op Mars, maar ziet ze er al wonen. Daarom bouwt hij vol overgave aan een raket naar Mars, volgens de gedachte: als het niet lukt de aarde te redden, hebben we in elk geval een andere planeet om heen te gaan.

Impulsieve tweet

De impulsieve tweet die Musk op 7 augustus de wereld inslingerde naar zijn 22 miljoen volgers op Twitter ('Am considering taking Tesla private at $420. Funding secured') past wat Wijman betreft precies in dat beeld."Hij speelt met vuur, maar hij weet wel wat hij doet. Dat 'funding secured' is vooral een opdracht aan hemzelf. Als je wilt dat iets gebeurt, moet je het voor je zien alsof het er al is. Dat doet Musk in extremis."

Koersmanipulatie

De Amerikaanse beurswaakhond SEC ziet dat anders: een bericht over het van de beurs halen van Tesla, tijdens de handel, is beursgevoelige informatie. Het aandeel Tesla steeg die dag 11 procent, naar iets meer dan 379 dollar - en kelderde de volgende dag naar 305 dollar, toen duidelijk werd dat die financiering helemaal niet zo zeker was als Musk beweerde. Het onderzoek naar koersmanipulatie loopt nog.

Miljardair

"Misschien dat het met die financiering helemaal niet goed komt," zegt Wijman. "Maar hij heeft het geluk aan zijn kont hangen." Musk kwam uit Zuid-Afrika naar Canada en leefde daar als student tijdelijk van een dollar per dag, op een dieet van hotdogs en sinaasappels. Vijftien jaar later was hij miljardair.

In de fout

De afgelopen maanden vloog Musk vaker uit de bocht. Toen zijn hulp bij de reddingsoperatie van het Thaise voetbalteam half juli werd afgeslagen - hij stuurde zijn bedrijven SpaceX en The Boring Company om de jongens via een nylon buis of een soort minionderzeeër te redden - noemde hij een van de reddingswerkers een 'pedo guy' - ook weer op Twitter.

Communiceren via Twitter

"Soms roept hij wat vanaf de zijlijn, en dan wordt hij afgebrand," zegt Wijman. "Dat past bij hem. Hij is een van de weinige ceo's van een beursgenoteerd bedrijf die communiceren op een rechtstreeks kanaal als Twitter. Dat maakt hem heel menselijk, hij is een man van vlees en bloed. Daardoor vergeven we hem zijn zonden en woede-uitbarstingen." Er zijn weinig ceo's met Twitter als belangrijkste communicatiekanaal, Amerika heeft wel een president die zich van dezelfde technieken bedient. "Musk is even onconventioneel in zijn communicatie als Donald Trump," zegt Wijman.

Slaappillen

"Hij lijkt op hem qua manifestatie­drang. Maar waar Trump boerenverstand heeft, heeft Musk technologisch verstand. Hij is niet voor niets uit Trumps adviesraad gestapt. Het heeft geen zin met hem te praten." Op 16 augustus verscheen in The New York Times een interview met Musk waarin hij vertelde bizar lange dagen te maken en alleen nog te kunnen slapen met pillen.

Menselijke energie

Arianna Huffington van The Huffington Post reageerde met een open brief: 'Je laat een ouderwetse, onwetenschappelijke en inefficiënte manier zien om met menselijke energie om te gaan. Het is alsof je ons naar een toekomst van schone energie (en naar de ruimte) wilt transporteren, maar dan met een steenkoolverslindende stoommotor als energiebron. Zo werkt het niet.''Je zegt dat ik een keus heb,' schreef Musk terug. 'Die heb ik niet.'

Gevolg van slaapgebrek

Is het puur een gevolg van slaapgebrek, of heeft Musk te weinig mensen om hem heen die hem tegenhouden als hij door dreigt te draaien? Musk staat eenzaam aan de top van zijn bedrijf: hij is ceo én voorzitter van de raad van bestuur van Tesla, een dubbelfunctie die hij naar eigen zeggen graag zou afstaan als zich een goede kandidaat zou aandienen.

Beurswaarde van 52 miljard dollar

De beurswaarde van Tesla is 52 miljard dollar. Elon Musk bezit zo’n 20 procent van de aandelen. SpaceX wordt geschat op 20 miljard. In Tesla's raad van bestuur zit Musks broer Kimbal, en verder onder meer vier directeuren die ook zijn verbonden aan andere bedrijven van Musk: drie werken voor SpaceX en de vierde voor SolarCity, een fabrikant van zonnepanelen, sinds 2016 onderdeel van Tesla.

Beter toezicht

"Ik denk dat Musk geniaal is en alle lof verdient," zegt William Klepper, hoogleraar aan Columbia Business School, New York, en deskundige op het gebied van behoorlijk bestuur. "Maar deze raad van bestuur moet echt wat beter toezicht houden. Zo'n raad is niet bedoeld als applausmachine." "Je zou hem iemand gunnen die hem af en toe zegt: dit is niet slim Elon, dit zou je anders moeten doen," zegt Wijman. "Hij heeft ook geen vrouw of vriendin met wie hij alles kan bespreken."

Niet alleen

Musk had een relatie met zangeres Grimes, maar hij heeft haar net ontvolgd op Twitter, wat de geruchten voedt dat het uit is. Hij trouwde drie keer - twee keer met de actrice Talulah Riley, die hij versierde door over raketten te beginnen. Vorig jaar had hij net gebroken met actrice Amber Heard toen hij werd geïnterviewd door Rolling Stone. "Going to sleep alone kills me," zei hij. En fluisterend: "Ik wil niet alleen zijn.

Afstandelijke nerd

"Ik denk niet dat Musk een erg leuke man is," zegt Wijman. "Hij is een afstandelijke nerd. Volgens zijn medewerkers is hij moeilijk om mee te werken. Maar ze volgen hem zonder dat hij hoeft te zeggen: volg mij. Ze geloven in zijn doelen. Die zijn namelijk groter dan vandaag of morgen. Uiteindelijk gaat het om het leven in een betere wereld."