Essentieel tijdens corona, 'waardeloos' in energiecrisis: bakkers vol onbegrip na advies aan Kaag

‘U kunt aangeven dat er geen economische redenen zijn om het mkb te steunen’, staat er in de betreffende beslisnota over het invoeren van een prijsplafond. ‘Het energie-intensieve mkb heeft de mogelijkheid om haar prijzen te verhogen, omdat ze in mindere mate onderhevig zijn aan internationale concurrentie en omdat het koopkrachtpakket de vraag van consumenten zal verhogen.’

Een pijnlijk advies, aangezien het continu doorvoeren van prijsverhogingen voor de het gros van de bakkers een grens kent. ,,We doen het wel, maar vinden het nu al verschrikkelijk om 2, 3 of soms wel 4 euro voor een brood te moeten vragen", verzekerde bakker Miriam Staffhorst eerder als minister van Energie in het Ondernemerskabinet.

Gezonde marktdynamiek niet aan de orde door oorlog in Oekraïne

En daarmee is het nog niet eens gedaan qua verontrustende adviezen aan Kaag. De uitspraak dat faillissementen van energie-intensieve mkb’ers ‘geen maatschappelijk ontwrichtende werking hebben’ is er eveneens een waar verontwaardigd op wordt gereageerd.

,,Volgens deze adviseurs zijn faillissementen onderdeel van een gezonde marktdynamiek die arbeidskrapte vermindert en verduurzaming en innovatie aanjaagt”, zegt Staffhorst. ,,Normaal gesproken is dit ook het geval, maar door de oorlog in Oekraïne zitten we allesbehalve in een normale situatie. Ondanks dat de overheid daar weinig aan kan veranderen, vind ik het te makkelijk als er gezegd wordt dat het mkb dan wel gewoon moet opdraaien voor de gevolgen.”

Saamhorigheid verdwijnt uit straten een winkelcentra

,,En geen maatschappelijk ontwrichtende werking als we failliet gaan? Tijdens de coronacrisis werden we als ‘essentieel’ beschouwd en was het voor het sociale aspect zo belangrijk dat we niet om zouden vallen. En nu dan? De saamhorigheid in straten en winkelcentra verdwijnt zodra wij de deuren moeten sluiten. Betekent dit dat we massaal naar de zelfscankassa’s van Albert Heijn gaan? Mijn buurvrouw vertelde mij laatst dat ze expres bij de fysieke kassa’s gaat staan om te voorkomen dat er nog meer verdwijnen. Dat vond ik tekenend voor de situatie waarin we nu zitten.”

Staffhorst zegt het jammer te vinden dat het mkb door de topambtenaren van het ministerie van Financiën op deze manier wordt weggezet. De Rotterdamse bakker wil strijden voor het mkb en aantonen welke belangrijke rol het binnen onze maatschappij vervult. ,,Wij doen namelijk zoveel meer dan alleen maar brood bakken.”

NBOV: nooit eerder zoveel faillissement gerelateerde vragen

Gezien bovenstaande adviezen aan het adres van Kaag lijkt men hier volledig aan voorbij te gaan. Iets waar Marie-Hélène Zengerink zich ook druk om maakt. De directeur van de Nederlandse brood- en banketbakkers ondernemersvereniging (NBOV) ontving afgelopen week liefst zeven berichten van leden die op een faillissement afstevenen en haar om raad vroegen. ,,Dat is in de afgelopen vijf jaar nooit eerder gebeurd. Misschien dat er één of twee bakkers waren die geen bedrijfsopvolger konden vinden, maar hier gaat het over gezonde bedrijven die hun rekeningen niet meer kunnen betalen.”

Dergelijke berichtgeving leidt tot nog meer onzekerheid dan er al was, zegt Zengerink. ,,Meerdere leden hebben mij berichten gestuurd waarin ze zich afvroegen hoe een ambtenaar erbij komt om zulke dingen te roepen. En dat op een moment dat alle bakkers het hoofd al breken over de wijze waarop ze de energielasten richting kerst moeten dragen. Ik heb ze gezegd dat het typische adviezen zijn die op macroniveau zijn opgesteld. Hier komt het verschil tussen ministers en ondernemers aan het licht. In hoeverre weet die eerste groep hoe het in de praktijk werkt? Ik hoop dat hier iemand voor op zijn vingers wordt getikt.”

Bakkers ook verantwoordelijk voor medewerkers

,,Zoals Miriam ook al zegt, hebben wij een sociaal maatschappelijke rol. Zij noemt saamhorigheid, maar we dragen ook verantwoordelijkheid voor onze medewerkers. Voor jouw beeld: wij hebben alleen al 50.000 medewerkers. En dan het hele mkb wegvagen omdat het niet interessant genoeg is voor de economie?”

Niet in één dag omgeschoold tot automonteur

,,Reken eens uit wat het de overheid kost om al deze mensen een uitkering te geven. Men kan wel zeggen dat er voldoende werk is in andere branches, maar we weten allemaal dat we niet van de ene op de andere dag zijn omgeschoold tot automonteur. En dan heb ik het nog niet eens gehad over de kosten die faillissementen met zich meebrengen. Je laat schuldeisers na, er moeten transitievergoedingen betaald worden en ga zo nog maar even door. Dit levert alleen maar verliezers op.”

,,Wij begrijpen als geen ander dat je sprongen moet maken in tijden van nood. Ondernemen is risico nemen en daartoe zijn we ook zeker bereid. We willen alles doen wat binnen onze mogelijkheden ligt, maar niet als het gaat om een basisvoorziening als elektriciteit. Dat moet voor iedereen gewoon betaalbaar zijn.”

VVD, JA21, BBB en PvdA pleitten wél voor steun

Of het advies daadwerkelijk opgevolgd gaat worden, is nog maar de vraag. Tijdens de Algemene Beschouwingen pleitten de VVD, maar ook JA21, BBB, SGP en PvdA in de Tweede Kamer wél voor steun aan bedrijven met een hoge energiestress. Of die steun er komt en hoe die eruit komt te zien, is nog niet bekend. Duidelijk is wel dat er wordt gedacht over een vergoeding van 30 procent van de stijging in energiekosten, met een plafond van 50 duizend euro.

Ook zou het ministerie inzetten op een uitzonderingsregeling voor energie-intensieve mkb's zoals bakkers en sauna's. Bij elkaar zou de steun bijna 2 miljard kosten. Maar duidelijkheid is er dus nog niet.