Zo legden deze broers de basis voor KFC in Nederland

Op de muur achter hen hangt pontificaal een zwart-witfoto van Harland Sanders (1890-1980). Zijn naam doet misschien geen belletje rinkelen, zijn beeltenis is bekend bij menig kipliefhebber. Want al decennialang is de-man-met-het-witte-sikje onderdeel van het rood-witte logo van KFC. ,,Onze vader heeft hem nog meegemaakt”, zegt Michel de Kok (61) over de oprichter van de grootste fried chicken-keten ter wereld tegen het AD. ,,Kijk hem in die pannen roeren, dat deden wij vroeger ook. Nu komt er geen pan meer te pas aan gebakken kip.”

Waarom een Amerikaanse keten met uitbreidingsplannen begin jaren 70 juist bij hun vader John de Kok aanklopte? ,,Ze zochten iemand in Europa met verstand van kip”, luidt de verklaring. ,,En mijn vader was toen bedrijfsleider bij de Wienerwald restaurants, die gespecialiseerd waren in kip. Via via kwamen ze bij hem uit.”

Pa zag wel brood in een snel kippenrestaurant en opende de allereerste KFC van Nederland aan de Rotterdamse Bergweg. Niet lang daarna volgde een tweede vestiging in Den Haag. Ron en Michel hielpen hun ouders van jongs af aan een handje mee. ,,Ik was tien jaar toen ik al kippen stond te marineren”, vertelt Ron de Kok (59). ,,Het was toen nog echt een soort snackbar.”

In een coronaleeg restaurant tegenover de Kuip zitten de boers annex directeuren op de afgesloten bovenverdieping samen aan de koffie. Een unicum, want op de werkvloer treffen ze elkaar zelden. Ze zien elkaar vooral thuis. Ze wonen nou eenmaal vlak naast elkaar. En bijna iedere ochtend stapt Michel bij zijn broer binnen voor koffie. ,,Of ik nou wil of niet”, zegt hij met een lach.

Hotwings en Zinger Burgers. Het zijn de verkoopsuccessen van KFC. Of de broers De Kok de krokante kiptoppers zelf vaak eten? ,,Ik pik iedere dag wel een stukje”, buldert Ron terwijl hij over zijn buik wrijft. Michel schudt van nee. ,,Je wilt niet altijd kip, dus eet ik ze vooral om te testen”, bekent hij. ,,Al neem ik af en toe wel een bucket mee naar huis. En één keer per week ga ik kip bij ma brengen.”

‘Douw gekregen door pandemie’

Boven een dampende beker hebben ze een praatje pot, maar nemen ook de zaken door. ,,We hebben wel een douw gekregen hoor, door die pandemie”, verzucht Michel. Vooral de vestiging op het Binnenwegplein hartje stad heeft het zwaar. ,,Daar liep de klandizie met 70 procent terug, maar de huur blijft schreeuwend duur”, zegt Ron. Toch bleven ontslagen uit, al liep het aantal medewerkers wel terug van 250 naar 210. ,,Aflopende contracten zijn niet verlengd. Maar er zijn ook mensen zelf weggegaan die tijdens corona liever niet meer in een restaurant werkten.”

Net als concurrent McDonald’s wilde KFC in de jaren 70 graag voet aan de grond krijgen in Europa. Hoewel John de Kok enthousiast de eerste vestiging begon, was hij lang ook de enige. De eerste poging voor de grote oversteek mislukte door de oliecrisis. In de jaren 80 deed het Amerikaanse moederbedrijf een nieuwe poging en werd het filiaal in den Haag terug verkocht aan KFC. Ook nu werd het geen succes. Pas de derde keer zetten de Amerikanen door. Inmiddels zijn er 80 vestigingen in Nederland en het merk groeit nog steeds.

De tekst gaat onder de foto - Ron (links) en Michel de Kok in het loket van de drive thru bij de Rotterdamse Kuip- verder

Eigen zaak na pensioen

Na de verkoop van de Haagse vestiging opende vader John in 1993 nog een tweede franchise-filiaal op de West-Kruiskade, maar daar bleef het bij. ,,Het idee was dat Michel en ik ieder een eigen zaak zouden krijgen zodra pa en ma met pensioen zouden gaan”, zegt Ron.

Het liep anders. John de Kok overleed in 1997 onverwachts en zijn weduwe wilde niet met de zaak doorgaan. Daarop besloten de broers de aandelen van haar over te nemen en het merk KFC in Rotterdam groter te maken. ,,We wilden het levenswerk van pa uitbouwen”, zegt Ron. ,,Bovendien hadden we geen zin om ons hele leven achter de counter te staan.” Sindsdien openen ze om de twee jaar een nieuw filiaal en drijven nu negen vestigingen in Rotterdam, Barendrecht en Spijkenisse. Drie ervan hebben ook een drive-thru, ideaal in een tijd waarin afhaal de norm is geworden.

In de eerste jaren moest vooral het wiel worden uitgevonden. Goed, er was een voorgeschreven huisstijl en een geheime kruidenmix. Maar die moesten ze zelf wel mengen. ,,Eigenlijk deden we maar wat. De een schepte ook wat meer peper door de kruiden dan de ander”, vertelt Michel met smaak. Maar dat kan tegenwoordig niet meer. Alles wordt standaard aangeleverd, de stukken kip zijn al gesneden als ze worden geleverd. ,,Die kippen moeten natuurlijk overal ter wereld wel even groot zijn en hetzelfde smaken.”

‘We blijven eigenwijze jongens’

Het Amerikaanse moederbedrijf bepaalt tegenwoordig grotendeels hoe de vestigingen eruitzien en te werk gaan. De franchisenemers hebben nog maar een kleine inbreng. ,,Maar wij blijven wel die eigenwijze jongens uit Rotterdam”, zegt Ron. En van hun vader hebben ze nou eenmaal geleerd om spaarzaam te zijn. Dus willen ze best om de vijf jaar het interieur vernieuwen, maar niet van alle negen zaken tegelijk. ,,Soms hangen we ook eigen lampen op. Maar het moet allemaal wel bij het interieur uit Amerika passen, daar wordt op gecontroleerd.”

Eigenzinnig als ze zijn bedachten ze, samen met de marketingafdeling van KFC, ook een bitterbal, geïnspireerd op de pittige Zingerburger uit het vaste assortiment. ,,Door de pandemie heeft de introductie niet het verwachte succes opgeleverd, maar hij komt later alsnog weer op de kaart.” Want bitterballen doen het goed in gezelschap en daar kan nu door corona geen sprake van zijn. ,,Om die reden hebben we ook de rode neon wandverlichting finger licking food uitgezet. Niemand gaat nu met zijn allen in een bucket zitten graaien.”

‘Omzet twee keer zo hoog als normaal’

Ook de vegetarische KFC-burger kwam op een verkeerd moment. Vorig jaar maart werd in de Nationale Week Zonder Vlees het filiaal aan het Binnenwegplein getransformeerd tot de allereerste vegetarische KFC ter wereld. De chickenless chicken burger vloog over de counter. ,,We kregen ineens een heel andere doelgroep binnen. Sloten af met een omzet die twee keer zo hoog was als normaal”, zegt Ron trots. Maar op de laatste dag van de actieweek ging het land in lockdown. ,,Na de pandemie gaan we er weer meer verder, het wachten is op een goed moment.”

Vuurwerkbom op het dak

En dan waren er begin dit jaar ook nog eens de veelbesproken avondklokrellen op Boulevard Zuid. Hun KFC-paviljoen op het tramplein tussen de Beijerlandselaan en de Groene Hilledijk werd ongewild het middelpunt van de ongeregeldheden. ,,De politie dreef de relschoppers erheen. We zaten midden in een soort oorlogszone.”

Het terras werd gesloopt, deuren geforceerd en 33 grote ruiten gingen aan diggelen. ,,De scherven lagen tot in de keuken. We hebben twee dagen puin staan ruimen. De hele voorraad kon worden weggegooid, want je kunt natuurlijk niet het risico lopen dat iemand glas binnenkrijgt.” Niet veel later kwam bovendien de hele zaak blank te staan. ,,Het regende hard en er bleek een enorm gat in het dak te zitten. Toen ontdekten we pas dat iemand een vuurwerkbom op het dak had gegooid. Dat had niemand eerder in de gaten gehad."

Jongens uit buurt betrokken bij rellen

De broers kunnen er nog steeds niet over uit dat jongens uit eigen buurt tot zulke vernielingen in staat waren. ,,Het is een moeilijke wijk, maar wij zijn daar geïntegreerd.” Een groot deel van het personeel woont er, net als hun klanten. ,,En dan komen ze een dag later doodleuk binnenlopen om te kijken wat ze hebben ze hebben aangericht. Van jongens die zich verdacht gedroegen, hebben we camerabeelden aan de politie gegeven. Op basis daarvan zijn ook aanhoudingen verricht.”

De schade was enorm, Ron schat die op 80.000 euro. ,,Wij zijn degene die het hardste zijn getroffen op de Beijerlandselaan, maar alle aandacht ging uit naar een zaak in vitaminepreparaten. Omdat bij ons KFC op de gevel staat, denkt iedereen dat een groot Amerikaans bedrijf zoiets wel kan lijden. Maar wij daar zitten wij dus gewoon achter.”

‘Reserves raken op’

Ondanks het ellendige coronajaar, blijven de broers optimistisch. Een nieuwe zaak openen? Misschien. ,,We krijgen panden aangeboden, maar we kijken het nog even aan. Want de reserves raken natuurlijk wel op”, zegt Ron. ,,Maar we stappen uit enthousiasme vaak ergens ondoordacht in. Dus wie weet.”