‘Hebben wij dat spul ook in ons bloed?'

Lees ook:Schokkende resultaten bloedtest Dupont-fabriekVanuit hun slaapkamer zien ze het fabrieksterrein van Dupont liggen. "We sliepen altijd met de ramen open", zegt Annelies Stam. "We wisten wel dat het een chemisch spulletje was, maar niet over dat goedje C8. En nu? Nu vragen we ons af wat er in ons bloed zit. En wat het met onze gezondheid heeft gedaan." Het gonst in de Merwedewijk, de buurt die pal naast de Dupont-fabriek ligt. En niet alleen bij Ben en Annelies Stam, het echtpaar dat van alle Dordtenaren misschien wel het dichtst bij het terrein woont. Nu ze weten wat er in het bloed zit van Jan en Ineke van Genderen, van een paar straten verderop, vraagt iedereen het zich af. Het echtpaar Van Genderen liet bloed testen bij een lab en een ziekenhuis. Er werden zorgwekkende concentraties van het zeer gevaarlijke C8 gevonden. Hoe zit het met ons? En wat heeft het al die jaren veroorzaakt, vragen anderen zich nu af. Er gingen wel heel veel mensen jong dood aan kanker, zegt het echtpaar Stam. Ze noemen vier buurmannen die werden getroffen door een hartinfarct. Acht maanden geleden kreeg Ben (53) er zelf ook een. "Nu vraag ik me af of het door C8 kwam. Een buurman van hier, die was ook net 50 toen hij een hartinfarct kreeg. En nu heeft hij kanker. Overal gaan mensen dood, maar hier zijn het er wel heel veel. En ze zijn jong." Ben en Annelies betrokken 34 jaar geleden hun hoekwoning met voortuintje, met uitzicht op Dupont. Ze konden kiezen: alle huizen stonden leeg na een grote bodemsanering, die nodig was geweest omdat de woonwijk op een oude chemische stortplaats was gebouwd. Maar de grond was weer schoon. "De verhuurder zei: kies maar een huis uit." Natuurlijk vroegen ze zich wel eens af wat het allemaal precies was, dat uit al die pijpen op het fabrieksterrein kwam. "Als we de hond uitlaten, ruiken we er vaak een nare lucht. Maar wisten wij veel wat er gebeurde?" Ze krabden zich weleens achter de oren, als de brandweer midden in de nacht naar het terrein vloog. Of voegen zich af wat die witte stof was, die op hun auto lag, net als bij de buren. Ben: "Het leek wel cocaïne. Dan lag er een kaartje in de bus, dat we onze auto gratis konden laten wassen. Nu vraag ik me af: wat was dat voor spul?" Nu het bloedonderzoek van Jan en Ineke van Genderen heeft aangetoond dat er hoge concentraties C8 in het bloed van omwonenden en werknemers kunnen zitten, groeien de zorgen. Dat merken ze ook in het Albert Schweitzer ziekenhuis. Dat wordt overspoeld met aanvragen van mensen die ook hun bloed willen laten onderzoeken."Gisteren hebben we al 36 buisjes naar het lab in Bremen verzonden en er liggen meer dan driehonderd aanvragen", zegt medisch directeur Warry van Gelder van het Result Laboratorium. "Ze zijn van omwonenden en van mensen die in de buurt van de fabriek werken. Mensen willen duidelijkheid." De vraag is of ze die gaan krijgen. Want wie weet hoeveel C8 er in zijn lichaam zit, kan er niets aan doen. En het betekent ook niet automatisch dat je er ziek van wordt. Maar C8 wordt door wetenschappers wel met een reeks kwalen in verband gebracht, zoals hoog cholesterol, een vergrote lever, nier- en schildklierkanker. Ook is er kans op schade aan het ongeboren kind. Mede daarom is ook de Tweede Kamer steeds bezorgder over de situatie rond de fabriek. Een Kamermeerderheid vroeg vorige week om een debat. "We zien nu dat niet alleen werknemers van de fabriek gevaar hebben gelopen, maar ook anderen", zegt SP-Kamerlid Eric Smaling, die het debat aanvroeg. "De uitslagen van mevrouw Van Genderen zijn zorgwekkend. Wat zegt dat over wat er met andere mensen in het gebied is gebeurd? Daar willen we het met de staatssecretaris over hebben."3 vragen over de risico’s van de stof C8Hoe schadelijk is C8 in je bloed? C8 is sinds 2013 officieel een ‘zeer gevaarlijke stof’, maar kleine concentraties in je bloed kunnen geen kwaad. Het wordt pas riskant bij extreme hoeveelheden: de grens ligt volgens het RIVM bij 89 microgram per liter. Wie daarboven zit, loopt kans op hoog cholesterol en een vergrote lever. Wetenschappers vermoeden ook een verhoogd risico op nierkanker, zaadbalkanker en schade aan het ongeboren kind. Met name Ineke, de vrouw die zich op verzoek van deze krant liet onderzoeken, zit gevaarlijk dicht bij de grens. Omdat C8 langzaam uit het bloed verdwijnt, moet ze volgens deskundigen tien jaar geleden ver bóven de kritische grens hebben gezeten. Ineke kampt met een vergrote lever.Zijn er al mensen ziek geworden door C8? In Nederland is dat nog niet vastgesteld, in Amerika wel. In het stadje Parkersburg staat namelijk óók een Dupont-fabriek waar jarenlang met C8 werd gewerkt. 3.500 mensen hebben inmiddels een rechtszaak aangespannen tegen het bedrijf, omdat ze zeggen ziek te zijn geworden door C8. Eind vorig jaar is de eerste van die zaken door de rechtbank behandeld: een 59-jarige vrouw kreeg 1,6 miljoen dollar toegewezen. De vrouw heeft nierkanker, en daar is Dupont aansprakelijk voor gesteld.

Hoe gaat dit verder? Naar aanleiding van stukken in deze krant is de Inspectie SZW een onderzoek begonnen naar de zaak, en heeft de FNV gepleit voor bloedonderzoek onder alle werknemers. Dupont vond dat eerst niet nodig, maar heeft nu besloten dat alle werknemers op kosten van het bedrijf een bloedtest kunnen doen. Verder heeft het kabinet besloten tot een steekproef onder de omwonenden van de fabriek. De bloedtest van Jan en Ineke, die nota bene buiten het ‘risicogebied’ wonen, toont volgens experts aan dat dat onderzoek niet genoeg is. Hoogleraar toxicologie Martin van den Berg vindt het tijd voor een gedetailleerd en individueel bloedonderzoek in het hele gebied rond de fabriek. Mogelijk gaat het Kamerdebat dat er naar aanleiding van de publicatie in de krant van gisteren komt, daar iets aan veranderen.