'Het is tijd voor echte Europese handhaving'

Voorheen was het ondenkbaar, nu een concreet voorstel van de Europese Commissie: strengere regels bij de toelating van auto's. Met dank aan Volkswagen. Dit bericht Het Parool."Om het vertrouwen van de klanten in deze belangrijke industrietak te herstellen, moeten we de regels aanscherpen maar er ook voor zorgen dat ze effectief worden nageleefd," zei vicevoorzitter Jyrki Katainen van de Europese Commissie, verantwoordelijk voor onder meer investeringen en concurrentiekracht.Het schandaal met de sjoemelsoftware van Volkswagen, dat in september begon in de Verenigde Staten, heeft veel losgemaakt. De vorige Europese Commissie bleek al in 2013 op de hoogte te zijn van testmanipulaties, maar deed er niets mee.Tegen die achtergrond wil de huidige commissie laten zien dat ze de auto-industrie wel degelijk onder de duim wil houden. Of dat ook lukt, is nu vooral een kwestie die op lidstaat-niveau zal worden uitgevochten. Vooral grote autolanden als Duitsland, Frankrijk, Italië en Groot-Brittannië zullen er alles aan doen om hun industrie te beschermen en de voorstellen af te zwakken.De huidige regelgeving lijkt geheel te zijn ontworpen om het leven van de autofabrikanten zo aangenaam mogelijk te maken. Zo worden de laboratoria die nieuwe auto's testen, geselecteerd en betaald door de autofabrikant zelf. Om opdrachtgevers binnen te slepen of vast te houden, werden die labs dus min of meer gedwongen positieve testresultaten te produceren. Dat moet afgelopen zijn. Voortaan betaalt de fabrikant aan de overheid van een land, niet rechtstreeks aan het lab.De commissie wil bovendien een einde maken aan het fenomeen dat één keuringsautoriteit in één land bepaalt dat een nieuw model de hele EU-markt op mag. Is zo'n certificaat eenmaal afgegeven, dan is dat niet meer terug te draaien. Brussel wil nu dat andere landen auto's aan eigen onderzoek mogen onderwerpen, ook als ze al op de markt zijn.De commissie krijgt meer macht: ze kan bij gerede twijfel aan de capaciteiten van nationale autoriteiten bepaalde modellen van de weg halen in zogeheten 'recalls'. Ook kan Brussel boetes opleggen aan sjoemelende fabrikanten: 30.000 euro per auto.Daarmee zou de commissie eindelijk de stok achter de deur krijgen die ze op andere terreinen allang heeft, zoals bij mededinging en de begrotingen van overheden. Voor de automarkt geldt tot nu toe dat de regels weliswaar Europees zijn, maar de naleving nationaal. Terwijl in veel landen, met name in Duitsland, overheden en de auto-industrie vaak nauw met elkaar zijn verweven.Volgende week stemt het Europees Parlement over een ander deel van auto-regelgeving: de toegestane uitstoot van stikstofoxiden (NOx). In oktober kregen de (auto)lidstaten de commissie zo ver dat die dieseluitstoot nog jaren flink boven de EU-normen mag liggen. De parlementaire milieucommissie heeft daartegen bezwaar gemaakt. Als een meerderheid in Straatsburg volgende week meegaat in dat bezwaar, moet de commissie haar huiswerk overdoen.Het Europees Parlement heeft overwegend positief gereageerd op de Commissievoorstellen. "Lidstaten en autobouwers hebben dit over zichzelf afgeroepen," vindt CDA-Europarlementariër Annie Schreijer-Pierik. "Het is tijd voor echte Europese handhaving."D66 spreekt van een 'eerste stap'. "Helaas ontbreekt wel de directe verplichting voor de Europese Commissie om een deel van alle nieuwe automodellen ook zelf te testen," aldus Gerben-Jan Gerbrandy.Bas Eickhout (GroenLinks) vindt het goed dat de 'nauwe banden tussen nationale toelatingsautoriteiten, testlaboratoria en autofabrikanten' uit elkaar worden getrokken, maar hij moet nog maar zien wat ervan overblijft 'tussen het geweld van de grote autofabricerende lidstaten'.