Dit kun je leren van de rampondernemers uit tv-hit Ik Vertrek

Marcel en Maybritte in Andalusië

Samen met hun twee puberende kinderen vertrekken Marcel en Maybritte Broers naar Andalusië. Ze kopen een villa met zwembad en sinaasappelbomen, waar ze een glamping (glamour camping) van willen maken met sfeervolle tipi’s voor de luxekampeerder. “Een plek waar je je als consumerende rups kunt ontpoppen tot een vrije vlinder ”, aldus het stel. Maar wat een sprookje moet worden, heeft meer weg van een nachtmerrie. Eenmaal in Spanje blijken ze een woekerpolis te hebben afgesloten en een enorm bedrag (35.000 euro) tekort te komen. Geen geld, geen villa en dus ook geen tipi’s. De ruzies, tranen en coachingsessies (“Voel je je al meer jij?”) zijn niet voor niks. Gelukkig gaan de zaken volgens recente berichten tegenwoordig beter met de familie Broers.

Waar gaat het mis?

“Het stel gaat voorbij aan een belangrijk uitgangspunt”, zegt Krake, schrijver van het boek De Rampondernemer. Zelf wist hij, als ondernemer, zijn hoofd boven water te houden ondanks ruzies, failliete leveranciers en de vuurwerkramp die de voorraad van zijn bedrijf vernietigt. “Namelijk wat anderen van hun idee vinden. Veel mensen associëren tipi’s met een alternatieve hippiecommune en niet met een luxe camping. Ze vinden het vooral zelf heel leuk en gezellig, maar het idee lijkt vanaf dag 1 al niet levensvatbaar.”

“Daarbij komen ze een bedrag tekort. In het beginstadium hadden ze al een ondernemersplan moeten maken, adviseurs in moeten huren en een financieel overzicht maken. Ze verwarren avontuur met ondernemerschap. ‘Gaan met die banaan’ is hun motto. Ze geven een afscheidsfeest, verbranden hun schepen achter zich en doen maar gewoon. ‘Het gaat om de reis en niet om de bestemming’, zegt Maybritte. Dat is fantastisch, maar als ondernemer supernaïef.”

“Ook hebben ze geen rekening gehouden met een escape in tijd, geld of energie. Je moet ruimte voor jezelf creëren. Een basisplan maken, maar er vanuit gaan dat het niet precies zo gaat als je hoopt. Als het niet binnen een jaar lukt, heb je dan nog een jaar? Is er genoeg geld om het langer uit te zingen dan de geplande tijd? En hoe staat het met je energie na een half jaar vol tegenslagen?”

“Marcel en Maybritte hebben twee kinderen, waaronder een dochter die helemaal niet wil emigreren. Als je zoiets tot een succes wilt maken, moet het hele gezin erachter staan. Met jonge kinderen kan het prima. Zijn ze boven de twintig, dan kunnen ze een zelfstandige keuze maken. Pubers kunnen zoiets niet overzien. Moet je hen dat aan doen?”

“Toch staan de beste stuurlui aan wal”, lacht hij. “Mijn mening is niet heilig. Er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden. Dat ze het nu goed doen, geeft aan dat een ijzeren wil de basis van succes is.”

Ton en Ricky in Brazilië

Als eigenaren van een exclusief restaurant in Sittard doen zingende gastheer Ton en chefkok Ricky het goed. Een restaurant dat ze achterlaten, omdat het avontuur in Brazilië lonkt. Samen met een bevriend stel kopen ze grond waar ze tien luxe villa’s met zwembad en een restaurant gaan bouwen. De voorbereiding lijkt prima. Het ontwerp is 3D uitgevoerd. Investeerders zijn al aan boord.

Eenmaal in hun nieuwe woonplaats Lagoinha aangekomen, blijkt het – verrassing – niet vanzelf te gaan. De autoriteiten zijn niet geënthousiasmeerd door de twee en gooien roet in het eten. De bouw wordt tegengehouden voordat deze überhaupt is begonnen. Er volgt een jaar van praten, wachten en hopen dat het goed komt. Het spaarpotje raakt leeg. De villa’s zijn niet rendabel, dus besluit het koppel het roer om te gooien. Ze storten zich op de voedingssupplementen-business, maar ook dat flopt, dus pakken ze hun koffers en nemen het vliegtuig terug naar Nederland. Een half jaar wonen ze bij de moeder van Ricky, voordat ze weer een eigen huis vinden. Ze werken weer in de horeca in ons koude kikkerlandje. Of het teleurstelling is? “We hebben ons er bij neergelegd”, zegt Ricky.

Waar gaat het mis?

Krake: “Twee jaar geleden ben ik met Rabobank op ondernemersreis naar Brazilië geweest. Brazilië is het meest ingewikkelde land voor buitenlanders om te ondernemen. Verschillende overheden met verschillende regels, veel corruptie. Dat weet ik doordat ik daar een week heb rondgekeken en met mensen heb gesproken. Als Ton en Ricky twee weken naar het land waren geweest, hun ogen en oren de kost hadden gegeven, waren ze waarschijnlijk anders begonnen.”

“Ricky zegt, voordat hun avontuur is begonnen en terwijl ze aan het koken is in hun restaurant in Sittard, dat ze een bitch kan zijn en dat ze die Brazilianen naar haar hand gaat zetten. Dat werkt zo niet. Je gaat voorbij aan de landsaard. Je zult het moeten doen volgens de wetten en cultuur die een ander land met zich meebrengt.”

“In de uitzending zie je het echtpaar in de duinen staan. Ton schrikt van het aantal vierkante meters dat hij heeft gekocht. Dat begrijp ik niet! Je gaat toch ergens kijken, voordat je grond aanschaft? Ook hebben ze een vreemde constructie met hun zakenpartner. Hij lijkt mij een welwillende amateur. In dit soort situaties is het belangrijk om professionals om je heen te hebben.”

Dat het ze niet is gelukt, wekt geen verbazing. Dit was een mission impossible. Zelfs ervaren ondernemers was dit niet gelukt. Regelmatig zoeken bestaande restaurants uitbaters. Het pand is van een investeerder, jouw investering is beperkt. Vanuit daar kun je je kennis uitbouwen, de taal leren beheersen. Als je er na een paar jaar nog steeds zit, kun je dan kijken of overnemen een optie is. Zo minimaliseer je je risico’s.”

Hans en Karin op Bonaire

Met twee volle containers vertrekken Hans en Karin ten Böhmer uit Capelle aan den IJssel naar Bonaire. Hun droom: een minigolfbaan op het Nederlands-Caribische eiland. De voorbereiding laat echter wat te wensen over. Geen huis, geen vergunningen. Zelfs de grond is nog geen zekerheid. Maar dat schrikt de twee niet af. Zij hebben alle vertrouwen in hun avontuur.

Hans wacht nog op de schadevergoeding die hij moet krijgen omdat een politieagent zijn schouder verbrijzelde nadat hij werd betrapt op wildplassen. Die vergoeding laat op zich wachten en het geld raakt op. Ze zoeken hun toevlucht in een tentje dat provisorisch naast hun containers is opgezet. Hun containers worden, rampzalig genoeg, ook nog eens leeggeroofd. Toch verliezen ze noch hun vertrouwen, noch hun goede humeur. Na anderhalf jaar vinden ze geschikte grond. Bij De Wereld Draait door vertelt Karin dat ze er alle vertrouwen in heeft dat het goed gaat komen. Dat hun adventure minigolfbaan een succes wordt. Het programma heeft al laten weten een tweede aflevering aan het koppel te wijden.

Waar gaat het mis?

Krake: “Ze hebben geen huis, geen vergunningen. De voertaal is Nederlands, maar verder is alles anders. Karin zegt ook zelf dat ze het avontuur als ‘kip zonder kop’ zijn ingestapt. Wie zich brandt, moet op de blaren zitten.”

“Het was makkelijker geweest als ze een klein, al bestaand golfcomplex hadden gekocht. Dan weet je wat het kost, dat de vergunningen er zijn. Vanuit daar kun je gaan uitbreiden. Deze mensen waren geen ondernemers. Een andere optie was geweest om eerst een of twee jaar op Bonaire in loondienst te gaan werken. Op die manier de markt, klimaat, cultuur, mensen en taal leren kennen. Verhuur je huis in Nederland. Zo houd je een achterdeur open. En maak van tevoren een risico-inschatting: hoe groot is de kans dat dit gaat lukken, wat heb ik hiervoor nodig en hoe kan ik de risico’s inperken.”

“Of ik geloof dat het goed gaat komen? Als Hans en Karin me zouden vragen of ze geld van me zouden mogen lenen tegen een hoog rendement, zou ik zeggen: ‘Zoek maar een ander.’ Ik gun het ze van harte, maar ik zou er geen euro instoppen.”

Zaterdag is er om 21:35 uur op NPO 1 weer een nieuwe uitzending van Ik Vertrek.