Ineens weet je het! Je wordt bioboer

Op de Bio-beurs in Zwolle keken ze onlangs wel even vreemd op. Het zaaltje waar een workshop werd gehouden over biologische melkveehouderij, bleek veel te klein. Meer dan zeventig melkveehouders meldden zich. En de volgende dag puilde de zaal wéér uit. Allemaal boeren die wilden weten wat er bij komt kijken, voor ze een biologisch keurmerk op hun staldeur mogen spijkeren.

Gert Kastelijn heeft zijn keuze gemaakt: zijn bedrijf wordt biologisch. Een ingrijpend besluit, maar doorgaan op de huidige weg ziet de melkveehouder uit Kamerik niet zitten. ,,We doen nu allemaal hetzelfde: steeds meer melk produceren. Ik begon 20 jaar geleden met dertig koeien, nu heb ik er 180. We produceren met z'n allen nu zoveel melk dat de prijs is ingestort. Daarom kies ik ervoor om exclusievere melk te gaan produceren, waar wél veel vraag naar is.''

Biologische melk levert momenteel een recordprijs op van rond de 50 eurocent per liter, terwijl boeren voor een liter gewone melk maar zo'n 30 eurocent krijgen. Met een veestapel die per jaar meer dan 1 miljoen liter melk produceert, was het rekensommetje in het hoofd van Kastelijn snel gemaakt. Gaan werken zonder kunstmest en pesticiden is nogal een ommezwaai, maar dat heeft Kastelijn er graag voor over. Zijn huidige opbrengsten zijn simpelweg te laag om alle rekeningen te kunnen betalen. De laatste jaren heeft hij miljoenen geleend om zijn bedrijf uit te breiden. Hij heeft dus hoge rentelasten. ,,Biologische melk zorgt ervoor dat er straks ook meer geld binnenkomt.''

Enkele honderden melkveehouders overwegen nu om over te schakelen naar biologische productie, volgens de Rabobank, die het gros van de melkveehouders als klant heeft. Bij Eko-Holland, de grootste coöperatie van biologische melkveehouders, staan sinds kort zestig aspirant-leden op de lijst.(Tekst gaat verder onder foto)

De biomelk die de 140 huidige leden leveren, is bij lange na niet genoeg om in de groeiende vraag van klanten (waaronder de huismerken van supermarkten als Albert Heijn, Plus en Spar) te voorzien. ,,Melkveehouders die biologische melk willen gaan leveren, zijn daarom bij ons van harte welkom,'' verklaart voorzitter René Cruijsen. Ook zuivelfabrikanten als Arla en A-ware zijn actief op zoek naar biologische melkleveranciers.

De Rabobank waarschuwt dat sommige boeren te licht over een overstap denken. ,,Melkveehouders worden nu aangetrokken door de hoge prijs. Ze staan er niet allemaal bij stil dat biologisch werken ook een andere mentaliteit vereist,'' zegt Marijn Dekkers, sectormanager veehouderij bij de bank. ,,Bovendien het is een grote investering. Het kost 2 jaar om over te stappen. In die tijd maken ze hogere kosten, terwijl de melk nog niets extra's oplevert.''

Dat zit zo: pas na 2 jaar biologisch werken zijn kunstmest en bestrijdingsmiddelen uit de bodem verdwenen − en is het gras dus pas echt biologisch. De koeien die dat gras eten, geven dus ook pas na 2 jaar biologische melk. Doordat Kastelijn geen kunstmest meer mag gebruiken, levert zijn land al snel 40 procent minder gras op, rekent hij voor. In plaats daarvan moet hij prijzig biologisch voer aankopen. Volgens de biologische regels mag hij bovendien minder koeienmest uitrijden op zijn land.

Dat betekent dat hij zestig koeien moet verkopen óf hun mest tegen betaling moet laten afvoeren. Al met al schat hij dat de omschakeling hem komende 2 jaar zo'n 150.000 euro kost. Terwijl er geen enkele garantie is dat biologische melk in 2017 nog steeds zoveel meer oplevert, waarschuwt de Rabobank. ,,Als veel boeren nu overstappen, kan het verschil kleiner worden,'' zegt Dekkers.

Volgens Bionext zal het zo'n vaart niet lopen. De brancheorganisatie verwacht dat de vraag naar biologische producten in Europa de komende 5 jaar bijna verdubbelt.

Zo heeft Albert Heijn nu al meer dan 1500 biologische producten in de schappen. Ook discountsupers Lidl en Aldi breiden hun bio-assortiment snel uit. Als ook levensmiddelenconcerns als Unilever en Nestlé volgen, kan het volgens Bionext helemaal snel gaan.