De ene na de andere kapperszaak popt op: hoe vis je als ondernemer in zo’n drukke vijver?

Toen kapper Leander Grotenhuis een jaar geleden een filiaal in Zutphen opende, kreeg ook hij het van een collega te horen. Waarom moest er nóg een kapperszaak bij het toch al grote aanbod? ,,Nu ik daar zelf een zaak heb, zie ik het aantal kappers groeien. Er zijn er intussen alweer vier bij”, zegt hij in het AD.

Ja, als telg van een echte kappersfamilie uit het Gelderse Dieren merkt Grotenhuis wat vele anderen ook merken. De ene na de andere kapperszaak popt op. ,,Toen in de jaren 80 en 90 mijn vader nog als kapper werkte, waren er tien salons in Dieren. Nu zijn hier vijftien salons en staan er nog eens elf andere kappers bij de Kamer van Koophandel ingeschreven.”

Lees ook: Personeel wil niet meer op zaterdag werken, dus sluit kapper noodgedwongen in het weekend: ‘Anders gaan ze iets anders doen’

Ook ANKO, de koepel van kappers, heeft het aantal kappersbedrijven explosief zien toenemen. Waren het er in 2007 nog bijna 17.000, nu is het ’t dubbele. Bijna 33.000. Gert-Jan Deben (ANKO): ,,Die zitten deels in de winkelstraat, maar het kan ook gaan om kappers die thuis knippen of bij klanten langsgaan.’’ De meeste bedrijven zijn relatief nieuw. Zo’n 63 procent begon in 2010 of later en slechts 15 procent van de bedrijven stamt al van vóór 2000.

Meer klandizie

Hoe zo’n groei kan? Volgens Gertjan Slob (directeur onderzoek Locatus, bureau voor vastgoed en winkellocaties) ligt een van de redenen nogal voor de hand. De bevolking groeit, dus er is simpelweg meer klandizie. Maar het heeft ook iets te maken met een cultuuromslag.

,,We zijn met z’n allen iets ‘bourgondischer’ geworden en dat betekent bijvoorbeeld dat we meer uit eten gaan, meer horeca bezoeken. En het betekent dat we meer aan persoonlijke verzorging doen. Er is dus meer ruimte voor kappers, schoonheidssalons en nagelstudio’s.’’

Sommige kappers gooien zaak dag dicht

Kappers profiteren bovendien van de groeiende groep ouderen die er tiptop uit wil blijven zien, stelt Hans van Tellingen, winkeldeskundige bij Strabo. ,,Ook 65-plussers besteden veel tijd, aandacht en geld aan uiterlijke verzorging.’’ En dan is er nog de invloed van onder anderen Marokkaanse en Turkse Nederlanders. Van Tellingen: ,,Nederlanders met buitenlandse wortels zijn van oudsher gewend om vaker een kapper te bezoeken.’’ Zij zorgen ook voor meer specialisatie. Deben: ,,Er zijn nu bijvoorbeeld kappers speciaal voor krullen. En kappers die baarden en snorren trimmen. De barbier is geen rage meer, maar een vast gegeven.’’

De rek is er volgens Deben nog steeds niet uit. ,,Er is nog steeds meer vraag dan aanbod. Dat merken klanten aan de wachttijden. En aan het feit dat sommige zaken beperkter open zijn omdat ze niet genoeg personeel hebben. Er staan veel vacatures open.’’ Ook kapper Grotenhuis liep tegen dat personeelstekort aan. ,,Het duurde een jaar vóór ik al mijn werknemers voor de vestiging in Zutphen geworven had.’’

Maar de belangrijkste verklaring voor de onstuimige groei? De kapperswereld is meer en meer een wereld van kleine zelfstandigen. Deben: ,,Er zijn steeds mínder salons met personeel en steeds meer zaken zónder personeel. Dus als er ergens veel kappers bij komen, betekent het niet dat er net zoveel kappersstóélen bij komen.’’ In 2007 waren er nog maar 10.300 zaken zonder personeel en 5500 met personeel. Nu zijn er maar liefst 25.000 zaken zonder personeel en 6000 met personeel.

‘Mensen calculeren dat ze als zzp’er meer verdienen’

Dat zoveel kappers in hun uppie werken, is op zich niet zo vreemd. Deben van de ANKO: ,,Mensen hechten steeds meer aan flexibiliteit en je kan met je eigen zaak nu eenmaal makkelijker bepalen wanneer je wel en niet werkt. Je hebt als zzp’er ook minder te maken met wetten en regels en de verantwoordelijkheden die daarbij horen. En: sommigen calculeren dat ze als zelfstandige gewoonweg meer verdienen.’’

Maar volgens kapper Grotenhuis, die vijftien werknemers heeft, hebben mensen nu en dan een veel te rooskleurig beeld van het zzp-bestaan. ,,Zij realiseren zich soms pas later dat ook zij geld apart moeten zetten voor pensioen, verzekering, ga zo maar door. En, ja, ze delen hun tijd zelf in, maar zijn ook 24/7 verantwoordelijk. En ik hoor dat mensen het contact met collega’s missen. Het is fijn om te overleggen als er bijvoorbeeld discussie met een klant ontstaat.’’

Al die zzp’ers: het zorgt voor onrust in de kapperswereld, erkent Deben. Want de salons met personeel kennen veel meer verplichtingen dan de eenpitters. Deben: ,,Heb je personeel, dan gelden er allerlei arbo-verplichtingen voor ‘gezond en veilig werken’, zoals de juiste verstelbare stoelen en de juiste procedures voor het kleuren met chemische stoffen. Dan draag je sociale premies af, betaal je personeel bij ziekte door. En ja, natuurlijk, dat geldt voor alle bedrijven, maar juist voor het kleinere, arbeidsintensieve kappersbedrijf met maar weinig personeel is het moeilijk. Met drie tot vijf werknemers en één langdurig zieke kom je vaak al in de problemen.’’

Eitje om kapsalon te starten

Waar klanten volgens Deben niet bij stilstaan: dat alleen de salons met personeel jongeren leerwerkplekken aanbieden en zo voor een nieuwe generatie goed opgeleide kappers zorgen. ,,Hoe minder van dit soort zaken, hoe minder leerwerkplekken. En hoe minder leerplekken, hoe minder kappers.’’

Er is nog een verklaring voor de groei: het is tegenwoordig een eitje om een kapsalon te starten. Van Tellingen: ,,Je hebt eigenlijk alleen een spiegel, schaar en stoel nodig, en hup, je bent in bedrijf. Er wordt niet om diploma’s of certificaten gevraagd.’’ Het verplichte ‘middenstandsdiploma’, dat ook kappers moesten hebben, verviel in 2000. Kapper Grotenhuis vindt dat ‘best jammer’. ,,Naar mijn mening is kapper zijn een ambacht. Net als ondernemer zijn. Maar de werkelijkheid is dat je voor beide ambachten geen papieren meer nodig hebt.’’

‘Foute lui moeten snoeihard aangepakt worden’

Dat je zo makkelijk instapt, maakt de kapperswereld vatbaar voor fraude en witwassen. Gertjan Slob, directeur onderzoek Locatus: ,,Het is een branche die kwetsbaar is voor criminaliteit, omdat de omzet niet alles zegt. Heeft een bedrijf weinig klanten of is er iets anders aan de hand?’’

Deben van de kapperskoepel ANKO: ,,Af en toe komt zo’n witwaszaak in het nieuws maar, eerlijk, wij weten ook niet hoe groot het probleem is. Het doet ons wel zeer dat onze branche met criminaliteit geassocieerd wordt. Foute lui moeten snoeihard aangepakt worden.‘’ Grotenhuis zou graag wat meer toezicht zien. ,,Ik zelf ben bijvoorbeeld nog nooit gecontroleerd en vind dat best gek. Ik heb toch vijftien mensen in dienst.’’

Klanten adviseert hij zelf ook op te letten. Is dit een louche of goed gerunde zaak? Grotenhuis: ,,Dat het niet deugt, merk je zelf waarschijnlijk heus wel aan de sfeer, het aantal klanten en de prijs. Een goede kapper vraagt geen tientje voor twintig minuten werk. Dat is te weinig om als ondernemer je boterham te verdienen.’’