'Koop lokale waar, geen meuk van de Primark'

Jonathan Holslag, heeft u kinderen?

,,Ja, ik heb twee dochtertjes, van twee en vier jaar."

,,Het wordt een moeilijke wereld voor ze. Terwijl ze toch bij de happy few horen. Ik ben onderdeel van de elite, verdien goed, ik reis veel en leid een interessant leven. Maar uiteindelijk heb je daar niets aan als de rest van de wereld niet meegaat. Dat is wat er nu aan de hand is."

,,Laat ik u een voorbeeld geven. Ik woon in Landen, een stadje in Vlaanderen, tussen Brussel en Maastricht, met 15.000 inwoners. Af en toe neem ik collega's en politici mee op een wandeling en dan vraag ik ze: kijk eens om u heen. Hoeveel mensen zijn hier werkloos? Of : wat is het gemiddeld inkomen in deze straat?' Ze weten het niet. Ze hebben geen idee. Het is dit onvermogen om aan te voelen wat er leeft dat zo gevaarlijk is. Veel gevaarlijker dan de opkomst van Donald Trump."

,,Hetzelfde als bij politici als Geert Wilders of Marine Le Pen: ze maken de juiste diagnose van de problemen, maar hun remedie deugt niet. We hebben geen negatief nationalisme nodig, maar een positief patriottisme. Je moet je eigen sterkte ontwikkelen, in plaats van steeds maar te wijzen naar anderen, dat het hun schuld is of dat ze zich moeten aanpassen. Dat is echt een wezenlijk verschil."

,,Met de globalisering is de vrije handel vooropgezet. Maar de markt is geen doel op zich, het zou een instrument moeten zijn voor een beter leven. Wat we nu zien, is dat het welbevinden van 500 miljoen Europeanen erop achteruit gaat. Er zijn nog wel banen, maar veel daarvan worden onderbetaald, zijn niet uitdagend of zelfs breindodend. Onze maatschappij is minder menselijk geworden, velen kunnen niet meer op een menswaardige manier meedoen in onze samenleving, voelen zich niet gerespecteerd. Hun plek in de gemeenschap, in de dorpen en straten, in het gezin staat onder druk."

,,In elk geval niet door hun neus op te halen voor de grieven van heel veel mensen. Ze moeten opnieuw de boer op. Praten, dat doe ik ook, voortdurend, met jongeren, met onderwijzers, met mensen in de zorg. Ze moeten vragen wat er aan de hand is, wat er is veranderd. En ze moeten luisteren, echt luisteren. Ik geef u nog een voorbeeld: ik was afgelopen week in Portugal en hoorde de premier zeggen dat het land er goed voorstaat, er is groei, er zijn banen bijgekomen en kijk eens naar al die nieuwe bedrijfjes. Maar de gewone mensen voelen daar helemaal niks van! Die zien hun banen juist verdwijnen. En al die jonge afgestudeerden die nog bij hun ouders thuis wonen, omdat ze geen werk en geen geld hebben: dat is echt een probleem. Heeft u ook kinderen? Een zoon van 17? Het wordt bijzonder moeilijk voor hem. Wat moet hij gaan studeren? Dat is een wezenlijke vraag. Ik zou bij god niet weten wat de sectoren van morgen zijn."

,,We moeten onze economie gaan hertekenen. Mensen moeten weer het gevoel krijgen dat ze vooruitgaan en dat ze niet alleen offers aan het brengen zijn."

,,Door onze economie kleinschaliger te maken. Door veel meer zelf te gaan produceren in en rond onze steden, in plaats van allerlei goedkope meuk uit het buitenland naar hier te halen. Waarom kunnen we niet zelf onze kleding maken, onze meubels, waarom kunnen we niet zelf ons eten verbouwen? We hebben er de creativiteit voor, en het vakmanschap. Nu zit iedereen uren per dag in zweterige sprintertreintjes of in de file; waarom doen we niet veel meer op lokaal niveau? De realiteit van de meeste mensen is lokaal! In Landen, mijn eigen stad, zou dat zo kunnen. Die 15.000 mensen staan voor een markt van tientallen miljoenen. Dat is een groot, stevig bedrijf. En let op hè, dit is alleen maar positief. Het bevordert de saamhorigheid. Jouw aankoop versterkt de positie van je buren. En met dingen die je zelf maakt, draag je ook je eigen identiteit uit."

,,Voor een belangrijk deel een groter eigen verantwoordelijkheidsgevoel. We zeuren dat we geen identiteit meer hebben, maar we kopen wel massaal onze spullen bij winkels als IKEA, Zara en Primark, omdat het daar zo goedkoop is. Stop daarmee! En bedenk ook waar je je euro bij de Primark aan uitgeeft. Je betaalt voor het schrappen van Nederlandse banen en voor uitbuiting en vervuiling in een of ander lagelonenland. Elke euro is een stem. Denk goed na wat je ermee doet. Ik zeg: geef hem uit aan lokale waar. Dan betaal je maar iets meer en koop je maar iets minder."

,,Ik zeg niet dat we onze grenzen dicht moeten gooien, dat kan inderdaad niet. Maar we kunnen de handel wel eerlijker maken. Waarom gaan we niet voor kwalitatieve globalisering? Laten we de markt verbeteren. Hef een fikse belasting op die container uit China. Is dat protectionisme? Nee. Het is heel simpel. Steek je in China die container vol met meuk, dan zit je slecht met die belasting. Kom je met kwaliteit en verdien je er veel op, wat kan jou die belasting dan schelen? Zoals het nu gaat met die ongebreidelde vrijhandel, discrimineren we onze eigen bedrijven en slaan we de bodem uit onze eigen economie."

,,Ik denk dat het 5 over 12 is, ja. Maar in donkere uren van een crisis staan er altijd mensen op. Dit is de tijd voor echt staatsmanschap. Voor iemand die niet bang is voor een handelsoorlog met China of met de Russen, voor iemand die zegt dat we het samen moeten doen, dat je zó een sterke samenleving maakt. Het positieve moet even tastbaar worden als het negatieve van rechts. Pas dan hebben de mensen een echte keuze."