Arko van Brakel
Ondernemer en voorzitter van Stichting 155
Arko van Brakel is ondernemer, auteur, trainer en totaal gefascineerd door innovatie en persoonlijk leiderschap. Zelforganisatie en vertrouwen zitten in zijn DNA. Daarnaast is hij voorzitter van Stichting 155 help een bedrijf.
Toen mijn Uber-chauffeur vroeg waar ik heen ging, zei ik: „Naar een opleiding.” „Ah”, glimlachte hij, „opleiding is de toekomst.” Het was een jonge Somaliër, energiek, vriendelijk, ondernemend. Hij vertelde dat hij een verkorte opleiding tot rijschoolhouder volgde, om anderen te helpen onafhankelijk te worden. Daarna wilde hij im- en exportondernemer worden om de Somalische economie vooruit te helpen. Een jonge vent vol ambitie en visie. Zijn energie was aanstekelijk en bleek de perfecte opmaat voor de drie intensieve dagen die ik zou doorbrengen bij Board Company, waar ik mij liet opleiden tot gecertificeerd toezichthouder en commissaris.
En eerlijk? Iedere ondernemer zou zo’n training moeten volgen. Niet vanwege de cappuccino’s of het schitterende hotel, maar vanwege de inzichten die je zelden zo scherp voorgeschoteld krijgt: corporate finance, mergers & acquisitions, governance, crisiscommunicatie, ethiek en vooral het menselijk gedrag achter goed bestuur.
Duiken of sturen?
Wat me het meest raakte: bestuurders maken vaak dezelfde fouten als ondernemers:
Bij problemen duiken ze weg;
bij reputatiecrises hopen ze dat het overwaait;
Bij dilemma’s wachten ze op meer informatie.
Zoals crisiscommunicatie-expert Frank Peters zei: „90 procent van de leiders duikt weg bij een crisis, maar in 90 procent van de gevallen hadden ze meteen moeten handelen.”
Ik herken dat. Problemen verdwijnen zelden vanzelf, dus kun je maar beter proactief de regie nemen. Als iemand mij of mijn organisatie afbrandt op X, nodig ik die persoon uit voor een gesprek. Niet om ruzie te maken, maar om te luisteren. Kritiek heeft bijna altijd een kern van waarheid. En na zo’n gesprek is er altijd meer begrip.
In deze tijd heb je geen 24 uur meer om te reageren op een crisis — hooguit 24 minuten. Dat vraagt scenario-denken en zelfbeheersing, iets waar topcommissarissen in uitblinken, maar ondernemers in hun passie soms moeite mee hebben. Toch is dat cruciaal: niets ondermijnt vertrouwen zo snel als twijfel of passiviteit.
Lees ook: Een leefbare stad begint bij de bakker op de hoek: ‘Praat er niet óver elkaar, maar mét elkaar’
Toezicht is ondernemerschap met afstand
Goed toezicht is eigenlijk ondernemen op afstand. Je staat niet ín het bedrijf, maar kijkt er óp — en daardoor zie je beter de grote lijnen. Je leert te denken in scenario’s, niet in reflexen. Je kijkt niet alleen naar governance, maar ook naar gedrag.
De drie vragen die elke toezichthouder en ondernemer zich moet stellen:
- 1
Is er een plan?
- 2
Is er een team?
- 3
Werkt dat team écht aan dat plan?
Voor je over deze super eenvoudige benadering een grap maakt, bedenk dan dit: slechts zeer zelden is het antwoord op alle drie volmondig ‘Ja’. Ik ga mijn eigen initiatieven hier dus echt opnieuw op toetsen.
Vrije cashflow en vrije geest
Een belangrijk thema was vrije cashflow. Niet sexy, wel essentieel. Zonder cashflow geen innovatie, geen mensen en geen duurzaamheid. Maar het gaat óók om mentale cashflow — ruimte in je hoofd. Wie verstrikt raakt in de waan van de dag, verliest overzicht. Wie bang is voor fouten, stopt met leren.
Toezicht houden dwingt je om afstand te nemen van je eigen tunnelvisie. Dat maakt het niet saai, maar juist bevrijdend.
Leren van de besten
De opleiding zat vol topdocenten — commissarissen, bestuurders, juristen, M&A-experts. Maar vooral inspirerende mensen. Een van de meest indrukwekkende vond ik Annemarie van Gaal. Ze heeft niet alleen in Rusland een mediabedrijf opgebouwd, maar is inmiddels topcommissaris in Nederland.
Haar kracht? Problemen klein maken en praktisch oplossen. Altijd vanuit de menselijke maat. Ze gelooft in vertrouwen én eigenaarschap. In het zorgen dat iedereen zich gehoord en gezien voelt. Precies de bouwstenen van een high-performance organisatie.
De meeste crises en problemen, leerde ik, ontstaan niet door cijfers of pech, maar door gedrag: ego, trots of niet luisteren. En dat is óók ondernemerschap in een notendop.
De wereld verandert — toezicht ook
We leven in een tijd waarin AI sneller leert dan menig mens, waarin duurzaamheid een randvoorwaarde is en waarin vergrijzing onze organisaties fundamenteel verandert. De oude bestuursmodellen met dikke rapporten en trage besluiten zijn passé.
Toezichthouders moeten ondernemender worden — en ondernemers ‘toezicht-houdender’. We zitten allemaal op dezelfde golf van verandering. De vraag is alleen: kun je erop surfen of word je overspoeld?
De beste toezichthouders die ik ontmoette, kijken niet naar gisteren, maar naar geopolitiek, technologie, demografie en duurzaamheid. Ze vertalen grote trends naar concrete keuzes. Dat kunnen ondernemers óók. Mits ze de nieuwsgierigheid en het lef behouden om te blijven leren.
Buiten je eigen kaders
De kern van de opleiding? Leren denken buiten je eigen bedrijf. Drie dagen lang zat ik tussen zorgbestuurders, wethouders, onderwijsdirecteuren en ondernemers. Allemaal met verhalen waarin je jezelf kunt spiegelen. Deelnemers waarvan je even veel leert als van de docenten, omdat ze allemaal een rijke ervaring achter de rug hebben: De directeur die worstelt met een fusie. De bestuurder die een datalek moest managen. De ondernemer die duurzaamheid niet langer kan uitstellen.
De rode draad: authenticiteit en waarden zijn geen zachte thema’s — ze zijn strategisch goud waard.
De Uber als spiegel
Terug naar mijn Uber-chauffeur, de jonge Somaliër met grote dromen. „Ik wil iets doen waardoor mijn kinderen trots kunnen zijn”, zei hij. Dat raakte me. Want dat is precies waar toezicht, leiderschap en ondernemerschap over gaan: verantwoordelijkheid nemen voor wat je nalaat.
Toezicht houden is geen bureaucratisch vak, maar dienstbaar leiderschap. Je helpt organisaties sterker, gezonder en toekomstbestendiger te worden. Dat begint bij iets eenvoudigs: blijven leren. Waarom iedere ondernemer dit zou moeten doen.
Veel ondernemers denken dat toezicht iets is voor ‘de grote jongens’. Onzin. Juist kleine ondernemers kunnen er het meest van leren. De vragen die daar gesteld worden, zijn universeel:
Hoe zorg je dat je organisatie blijft leren?
Hoe houd je mensen gemotiveerd in tijden van verandering?
Hoe borg je waarden in een AI-gedreven toekomst?
Deze opleiding leerde me beter op afstand naar mijn eigen bedrijven te kijken, mijn teams te coachen zonder micromanagement, en scherper te blijven op ethiek, diversiteit en continuïteit. En misschien wel het belangrijkste: ondernemen met meer rust en overzicht. Vanuit het besef dat niemand groter is dan de club. Ook jij en ik niet.
Toezichthouder en nu?
Ik ben nu officieel gecertificeerd commissaris. Maar eerlijk? Het voelt totaal niet als een eindpunt, als een soort bezadigd einde van je carrière, als eervolle kroon op een lang werkzaam leven. Toch een beetje het ouderwetse beeld van de sigaren rokende, wijn drinkende commissaris. Integendeel. Dat beeld is achterhaald. En daar heb ik ook te veel energie voor. Dit voelt eerder als een nieuw begin. Net als mijn Uber-chauffeur wil ik iets bijdragen aan de welvaart, vitaliteit en het welzijn van dit land — duurzaam, ondernemend en met oog voor de volgende generatie.
Want of je nu bestuurder, ondernemer of toezichthouder bent: we zitten allemaal in dezelfde Uber, onderweg naar de toekomst. De vraag is alleen: pak jij zelf het stuur, of laat je je rijden?
Lees ook: Relevant blijven in een snel veranderende wereld: ‘Durf te falen, vernieuwen en los te laten’
