Niets te gek voor een kraan van Saan, Oom Piet (95) schrijft autobiografie

Hij heeft hard werken altijd heerlijk gevonden, maar nu laat hij het graag aan anderen over. ,,De furie is eruit,” zegt Piet Saan lachend tegen Het Parool. De 95-jarige ondernemer in ruste vertelt niettemin enthousiast over de verhuizing van de Koninklijke Saan naar het nieuwe onderkomen en de plannen van zijn opvolgers om op het voormalige bedrijfsterrein aan de Weesperstraat in Diemen 137 woningen (75 huurwoningen waarvan 41 sociale huur, 64 koopwoningen) te laten bouwen.

'Het Hof van Saan'

Het Hof van Saan moet het wijkje gaan heten, als eerbetoon aan het familiebedrijf dat sinds de oprichting in 1897 onlosmakelijk is verbonden met Diemen. ,,En aan alle medewerkers die het bedrijf door de jaren heen groot hebben gemaakt,” voegt Saan er meteen aan toe. ,,Mijn motto is: niemand kan iets alleen. Dat geldt zeker ook voor een bedrijf met een lange historie.”

Van 1942 tot 1991 was Piet Saan verbonden aan het familiebedrijf dat is gespecialiseerd in horizontaal en verticaal transport, met de nadruk op ingewikkelde klussen. Vorig jaar nog takelde Saan de Gouden Koets naar de binnenplaats van het Amsterdam Museum, zoals het bedrijf eerder het transport verzorgde van een olifant naar Artis, de rolband regelde waarmee Grizabella uit de musical Cats in Carré naar de kattenhemel kon opstijgen en de hoogwerkers leverde waarmee de Amsterdamse politie in de woelige jaren tachtig krakers uit een pand aan de Prins Hendrikkade kon verwijderen.

Hoewel de leiding van Saan tegenwoordig in handen rust van algemeen directeur Rutger Alferink, is de familie nog steeds nauw betrokken. Kleindochter Claudia Saan bijvoorbeeld is commercieel manager industriële transporten.

Altijd de wind in de rug

Piet Saan heeft de afgelopen jaren gebruikt om zijn leven onder de loep te nemen. Dat resulteerde onder meer in een autobiografie vol herinneringen en anekdotes. ,,Ik ben er heel lang mee bezig geweest,” verzucht de schrijver. ,,Aanvankelijk wilde het niet erg vlotten, maar naarmate ik vorderde, kreeg ik er steeds meer plezier in.”

,,Er kwamen ook steeds meer herinneringen naar boven. Over de oorlog, over mijn tijd in Nederlands-Indië, over de groei van het bedrijf. Tijdens het schrijven kon ik alleen maar vaststellen dat ik altijd de wind in de rug heb gehad. Ik heb mijn hele leven hard gewerkt, maar aan geluk heeft het me nooit ontbroken. Dat is een plezierige conclusie: als ik deze wereld moet verlaten, ga ik met een glimlach.”

Bijzonder zijn natuurlijk de verhalen over de pioniersjaren van het bedrijf, met name over grondlegger Piet Saan die eind negentiende eeuw vanuit zijn woning aan de Prins Hendrikkade in Diemen een eenvoudige bodedienst begon. In eerste instantie te voet, daarna met een handkar en uiteindelijk met paard en wagen.

Saan: ,,Aanvankelijk bezorgde mijn opa pakjes voor rijke Amsterdammers. In de zomer trokken die mensen de stad uit om naar hun buitenverblijven in Zandvoort, Noordwijk en andere badplaatsen te gaan. Ze namen doorgaans ook meubilair en tapijten mee. Mijn opa verzorgde het transport en het hele gezin werkte mee. Ook mijn vader die op 19-jarige leeftijd in het bedrijf ging werken.”

'Tweedehands T-Ford werd omgebouwd tot verhuiswagen'

Zoals dat gaat in familiebedrijven, kwamen met de nieuwe generatie ook nieuwe ideeën over de bedrijfsvoering. Grondlegger Piet zwoer bij zijn zes paarden, zoon Piet zag een toekomst voor het vervoer per auto. ,,Mijn vader heeft de eerste vrachtwagen van het bedrijf gekocht,” vertelt Saan. ,,Een tweedehands T-Ford werd omgebouwd tot verhuiswagen. Opa moest er niets van hebben. Hij weigerde uit protest zijn rijbewijs te halen.”

De vernieuwing betaalde zich uit: in 1934 kreeg Saan opdracht materieel te leveren voor een nieuwe damwand bij de ophaalbrug in Diemen. ,,Mijn vader kocht een zware luxe wagen, een oude Hispano Suiza, en zaagde de achterkant eraf. Daarop werd een hijstoestel gemonteerd waarmee betonplaten konden worden vervoerd. Dat was onze eerste kraanwagen.”

Ook Piet en zijn broer Cor draaiden van jongs af aan mee in het familiebedrijf. ,,Mijn vader was een harde werker. Hij kwam even thuis om warm te eten en ging daarna weer aan de slag. Wij draaiden als vanzelf in dat ritme mee,” vertelt Saan. “Ik was gek van auto’s en autotechniek. Ik haalde mijn diploma’s op de avondschool en werkte overdag in de garage. Ik had er handigheid in: als ik een auto startte, hoorde ik meteen wat er loos was.”

In 1955 trouwde Piet met Willy Broodbakker, een meisje uit Duivendrecht dat werkte in de slagerij van Kips aan de Sweelinckstraat in Amsterdam. Het echtpaar kreeg twee kinderen: Joop en Piet junior. ,,We zijn inmiddels 67 jaar bij elkaar,” zegt senior. ,,Ons geheim? We zijn allebei precies even koppig. En boos worden doen we om de beurt.”

Fikser van lastige klussen

Na de oorlog verwierf Saan een reputatie als fikser van lastige klussen. In 1952 kreeg het bedrijf opdracht om een Turkse vrachtboot te lossen die op het strand van Schiermonnikoog was vastgelopen. In 1955 leverde Saan het wagenpark voor de opnames van de Britse oorlogsfilm Operation Amsterdam, en daar zit ook een mooi verhaal aan vast.

Saan: ,,Samen met Willy ging ik ’s avonds naar Zuid om de juiste auto’s te zoeken. Als we er een hadden gevonden, belden we bij de mensen aan met de vraag of we de auto konden huren voor een paar dagen. Een zwarte Mercedes zonder dak kochten we van een echtpaar uit Almelo dat toevallig net een dagje in Amsterdam was.” Actrice Eva Bartok reed tijdens een scène in de haven van IJmuiden met de Mercedes tegen een dukdalf: ze bleek geen rijbewijs te hebben.

Onder leiding van Piet en Cor, die in de jaren zeventig op hun beurt het bedrijf weer overnamen van hun vader, groeide Saan groter en groter. Eind jaren zeventig bestond het wagenpark uit twintig kranen, twaalf wagens met laadkraan, acht trucks met opleggers, een verhuiswagen en vijf bestelwagens. Het terrein aan de Weesperstraat breidde zich steeds verder uit.

Op verzoek van de katholieke kerk in Diemen had Piet Saan inmiddels ook het voortouw genomen bij de ontwikkeling van bejaardenhuis De Diem, tegenwoordig onderdeel van Cordaan. ,,Het zijn dingen die op je weg komen,” vertelt Saan. “Ik had in het bedrijf geleerd om te organiseren. En: als je de juiste mensen om je heen verzameld, is heel veel mogelijk.”

Plaatsmaken voor een nieuwe generatie

Groei gaat in een familiebedrijf nooit zonder groeipijnen. Elke wisseling van de wacht is noodzakelijk, maar gaat ook steeds samen met moeilijke gesprekken over het inleveren van positie en invloed. Die pijn wordt binnenskamers afgehandeld, vertelt Saan. ,,Voor de medewerkers was mijn vader oom Piet. Toen hij vertrok was ik oom Piet. Van de ene dag op de andere.”

Begin jaren negentig was het de beurt aan Piet en Cor om plaats te maken voor een nieuwe generatie. Ook dat ging niet vanzelf, maar er kwamen andere dingen voor terug. In de studeerkamer hangt aan de muur een wereldkaart met tientallen vlaggetjes verspreid over alle continenten: reisbestemmingen van het echtpaar. ,,Daar hadden we eindelijk tijd voor.”

Er komen geen vlaggetjes meer bij. Het laatste hoofdstuk van het leven speelt zich af in de comfortabele villa, vlak bij het vroegere bedrijf. Op zijn verjaardag kreeg Saan in het gezelschap van de hele familie een oorkonde uitgereikt. ,,Geen van de Saanen is ooit zo oud geworden,” zegt hij. ,,Mij is ooit voorspeld dat ik de honderd zou halen. Het begint er wel een beetje op te lijken.”